Do niewydolności oddechowej dochodzi, gdy zaburzona zostaje wymiana gazowa w płucach. Jest to stan zagrożenia życia, ponieważ skutkuje niedotlenieniem całego organizmu, w tym mózgu. Niewydolność oddechowa zaczyna się, gdy ciśnienie parcjalne tlenu spada poniżej 60 mm Hg lub ciśnienie dwutlenku węgla wzrasta powyżej 45 mm Hg.
Niewydolność oddechowa (łac. insufficientia respiratoria) zdarza się często w przypadku astmy. Towarzyszy także takim schorzeniom jak: choroby układu oddechowego u noworodków, ciężkie choroby płuc, a także choroby związane z układem krążenia i neurologicznym. Do niewydolności oddechowej może dojść ponadto przy ciężkim zatruciu.
Osoba, u której dochodzi do niewydolności oddechowej, ma duszności, pojawiają się także objawy niedotlenienia układu nerwowego i układu krążenia. A zatem chory ma przyspieszony oddech lub przeciwnie - spowolniony i nieregularny. Mięśnie klatki piersiowej są napięte, międzyżebrza i okolice obojczyków wciągnięte. To wszystko wskazuje na rosnące trudności w oddychaniu. Choremu trudno jest nawet mówić. Wkrótce dochodzi też do zasinienia skóry. Chorego może męczyć suchy kaszel.
Niewydolność oddechowa prowadzi do niedotlenienia ośrodkowego układy nerwowego. Wtedy chory ma zaburzenia świadomości, jest niespokojny lub apatyczny i zdezorientowany. Może niebawem też dojść do drgawek, a nawet do śpiączki.
W wyniku niedotlenienia przestaje prawidłowo funkcjonować układ krążenia, co objawia się nadmiernym przyspieszeniem albo przeciwnie - poważnym zwolnieniem pracy serca, wzrostem lub dużym spadkiem ciśnienia tętniczego, a w konsekwencji do zatrzymania krążenia.
Do niewydolności oddechowej mogą prowadzić następujące zaburzenia:
Do stanu niewydolności oddechowej może dojść w wyniku rozwoju następujących chorób:
Jak zbudowane są płuca? Obejrzyj wizualizację na naszym filmie.
Rozróżnia się dwa główne rodzaje niewydolności oddechowej:
Najbardziej pomocne przy diagnozowaniu niewydolności oddechowej jest badanie gazometryczne krwi. Bada się wtedy ciśnienie parcjalne tlenu i dwutlenku węgla, nasycenie krwi tlenem, stężenie tlenku węgla oraz równowagę kwasowo-zasadową. Sprawdza się przede wszystkim tzw. saturację krwi, czyli wysycenie krwi tętniczej tlenem. Służy do tego urządzenie zwane pulsoksymetrem. Pomocna jest także spirometria, oceniająca pojemność płuc.
Leczenie polega na usunięciu podstawowej przyczyny niewydolności oddechowej. Jeżeli jest to infekcja lub odma, prowadzi się odpowiednią terapię. Przy przewlekłej niewydolności powrót do zdrowia jest niezwykle trudny. W tym wypadku leczenie polega, między innymi, na podawaniu tlenu i niwelowaniu skutków ubocznych choroby podstawowej.