Zawał i udar to częste powikłania COVID-19, także wtedy, gdy infekcja ma w miarę łagodny przebieg. Tymczasem wiele Polek wciąż nie wie, jak rozpoznać objawy zawału. Dlatego przypominamy artykuł sprzed dwóch lat. Symptomy i konsekwencje się nie zmieniają.
Więcej o chorobach układu krążenia na Gazeta.pl
Objaw, który przede wszystkim kojarzymy z zawałem, czyli ból w klatce piersiowej, u kobiet może wcale nie wystąpić. Tymczasem inne sygnały, częste u pań, bywają lekceważone.
Zobacz, jak wygląda kobiecy zawał i co robić, jeśli podejrzewasz, że to on:
Objawy zawału u kobiet
Oczywiście, zawał u kobiety może wyglądać tak jak u mężczyzny, ale nie musi.
Te sygnały mogą oznaczać zawał:
- ból karku, pleców, kciuka, żuchwy lub łokci
- nudności, wymioty, zlewne poty
- duszność, osłabienie, nieuzasadnione wyczerpanie
- tętno przyspieszone, ale słabe
Jeśli objawy utrzymują się ponad 20 minut, po prostu nie wahaj się i wezwij pogotowie.
Zawał ma płeć
Przed laty rzeczywiście mężczyźni przodowali w statystykach dotyczących chorób serca. Niestety, w XXI wieku to również jedna z najczęstszych przyczyn zgonów wśród kobiet. Zarazem świadomość zagrożenia jest szokująco niska.
Przekonanie o niezniszczalności kobiecego serca nie wzięło się znikąd. Natura zadbała przecież o nie w sposób szczególny. Do menopauzy tzw. parasol estrogenowy, czyli hormony wytwarzane przez jajniki, powinien ochronić serce przed chorobą niedokrwienną czy zawałem. Potem, narząd w dobrej formie, może jeszcze pracować bez szwanku przez kolejne kilkadziesiąt lat. Serce, ta najdoskonalsza z pomp, zostało zaprogramowane w taki sposób, by podejmować bez trudu nieprzerwany wysiłek przez ponad 100 lat.
A jak jest w rzeczywistości? Sprawne funkcjonowanie parasola zakłócił skutecznie tryb życia współczesnych kobiet. Estrogeny okazały się za słabe wobec wiecznej gonitwy, stresu, nadmiaru obowiązków, próby łączenia wielu ról równocześnie, jedzenia byle czego, palenia papierosów. Obecnie choroby serca dopadają nawet kobiety trzydziestoletnie.
O męskim zawale wiemy sporo: objawia się bardzo silnym, ściskającym bólem klatki piersiowej, niejednokrotnie promieniującym do ramion, który długo nie ustępuje po zmianie pozycji czy wydechu. Kobiecy, nawet rozległy, zawał czasem jest odczuwany wyłącznie jako pieczenie lub ucisk w okolicach żołądka, ewentualnie ból mięśni. Towarzyszy mu nagłe uczucie osłabienia, ogólnego zmęczenia. Nieraz spłyca się i skraca oddech, pojawiają mdłości, wrażenie bezwładu rąk. Ból w klatce piersiowej nie musi pojawić się wcale, a jeśli już, to nie jest tak dokuczliwy, jak u mężczyzn, a umiejscowiony bywa pod łopatkami (prawą lub lewą) albo pod lewym łukiem żebrowym.
Niemal każda kobieta zna te dolegliwości, chociaż nie okazały objawem zwału, a np. grypy. Stąd, nie mając czasu na nic, a zwłaszcza na wizyty u lekarza, wielu paniom nawet do głowy nie przyjdzie, by problem zgłosić lekarzowi. Taka niefrasobliwość może kosztować, i niejednokrotnie kosztuje, życie.
Pamiętaj, że także powikłania grypy mogą być bardzo groźne. Podobnie zresztą jak lekceważonej w Polsce próchnicy. Nienaturalne zmęczenie to sygnał wielu poważnych schorzeń. Zatem nie bagatelizuj go i już od dziś zadbaj o serce. Trochę troski wystarczy, by serce się odwdzięczyło. Nie tylko unikniesz konieczności rozstrzygania, na ile poważne są twoje dolegliwości, ale przede wszystkim znacznie dłużej będziesz cieszyć się zdrowiem.
Próchnica i powikłania w narządach odległych
Badaj się i słuchaj swojego ciała
Skoro twój organizm nie musi wyraźnie ostrzegać, że dzieje się z nim coś złego, nie unikaj badań profilaktycznych. Wręcz przeciwnie: korzystaj z każdej okazji spotkania z kardiologiem czy innym specjalistą. Przecież są dla zdrowych i nie szkodzą.Fakt, w Polsce to niełatwe, zwłaszcza w pandemii, ale pamiętaj, że życie często ratuje już lekarz pierwszego kontaktu i podstawowe badania.
Mierz ciśnienie i kontroluj morfologię krwi. Sprawdź też poziom cholesterolu, cukru i trójglicerydów. Anemia, cukrzyca, nadciśnienie, a także czynniki mogące wpływać na powstawanie zakrzepów, sprzyjają groźnym chorobom serca. Panie, których bliski krewny miał zawał przed 55. rokiem życia, powinny wykonywać EKG.
Wyniki podstawowych badań mają u kobiet mniejszą wartość diagnostyczną. Np. węższe naczynia wieńcowe u kobiet mają większą skłonność do skurczu, a to może mieć wpływ na wynik scyntygrafii serca. Z kolei wypadanie płatka zastawki mitralnej może w spoczynkowym lub wysiłkowym EKG błędnie sugerować niedokrwienie. U kobiet bardzo otyłych - a takich jest coraz więcej - trudniej jest wykonać badania serca, np. koronarografię, bo utrudnione jest wejście do tętnicy udowej.
Badania profilaktyczne są ważne, ale jakie, kiedy i jak często wykonywać - każda kobieta powinna ustalić indywidualnie ze swoim lekarzem.
Przede wszystkim panie powinny dbać o siebie, nim coś złego się wydarzy. Najważniejsze, by:
- nie paliły,
- unikały w diecie tłuszczów zwierzęcych,
- jadały więcej warzyw, owoców i tłustych ryb,
- pozbyły się nadwagi,
- nauczyły się wypoczywać,
- więcej się ruszały,
- unikały sytuacji stresowych,
- słuchały swego ciała i nie lekceważyły podejrzanych objawów.
Jeśli już masz problemy ze zdrowiem, nigdy samodzielnie nie odstawiaj leków. Ta zasada nie dotyczy tylko preparatów nasercowych czy regulujących ciśnienie krwi. Groźne bywa choćby przerwanie kuracji antybiotykowej. Bakterie przeciw którym zastosowano leki, jeśli nie zostaną do końca pokonane. mogą wywołać stan zapalny naczyń krwionośnych, a nawet samego mięśnia serca.
Już doskonale się czujesz, a lekarz zalecił nadal brać leki? To jedynie wskazówka, by ponownie się z nim skonsultować, jeśli upierasz się, że czas zakończyć leczenie nadciśnienia czy serca. Twoje "cudowne ozdrowienie" może być przecież skutkiem przyjmowania leków. Skutki pozostawienia nagle organizmu bez osłony farmakologicznej mogą być naprawdę bardzo poważne.
