Przyjęło się mówić, że hormony rządzą jedynie ciałem kobiety. I choć faktycznie mają ogromny wpływ na organizm pań, to potrzebne są także mężczyznom i u nich także mogą zakłócić przebieg niektórych procesów. W przypadku kobiet najbardziej charakterystycznym sygnałem mogącym zwiastować nieprawidłową gospodarkę hormonalną jest zaburzenie cyklu miesiączkowego. U mężczyzn - takim sygnałem mogą być problemy z erekcją.
W przypadku kobiet, jeśli zaburzenia miesiączkowania idą w parze z problemami z zajściem w ciążę, można podejrzewać zespół policystycznych jajników. Schorzenie sprawia, że proporcja między hormonem folikulotropowym a luteinizującym jest zachwiana. W konsekwencji powstaje wiele niedojrzałych pęcherzyków Graafa i nie dochodzi do owulacji. Tym samym w organizmie zaczyna brakować progesteronu, a wzrasta poziom androgenów, czyli męskich hormonów płciowych. Jeśli kobieta ma nadwagę czy pali papierosy, konieczne jest pozbycie się zbędnych kilogramów i rzucenie palenia. W wyrównaniu wahań bardzo często pomaga antykoncepcja hormonalna.
Bardzo często za zaburzonym cyklem miesiączkowym stoi chora tarczyca. Nadczynność tarczycy może sprawić, że krwawienia będą bardzo skąpe. Aby wszystko ponownie się wyrównało konieczne jest wprowadzenia leków hormonalnych, które wyregulują prace gruczołu i ustabilizują gospodarkę hormonalną organizmu.
Przyczyną problemów może być także choroba nadnerczy, a w szczególności zespołu lub choroby Cuhsinga. Pierwsze schorzenie sprawia, że kora nadnerczy zaczyna wytwarzać zbyt dużo hormonów sterydowych, tzw. glikokortykosteroidów. Jeśli choroba ma związek z przyjmowanymi lekami, kortykosteroidami, konieczne jest ponownie dobranie dawek leku, tak, aby były one bezpieczne dla chorego. Czasem konieczne jest usuniecie kory nadnerczy. W przypadku pacjentów z chorobą Cushinga przyczyną kłopotów jest przysadka mózgowa, które kontroluje działanie nadnerczy. Nieprawidłowe działanie przysadki najczęściej ma związek z powstałą w jej obrębie zmianą nowotworową (tzw. gruczolak), którą trzeba usunąć.
U niektórych kobiet, wahania cyklu miesiączkowego mogą mieć związek z silnym stresem czy napięciem w życiu kobiety.
Zaburzenia hormonalne a libido
Trzeba sobie zdawać sprawę, że hormony mają niebagatelny wpływ na popęd seksualny. Jeśli ich stężenie jest niewłaściwe problemy mogą pojawić się u obu płci. W przypadku mężczyzn najczęstszym winowajcą jest nadmiar prolaktyny, a niedobór testosteronu. Kiedy u panów tego pierwszego hormonu jest za dużo może obniżyć libido oraz pojawić zaburzenia erekcji, a także ginekomastia i rozrost piersi.
W przypadku kobiet za spadek libido odpowiadają estrogeny oraz progesteron. W pierwszej fazie cyklu estrogenów jest więcej tym samym ochota na seks wzrasta, po owulacji, kiedy podnosi się stężenie progesteronu, a tym samym libido się obniża. Jednak w tym przypadku te wahania są całkowicie naturalne. Jeśli pojawiają się odstępstwa - konieczna konsultacja z lekarzem. Spadek libido może mieć związek z tarczycą, zazwyczaj łączony jest z chorobą Hashimoto.
Zaburzenia hormonalne a nastrój
Wahania nastrojów, zwłaszcza w czasie miesiączki są zupełnie normalne i nie powinny stanowić powodu do obaw. Problem zaczyna się wtedy, gdy zaburzenia nastroju pojawiają się coraz częściej i nie mają związku z comiesięcznym krwawieniem. Bardzo często, jeśli kobieta przekroczyła 50., można podejrzewać menopauzę. W łagodzeniu objawów przekwitania doskonale sprawdza się hormonalna terapia zastępcza.
Zaburzenia hormonalne a problemy ze skórą i nadmierne owłosienie
Bardzo często obie przypadłości mogą mieć związek ze zbyt wysokim stężeniem męskich hormonów płciowych. W takich przypadkach, zwłaszcza jeśli okres dojrzewania kobieta ma już dawno za sobą, warto wykonać badania z oznaczeniem hormonów. W walce ze zmiany trądzikowymi i nadmiernym owłosieniem pomaga terapia hormonalna. Pomaga ona przywrócić właściwą równowagę organizmu.
Zaburzenia odporności a problemy z wagą
Warto pamiętać, że zaburzenia hormonalne mogą powodować nadmierne przybieranie na wadze. Przyrost masy ciała, który nie ma związku ze zmianą diety, może być objawem insulinooporności. Schorzenie to charakteryzuje się brakiem reakcji organizmu na insulinę, hormonu wytwarzanego przez trzustkę, który reguluje poziom glukozy we krwi. Wysokie stężenie insuliny sprawia, że chorzy miewają napady głodu i szybko tyją. Leczenie wymaga ustawienia właściwej diety oraz przyjmowania odpowiednich leków, które będą blokowały produkcję insuliny. W niektórych przypadkach konieczne jest usuniecie fragmentu lub całej trzustki.
W sytuacji, gdy bez żadnego powodu chory zaczyna tracić na wadze bez zmiany diety czy odchudzania się, może sugerować nadczynność tarczycy. Jeśli lekarz potwierdzi chorobę gruczołu konieczne jest wprowadzenie leczenia hormonalnego, które pozwoli wyrównać jego pracę.
