Kodeina - jako narkotyk? Dzia³anie i skutki uboczne stosowania kodeiny

Kodeina jest czêsto wykorzystywana jako sk³adnik leków. Niektórzy jednak traktuj± tê substancjê jako legalny narkotyk. Kodeina jest wydawana bez recepty, a cechuje siê w³a¶ciwo¶ciami zbli¿onymi do morfiny. To ¶rodek przeciwbólowy, przeciwkaszlowy, antyprzeziêbieniowy. Kodeina znajduje siê np. w syropach na kaszel. D³ugotrwa³e stosowanie substancji koñczy siê uzale¿nieniem.

Co to jest kodeina?

Kodeina, zwana inaczej metylomorfin±, to organiczny zwi±zek chemiczny nale¿±cy do grupy alkaloidów fenantrenowych. Co ciekawe, zwi±zek ten wchodzi w sk³ad opium. Substancja wykazuje silny wp³yw na o¶rodkowy uk³ad nerwowy – zaraz po morfinie to w³a¶nie kodeina jest najmocniejszym ¶rodkiem tego rodzaju. Nie powinno to dziwiæ zwa¿ywszy na fakt, ¿e substancja ta jest pochodn± morfiny i przypomina jej dzia³anie. Kodeina wywo³uje euforiê, zanik uczucia g³odu, b³og± apatiê, spowolnienie perystaltyki jelit i ¿o³±dka oraz niewra¿liwo¶æ na ból.

Kodeina – dzia³anie

Kodeina nale¿y do grupy opioidów. Dzia³anie substancji jest zwi±zane z przemian± w morfinê. U niektórych osób przemiana ta nastêpuje bardzo szybko. Konsekwencj± tego jest wyst±pienie wysokiego stê¿enia morfiny we krwi. Tym samym osoba, która j± za¿y³a poczuje ust±pienie bólu (dochodzi do jego zmniejszenia lub ca³kowitego zlikwidowania) oraz z³agodzenie lub zanik kaszlu.

Kodeinê mo¿emy spotkaæ w wielu lekach przeciwbólowych, np.w tych z paracetamolem, ibuprofenem lub kwasem acetylosalicylowym. W Polsce substancja jest obecna w takich lekach, jak: Nurofen Plus, Solpadeine lub Antidol 15. W tabletce Nurofenu znajduje siê 12,8 mg pó³wodnego fosforanu kodeiny, Antidol 15 zawiera 15 mg fosforanu kodeiny, a Solpadeine 8 mg fosforanu kodeiny. Leki te s± dostêpne bez recepty. Ponadto kodeina to sk³adnik wielu preparatów przeciwkaszlowych. Ma to zwi±zek z dzia³aniem substancji na o¶rodek kaszlu, który znajduje siê w uk³adzie nerwowym. Syropy z kodein± zaleca siê w stanach ostrego kaszlu wywo³anego ró¿nymi przyczynami. Nie mo¿e byæ on jednak zwi±zany z odkrztuszaniem nadmiaru wydzieliny. W Polsce dostêpny syrop z kodein± to Thiocodin. Tak¿e mo¿na go bez recepty.

Ok. 60% kodeiny jest wydalane w ci±gu dnia wraz z moczem. Substancja dzia³a od 2 do 6 godzin.
Powszechnie uznaje siê, ¿e nie mo¿na przekraczaæ 30 mg dawki kodeiny w ci±gu dnia. Trudno jednak zbadaæ, czy pacjenci stosuj± siê do tej zasady. Niestety, ze wzglêdu na swoje narkotyczne dzia³anie, kodeina jest nadu¿ywana przez osoby szukaj±ce sposobów na tzw. „odjazd”.

Kodeina – skutki uboczne

Zbyt wysokie stê¿enie kodeiny w organizmie mo¿e skutkowaæ przykrymi konsekwencjami. Nawet ma³e dawki s± w stanie wywo³aæ takie objawy, jak: wymioty, nudno¶ci, zaparcia, ¶wi±d lub oszo³omienie. Regularne za¿ywanie leków z kodein± grozi wyst±pieniem otêpienia, apatii, nadmiernej senno¶ci oraz zawrotów g³owy. Ponadto niektórzy pacjenci wskazywali, ¿e kodeina wywo³a³a u nich reakcje alergiczne, w tym np. wysypkê lub swêdzenie skóry. Kodeina os³ania koncentracjê, w zwi±zku z czym nie powinna byæ za¿ywana przez osoby, które prowadz± samochód.

Je¶li za¿yta dawka kodeiny bêdzie wiêksza ni¿ 30 mg, mo¿e doj¶æ do wyst±pienia stanu pó³snu. Du¿e stê¿enie substancji we krwi skutkuje pojawieniem siê zmian w funkcjonowaniu mózgu. Pojawiaj± siê stany dezorientacji, zamroczenia lub wrêcz chwilowej utraty ¶wiadomo¶ci. Zbyt du¿a ilo¶æ kodeiny przyczynia siê do zaburzeñ przep³ywu impulsów nerwowych oraz wyst±pienia problemów z oddychaniem.

Do objawów przedawkowania kodeiny mo¿emy zaliczyæ m.in.: nadmierne pobudzenie, wyst±pienie stanów lêkowych i ataków padaczki, agresjê, dreszcze (po³±czone z dygotaniem ca³ego cia³a), zaburzenia równowagi, halucynacje.

Kodeina – przeciwwskazania

W latach 2013-2015 Europejska Agencja Leków wprowadzi³a zakaz za¿ywania leków z kodein± przez dzieci, które nie ukoñczy³y 12 roku ¿ycia (dotyczy to zarówno leków przeciwbólowych, jak i przeciwkaszlowych – w szczególno¶ci, je¶li dziecko ma problemy z oddychaniem). Jedynym wyj±tkiem s± stany ostrego bólu, który nie ustêpuje, pomimo zastosowania innych leków. Nale¿y podkre¶liæ, ¿e przeciwwskazania te zosta³y rozpisane po udokumentowaniu kilku przypadków depresji oddechowej u dzieci, które za¿y³y leki z opisywan± substancj±.

Kodeina jest przemieniana w organizmie cz³owieka w morfinê, maj±c± ogromny wp³yw na dzia³anie o¶rodka oddechowego. Niektóre osoby – a zw³aszcza dzieci – wykazuj± zdolno¶ci do bardzo szybkiego metabolizowania kodeiny. Oznacza to, ¿e substancja w przyspieszonym tempie trafia do krwi. Jej nadmiarowo wysokie stê¿enie mo¿e wywo³aæ reakcje niepo¿±dane, w tym du¿e trudno¶ci w oddychaniu.

W³a¶nie dlatego wystosowano przeciwwskazania zwi±zane z u¿ywaniem leków z kodein±. Oprócz zakazu stosowania tego rodzaju preparatów u dzieci do 12 r. ¿. obowi±zuj± nastêpuj±ce obostrzenia:

  • zakaz stosowania leków z kodein± u dzieci, które maj± zaburzenia oddychania – od 12 r. ¿. do 18 r. ¿.;
  • zakaz stosowania leków z kodein± u matek karmi±cych (kodeina przedostaje siê do organizmu dziecka wraz z mlekiem matki);
  • zakaz stosowania leków z kodein± u osób doros³ych, u których stwierdzono zbyt szybki metabolizm kodeiny w morfinê;
  • zakaz stosowania leków z kodein± po zabiegu usuniêcia migda³ków/migda³ka przy leczeniu obturacyjnym bezdechu sennego u dzieci do 18 roku ¿ycia.

Kodeina a inne leki

Kodeina mo¿e niekorzystnie reagowaæ z innymi lekami. Depresyjny wp³yw substancji na uk³ad nerwowy wystêpuje przy ³±czeniu jej z lekami przeciwhistaminowymi, benzodiazepinami oraz neuroleptykami. Nie przyjmuj bezmy¶lnie kodeiny, je¶li cierpisz na takie schorzenia, jak: jaskra, nadci¶nienie têtnicze, cukrzyca, niedoczynno¶æ tarczycy. W takim przypadku, zanim siêgniesz po lek z pochodn± morfiny, skonsultuj siê z lekarzem. Pamiêtaj, ¿e kodeina wzmaga dzia³anie ¶rodków uspokajaj±cych, leków nasennych i alkoholu. Z tego powodu, po za¿yciu leku, wystrzegaj siê od stosowania tego rodzaju substancji.

Zobacz wideo

Kodeina a uzale¿nienie

Kodeina jest w stanie wywo³aæ uzale¿nienie. Mowa tu zarówno o uzale¿nieniu fizycznym, jak i psychicznym. O ile pierwsze rozwija siê wolniej (od 6 do 12 miesiêcy), o tyle psychiczne pojawia siê bardzo szybko. Wystarczy kilka lub kilkana¶cie dni regularnego za¿ywania kodeiny, by pojawi³y siê niekorzystne objawy odstawienia. Uzale¿niony wpada w stan, w którym ci±gle my¶li o konieczno¶ci za¿ycia kolejnej dawki. Uzale¿nienie fizyczne cechuje siê typowymi symptomami zespo³u abstynencyjnego. Mowa tu m.in. o braku chêci do dzia³ania, dra¿liwo¶ci, problemach ze snem, bólach g³owy oraz silnej potrzebie za¿ywania narkotyków.

Przypadki uzale¿nienia od kodeiny notuje siê przede wszystkim w¶ród m³odych ludzi. Najczê¶ciej eksperymentuj± oni ze stosowaniem syropów na kaszel. Bardzo czêsto nastolatkowie za¿ywaj± tego rodzaju leki bez wiedzy rodziców i lekarza. Korzystaj± z tego, ¿e syropy s± sprzedawane bez recepty.

Mo¿e ciê równie¿ zainteresowaæ: