Bezdech senny, a dokładniej obturacyjny bezdech senny, to schorzenie, które charakteryzuje się powtarzającymi się epizodami zatrzymania lub znacznego ograniczenia przepływu powietrza przez drogi oddechowe na poziomie gardła przy nadmiernej pracy mięśni oddechowych. O bezdechu sennym mówi się wtedy, gdy pojedynczy epizod trwa co najmniej 10 sekund. Dodatkowo w czasie jego trwania spada saturacja, czy nasycenie krwi tlenem. Szacuje się, że jest ona mniejsza o 2-4 proc. w porównaniu z saturacją z okresu czuwania.
Bezdech senny - objawy
Bezdech senny to schorzenie, które pojawia się przede wszystkim u osób otyłych, pijących alkohol, palących papierosy, z akromegalią, niedoczynnością tarczycy, mają krótką, a grubą szyję. Przyczyną problemu mogą być także:
- polipy,
- skrzywiona przegroda nosowa,
- przerośnięta po infekcjach tkanka,
- nieprawidłowa budowa żuchwy,
- zbyt wiotkie mięśnie podniebienia.
Zdaniem lekarzy przyczyną problemów może być także nadmierne objadanie się przed snem. Mimo że schorzenie może pojawić się niezależnie od wieku czy płci, to znacznie częściej bezdech senny diagnozowany jest u mężczyzn. Dlaczego? Jedna z teorii mówi, że winna może specyficzna budowa gardła u panów.
Do najbardziej charakterystycznych objawów choroby należy chrapanie. Co gorsza, chorzy bardzo często nie mają świadomości, że ta przypadłość może być niebezpieczna i wymaga jak najszybszej konsultacji z lekarzem. Poza chrapaniem (pacjenci o tym, że w ogóle chrapią najczęściej dowiadują się od partnera czy partnerki) chorzy tuż po przebudzeniu czują się zmęczeni, boli ich głowa. Niestety rzadko widzą w chrapaniu i tych dolegliwościach coś złego. To, co powinno zaniepokoić i skłonić do wizyty u lekarza to:
- niespokojny przerywany sen,
- nagłe wybudzenia ze snu połączone często z uczuciem braku powietrza, przyspieszonym oddechem czy tętnem,
- czasem problemy z zaśnięciem po przebudzeniach z powodu lęku,
- nadmierna potliwość w nocy,
- potrzeba oddawania moczu w nocy.
Bardzo często osoby, które mają bezdech senny, poza niewyspaniem, zmęczeniem i bólami głowy, które pojawiają się tuż po przebudzeniu skarżą się na:
- nasilona senność podczas dnia, utrudniająca normalne funkcjonowanie,
- suchość w ustach, spierzchnięte wargi po przebudzeniu,
- nadmierna drażliwość i nerwowość,
- trudności z koncentracją i pamięcią,
- u mężczyzn mogą się także pojawić zaburzenia erekcji.
Każdy chory, który zaobserwował u siebie takie objawy, ale je zignorował musi sobie zdawać sprawę, że bez leczenia bezdech senny znacząco podnosi prawdopodobieństwo rozwoju nadciśnienia tętniczego, zawału serca, choroby niedokrwiennej serca, cukrzycy typu 2, a także udaru mózgu.
Badanie bezdechu sennego - diagnoza
Pierwszym etapem stawiania diagnozy jest bardzo szczegółowy wywiad z pacjentem. Ponieważ schorzenie jednoznacznie łączy się z otyłością, w przypadku szczupłych chorych, przyczyny problemu szuka się np. w wadzie anatomicznej czy zaburzeniach hormonalnych. W takich sytuacjach konieczne może być prześwietlenie, czy też badanie krwi z oznaczeniem hormonów tarczycy.
U pacjentów ze znaczną nadwagą oraz tych, u których nie udało się wychwycić źródła problemu wykonuje się badanie polisomnograficzne, czyli badanie snu. Polega ono na tym, że w warunkach szpitalnych chory zostaje podłączony do specjalnej aparatury, która rejestruje wszystko to, co się z organizmem chorego w czasie snu. W przypadku bezdechu sennego do nosa wprowadza się mikrokamery, dzięki którym określa się miejsca i tkanki blokujące drogi oddechowe. Następnie lekarz zleca trójwymiarową tomografię komputerową, która pozwala precyzyjnie zaplanować zabieg. Czasem konieczne jest też badanie endoskopowe nosa, gardła, krtani.
Bezdech senny - leczenie
Sposób leczenia w dużej mierze od stopnia zaawansowania choroby. Jeśli choroba nie jest zaawansowana czasem wystarczy zmiana stylu życia, tj. zgubienie wagi i rezygnacja, lub przynajmniej znaczne ograniczenie, używek. Jeśli przyczyną problemu jest wada anatomiczna lub inna nieprawidłowość - konieczny jest zabieg. U pacjentów, u których winna jest budowa gardła pomocne mogą być protezy dentystyczne.
W przypadku ciężkiej postaci choroby zmiana stylu życia, przynajmniej w początkowej fazie, może okazać się niewystarczająca. Walka z bezdechem wymaga wtedy nabycia specjalnego aparatu, który wtłacza powietrze do dróg oddechowych, metoda ta pozwala zlikwidować chrapanie i sam bezdech. Przed snem chorzy muszą zakładać specjalne maski przez które, pod określonym ciśnieniem, wtłaczane jest powietrze. Niektóre z tego typu urządzeń można otrzymać w ramach ubezpieczenia w Narodowym Funduszu Zdrowia.
