Próchnica zębów: co to jest?
Na czym polega "psucie się" zęba? Próchnica to choroba zakaźna, w przebiegu której tkanki tworzące zęby ulegają niszczeniu. Bezpośrednio odpowiedzialne są za to bakterie bytujące w płytce nazębnej, pośrednio - nasz tryb życia. Szkliwo zębów nie ma zdolności do regeneracji, tak więc kondycję swojej jamy ustnej (jeśli już doszło do próchnicy) można poprawić jedynie z pomocą stomatologa; leczenie ma na celu powstrzymanie procesu chorobowego i niedopuszczenie do konieczności wyrwania zęba. Co więcej, próchnica skutkuje nie tylko problemami z zębami - może być przyczyną groźnych chorób ogólnoustrojowych.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Próchnica zębów: przyczyny
Aby doszło do rozpoczęcia procesu próchnienia zębów, "współpracować" muszą ze sobą cztery czynniki: aktywność bakterii, obecność cukrów, podatność zębów oraz odpowiednio długi czas. Bakterie odpowiedzialne za "sukces" próchnicy to pałeczki kwasu mlekowego (Lactobacillus acidophilus) oraz paciorkowce (Streptococcus). Próchnicowym królem paciorkowców jest Streptococcus mutans, a jego pomocnikami S. salivarius, S. mitis, S. sanguinis, S. viridans i Enterococcus faecalis.
Ukochaną pożywką bakterii są cukry - w powstawaniu próchnicy biorą udział przede wszystkim cukry sztuczne dodawane do pokarmów. Szczególnymi złoczyńcami są tutaj sacharoza, glukoza i fruktoza. Dzięki cukrom bakterie mogą produkować kwasy, które mają zdolność demineralizowania związków tworzących zęby. Jeśli warunki są dla próchnicy sprzyjające, rozwija się choroba zęba. Niektórzy mają szczęście i są na próchnicę mało podatni; nie oznacza to jednak, że mają zrezygnować z regularnych wizyt u lekarza! Niestety, dla większość z nas widmo popsutego zęba to chleb powszedni.
Inne czynniki podwyższające ryzyko wystąpienia próchnicy to:
- nieodpowiednia higiena jamy ustnej (niedokładne albo za rzadkie mycie zębów, czyszczenie zębów starą szczoteczką),
- zła dieta bogata w cukry,
- częste podjadanie między posiłkami,
- złe warunki socjalne (niedostateczna edukacja w zakresie higieny, ograniczony dostęp do stomatologa),
- zbyt długie karmienie dziecka butelką lub piersią,
- niedobory minerałów (fluoru, wapnia, magnezu, fosforu) i witaminy D,
- stały kontakt z osobą z próchnicą zębów (całowanie, korzystanie z tych samych naczyń),
- predyspozycje genetyczne (podatność tkanek na psucie się zęba).
Przeczytaj: Bruksizm - podstępny niszczyciel naszych zębów
Próchnica zębów: objawy
Objawy próchnicy to:
- plamki na zębie,
- wrażliwość zęba na temperaturę,
- ubytki w zębach,
- nieprzyjemny zapach z ust,
- tkliwość zęba,
- ból zęba.
Uwaga! Nieleczona próchnica nie poprzestaje na zębach - zakażona krew przedostaje się do organizmu, w tym do serca. Może spowodować zapalenie mięśnia sercowego, które jest bardzo groźne dla zdrowia i życia, a także uszkodzenia nerek czy trzustki, rozwój miażdżycy i alergii. Próchnica u dzieci może przyczynić się do powstania wad zgryzu oraz opóźnienia pojawienia się zębów stałych.
Sprawdź: Fakty i mity na temat higieny jamy ustnej
Próchnica zębów: profilaktyka
Podstawowym sposobem na zapobieganie próchnicy jest po prostu porządne mycie zębów. W grę wchodzą nie tylko szczoteczki wymieniane co kilka miesięcy; w utrzymaniu prawidłowej higieny jamy ustnej pomogą nici dentystyczne czy specjalne, małe wyciorki, które mogą dotrzeć do zakamarków międzyzębowych. Zęby dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym poddaje się fluoryzacji; korzystne jest stosowanie rozmaitych środków z fluorem, na przykład past i płynów do płukania jamy ustnej). O sztuce mycia zębów więcej przeczytasz tutaj. Uniknąć próchnicy pomogą również regularne wizyty u dentysty (co pół roku) oraz zmiana diety na uboższą w sztuczne cukry.
Zobacz: Nowy ząb w trzy godziny? To możliwe, jeśli masz mocne kości i sporo gotówki
Próchnica zębów: leczenie
Sposób leczenia zęba zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania próchnicy. Wcześnie wykryty stan chorobowy można leczyć nieinwazyjnie na przykład fluorem i stosunkowo szybko pożegnać się z problemem. Późniejsze stadia próchnicy wymagają leczenia stomatologicznego, czyli usuwania martwych tkanek, wstawiania plomb, niekiedy leczenia kanałowego czy, w ostateczności, usunięcia zęba.
To także może cię zainteresować:
- Trzymasz szczoteczkę do zębów na umywalce lub w kabinie prysznicowej? To błąd!
- 'Tajemnicze' paski na zgrzewie tubki z pastą do zębów. Troska o konsumenta? Raczej oszustwo!
Zęby to nasza wizytówka? 800 tysięcy Polaków nie ma nawet szczoteczki do zębów
