Jakie powinno byæ ci¶nienie u cz³owieka? Ci¶nienie têtnicze to nacisk p³yn±cej krwi na ¶ciany têtnic. Jego warto¶æ zale¿y od wydolno¶ci serca, szeroko¶ci naczyñ i sprê¿ysto¶ci ich ¶cian. Aby okre¶liæ poziom, dokonuje siê pomiaru dwóch warto¶ci - ci¶nienia skurczowego i rozkurczowego. Warto¶æ górna, czyli ci¶nienie skurczowe, powstaje w chwili skurczu serca, gdy krew wpychana jest do naczyñ, natomiast warto¶æ dolna, czyli ci¶nienie rozkurczowe - podczas nape³niania siê serca krwi±.
Prawid³owe ci¶nienie powinno utrzymywaæ siê na poziomie pomiêdzy 120 na 80 a 135 na 85 mm HG. Granicznym ci¶nieniem jest ci¶nienie 140 na 90. Wszystkie wy¿sze wyniki pomiarów s± ju¿ nadci¶nieniem. Tak± granicê ustalono na podstawie badañ epidemiologicznych du¿ych grup pacjentów. Stwierdzono, ¿e ci¶nienie powy¿ej tej granicy zwiêksza ryzyko zawa³ów serca iudarów mózgu wraz z wiekiem pacjenta.
Aby stwierdziæ, czy pacjent cierpi na nadci¶nienie, nie wystarczy jeden pomiar. Dzieje siê tak, poniewa¿ u ka¿dego cz³owieka mo¿e siê zdarzyæ wy¿sze ci¶nienie, np. wskutek emocji podczas samego pomiaru. Rozpoznanie choroby, czy pacjent ma nadci¶nienie têtnicze, nale¿y wykonaæ kilkana¶cie pomiarów w ró¿nych porach dnia lub wykonaæ ca³odobowy pomiar ci¶nienia przy pomocy specjalnego aparatu.
Prawid³owe ci¶nienie têtnicze krwi u dzieci
Warto¶æ ci¶nienia têtniczego krwi u dzieci zale¿y od wieku dziecka, p³ci, wagi, wzrostu. Aby okre¶liæ czy dziecko ma w³a¶ciwe ci¶nieni krwi nale¿y skorzystaæ z siatek centylowych. Natomiast u osoby m³odej, przyjmuje siê, ¿e optymalne wynosiæ powinno 120 na 70 mm Hg.
Prawid³owe ci¶nienie têtnicze krwi u doros³ego cz³owieka
120/80 mm Hg optymalne ci¶nienie
120–129/80-84 mm Hg normalne ci¶nienie
130–139/85-89 mm Hg prawid³owe wysokie ci¶nienie
140-159/90-99 mm Hg ³agodne nadci¶nienie
160-179/100-109 mm Hg umiarkowane nadci¶nienie
180/110 mm Hg i powy¿ej ostre nadci¶nienie
Normy ci¶nienia têtniczego u osób starszych
Nie jest prawd±, ¿e u osób starszych ci¶nienie ma prawo byæ wy¿sze. Przyjmuje siê nieco inne normy w przypadku osób do 80 roku ¿ycia i powy¿ej 80 roku. I tak:
- u osób przed 80-tk± i dobrym stanie zdrowia - prawid³owe ci¶nienie krwi powinno byæ poni¿ej 140. U chorych w tym wieku, ci¶nienie mo¿e siê mie¶ciæ w przedziale: 140-150
- u osób powy¿ej 80 roku ¿ycia i dobrym stanie zdrowia w³a¶ciwe ci¶nieni krwi powinny byæ poni¿ej 150.
Prawid³owe ci¶nienie krwi u chorych na cukrzycê
Nadci¶nienie czêsto towarzyszy obu typom cukrzycy. A¿ 30 proc. osób choruj±cych na cukrzycê typu 1 i a¿ 70 proc. chorych na cukrzycê typu 2 cierpi na nadci¶nienie têtnicze.
Wed³ug zaleceñ Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego prawid³owa warto¶æ ci¶nienia têtniczego dla cukrzyków, to ci¶nienie skurczowe < 140 mm Hg, a rozkurczowe 80- 85mm Hg.
Jak i kiedy mierzyæ ci¶nienie krwi
1. Najlepszy aparat do domowego pomiaru - to aparat elektroniczny
4. Pomiar nale¿y wykonywaæ przez tydzieñ, rano i wieczorem.
2. Przed pomiarem nale¿y odpocz±æ minimum 5 minut.
3. Po papierosie czy kawie odczekaj pó³ godziny.
5. Wyniki zapisane w dzienniczku nale¿y przedstawiæ lekarzowi. Tylko lekarz mo¿e je prawid³owo zinterpretowaæ.
Kiedy ci¶nienie nie jest w normie: przyczyny
O lekkim nadci¶nieniu mówimy gdy wynosi ju¿ 140/90 mm Hg, natomiast wynik 180/110 mm Hg powinien budziæ niepokój i sk³oniæ do wizyty u lekarza. Przede wszystkim nale¿y znale¼æ przyczynê podwy¿szonego ci¶nienia. Do typowych przyczyn wysokiego ci¶nienia zalicza siê:
- choroby serca
- choroby nerek
- brak aktywno¶ci fizycznej
- zaburzenia hormonalne
- stres
- dieta z du¿± zawarto¶ci± soli
- spo¿ywanie wysokoprzetworzonych produktów.
- nadmierne spo¿ycie alkoholi i palenie papierosów
- u¿ywanie narkotyków
- stosowanie niektórych leków, np. kortykosteroidy, niesteroidowe leki przeciwzapalne, doustne ¶rodki antykoncepcyjne, inhibitory MAO
Nie wolno lekcewa¿yæ wysokiego ci¶nienia, poniewa¿ mo¿e doprowadziæ do zawa³u serca, udaru mózgu, mia¿d¿ycy, niewydolno¶ci nerek.
Zobacz tak¿e:
Jakie badania nale¿y wykonaæ przy nadci¶nieniu?
Jeste¶ m³ody, nadci¶nienie to nie twój problem?
