Miażdżyca mózgu - czym jest miażdżyca?
Miażdżyca to choroba tętnic, do której przyczynia się narastająca wewnątrz naczyń krwionośnych blaszka cholesterolowa. W rezultacie światło naczyń tętniczych powoli się zwęża, blokując swobodny przepływ krwi, co prowadzi do niedokrwienia i niedotlenienia narządu, który jest zaopatrywany przez daną tętnicę. Przyklejona do ścian blaszka miażdżycowa może się także oderwać i zatkać całkowicie naczynie krwionośne, prowadząc do zawału serca lub udaru niedokrwiennego mózgu. Rozrastające się wewnątrz naczyń krwionośnych złogi cholesterolu wywołują stan zapalny. Dochodzi do tego proces włóknienia i twardnienia tętnic, coraz bardziej zaburzający krążenie krwi.
Miażdżyca może dotyczyć naczyń wieńcowych serca, naczyń krwionośnych kończyn dolnych (miażdżyca nóg), a także tętnic zaopatrujących mózg, czyli tętnic szyjnych, kręgowych i tętnic mózgowych. Zwężenie światła tętnic prowadzi do niedokrwienia mózgu, zaburzeń poznawczych i otępienia, może wreszcie zakończyć się udarem mózgu.
Miażdżyca mózgu - przyczyny
Podstawową przyczyną miażdżycy mózgu jest rozwój blaszki cholesterolowej w tętnicach zaopatrujących mózg w utlenioną krew. W większości wypadków jest to także powiązane z miażdżycą obejmującą inne tętnice, w tym tętnice szyje, kręgowe oraz wieńcowe.
Przyczyny rozwoju miażdżycy mózgu:
- wysoki poziom cholesterolu LDL we krwi
- otyłość
- cukrzyca
- nadciśnienie tętnicze
- palenie papierosów
Do rozwoju miażdżycy mózgu przyczyniają się ponadto:
- uwarunkowania genetyczne związane z przyswajaniem lipidów
- podeszły wiek
- towarzyszące choroby metaboliczne
- brak aktywności fizycznej
Miażdżyca mózgu częściej dotyczy mężczyzn w średnim i starszym wieku.
Miażdżyca mózgu - objawy
Zaburzenia krążenia krwi w mózgu, spowodowane zwężeniem się światła tętnic, powodują stałe niedotlenienie. Początkowo objawy miażdżycy są natury neurologicznej. Pojawiają się bóle i zawroty głowy oraz nasilające się z wiekiem zaburzenia pamięci. Objawy psychiczne niestety narastają, prowadząc do otępienia naczyniopochodnego.
Objawy:
- przemijające niedokrwienie mózgu (tzw. mały udar)
- zaburzenia czucia (parestezje)
- niedowłady lub zwiotczenie kończyn
- porażenie mięśni twarzy
- zaburzenia mowy
- zaburzenia równowagi
- zaburzenia widzenia
- osłabienie słuchu
- zaburzenia emocjonalne
- zaburzenia poznawcze, kłopoty z pamięcią (otępienie)
- udar niedokrwienny mózgu
Miażdżyca mózgu - diagnostyka, powikłania i leczenie
W celu zdiagnozowania miażdżycy mózgu trzeba wykonać szereg badań obrazowych, w tym USG Dopplera, które polega na badaniu przepływu krwi w naczyniach krwionośnych. W przypadku podejrzenia miażdżycy mózgu ocenia się także stan tętnic szyjnych.
Innym pomocnym badaniem jest angiografia mózgowa. Jest to badanie rentgenowskie prowadzone przy użyciu środka cieniującego, który wprowadza się bezpośrednio do badanego fragmentu naczynia krwionośnego lub na pomocą cewnika. Umieszcza się go w tętnicy udowej, ramiennej lub pachwinowej, a następnie wprowadza środek cieniujący. Wykonuje się ponadto badanie krwi pod kątem stężenia lipidów (lipidogram), które obejmuje ocenę stężenia cholesterolu, frakcji HDL i LDL oraz triglicerydów.
Zmiany w mózgu, powstałe po przebytym udarze, można dostrzec dzięki badaniom tomograficznym mózgu oraz po wykonaniu rezonansu magnetycznego głowy. Widać wtedy w obrazie mózgu tzw. jamki poudarowe.
Najgroźniejszym powikłaniem miażdżycy mózgu jest udar niedokrwienny mózgu. Może doprowadzić nawet do śmierci jeżeli zaburzy funkcje mózgu. Miażdżyca mózgu odpowiada także za otępienie naczyniopochodne i wycofanie się z czynnego życia przez chorych.
Leczenie farmakologiczne oznacza przyjmowanie leków przeciwcholesterolowych do końca życia. Są to statyny oraz środki rozrzedzające krew, na przykład kwas acetylosalicylowy lub klopidogrel. Ważna jest zmiana stylu życia na aktywniejszy i kontrolowanie wagi ciała. Zmianie musi ulec także dieta, z której trzeba wyeliminować tłuszcze zwierzęce, jako źródło cholesterolu. Należy ponadto kontrolować ciśnienie krwi. Nie wolno w żadnym wypadku palić papierosów.
Poważne stany miażdżycowe wymagają operacyjnego usuwania blaszki miażdżycowej poprzez zabieg określany nazwą endarterektomii tętnic szyjnych. Inny rodzaj zabiegu to wszczepienie stendu do naczynia krwionośnego w miejscu zwężenia.
