Kasze: bogactwo w³a¶ciwo¶ci
Kasza gryczana jest bogata w witaminy z grupy B, minera³y oraz b³onnik i bia³ko Fot. Shutterstock
Kasza gryczana - pe³na zalet
Kasza gryczana zawiera przede wszystkim du¿± ilo¶æ b³onnika, pobudzaj±cego perystaltykê jelit i pomocnego zw³aszcza przy zaparciach. Z drugiej strony znaczna zawarto¶æ skrobi, powoli rozk³adanej w naszym organizmie na glukozê, zapewni nam syto¶æ na d³ugi czas i pomo¿e powstrzymaæ nag³e napady g³odu. Warto j± zatem w³±czyæ do menu wtedy, gdy staramy siê utrzymaæ sylwetkê.
Do³±cz do Zdrowia na Facebooku!
Przy tym w kaszy tej znajdziemy tak¿e mnóstwo bia³ka ro¶linnego, zbli¿onego w³a¶ciwo¶ciami do bia³ek obecnych w ro¶linach str±czkowych. Jest ono o wiele cenniejsze ni¿ to pochodz±ce ze zbó¿, gdy¿ - w przeciwieñstwie do nich - jest dla nas lepiej przyswajalne. Z bia³ek tych nasz organizm pozyskuje ponadto aminokwasy, których nie jest w stanie sam wytworzyæ. Nale¿± do nich np. lizyna i tryptofan - pomocne chocia¿by w regulacji nastroju.
Jest ona dodatkowo bogatym ¼ród³em ró¿norodnych witamin i minera³ów. Przede wszystkim zawiera rutynê (witamina P), która u³atwia wch³anianie witaminy C, ale te¿ pomaga wzmacniaæ naczynia krwiono¶ne. Z tego powodu kasza gryczana mo¿e byæ spo¿ywana przez osoby cierpi±ce np. na ¿ylaki czy hemoroidy.
Jest równie¿ jedn± z kasz zawieraj±cych najwiêksz± ilo¶æ witamin z grupy B (wiêcej na ten temat: Witaminy z grupy B: ukoj± nerwy i wspomog± metabolizm). Spo¶ród wszystkich kasz najbogatsza jest w potas (istotny m.in. dla prawid³owej pracy naszego serca oraz uk³adu nerwowego), fosfor (który - podobnie jak wapñ - stanowi materia³ budulcowy naszych ko¶ci i zêbów), magnez (dbaj±cy w szczególno¶ci o nasz uk³ad nerwowy), a tak¿e sód (reguluj±cy np. gospodarkê wodn± cia³a) i cynk (odpowiedzialny chocia¿by za wygl±d skóry i paznokci).
Poniewa¿ kasza gryczana jest produktem bezglutenowym, mog± j± je¶æ osoby chore na celiakiê (chorobê zwi±zan± z nietolerancj± glutenu). Przeciwwskazaniem do jej spo¿ywania jest natomiast przewlek³e zapalenie trzustki. Grube kasze powinno siê tak¿e ograniczyæ cierpi±c na przyk³ad na przewlek³y nie¿yt jelit, zaparcia nawykowe, a tak¿e w biegunkowej postaci zespo³u jelita dra¿liwego (wiêcej informacji na temat ¿ywienia w chorobach uk³adu pokarmowego znajdziesz na stronie: Instytutu ¯ywno¶ci i ¯ywienia).
Czytaj wiêcej:
Kasza gryczana - bliska "kuzynka" szczawiu i rabarbaru
Kasza jaglana, jako jedyna spo¶ród kasz, jest produktem alkalizuj±cym (odkwaszaj±cym) organizm. Fot. Shutterstock
Kasza jaglana - dla piêknych w³osów, skóry i paznokci
Kasza jaglana, zwana tak¿e jag³ami, wytwarzana jest z nasion prosa, jednego z najstarszych znanych zbó¿. Ze wzglêdu na swoje warto¶ci od¿ywcze jest uznawana za jedn± z najlepszych kasz (na równi z kasz± gryczan±).
W porównaniu do innych kasz, szczególnie grubych, zawiera nieco mniej b³onnika. Z tego powodu mog± j± je¶æ osoby na diecie lekkostrawnej (najlepiej w postaci przetartej). Poniewa¿ przy tym - podobnie jak kasza gryczana - nie zawiera glutenu, mo¿e byæ spo¿ywana przez alergików, a tak¿e osoby choruj±ce na celiakiê. Pomimo tych w³a¶ciwo¶ci nie jest jednak wskazana w diecie niskoresztkowej, np. w przypadku osób cierpi±cych na przewlekle zapalenie trzustki (wiêcej na ten temat: Instytut ¯ywno¶ci i ¯ywienia - ¯ywienie w chorobach uk³adu pokarmowego).
Od innych kasz ró¿ni j± to, ¿e jest produktem zasadotwórczym, alkalizuj±cym organizm (pomaga w jego odkwaszaniu). Mo¿e zatem wspomóc nas w przypadku zgagi czy nadkwa¶no¶ci.
Podobnie jak w kaszy gryczanej znajdziemy w niej sporo witamin z gruby B (g³ównie B1, B2 oraz B6), ale tak¿e witaminê E - odpowiedzialn± chocia¿by za stan naszej skóry czy pracê uk³adu nerwowego. Zawiera równie¿ lecytynê, sprzyjaj±c± poprawie pamiêci i koncentracji. Jedz±c j±, dostarczymy sobie ponadto mnóstwo sk³adników mineralnych, w szczególno¶ci: fosforu, ¿elaza, cynku oraz miedzi (na podstawie danych ze strony internetowej Amerykañskiego Departamentu Rolnictwa).
Spo¶ród innych kasz wyró¿nia siê ona ponadto spor± zawarto¶ci± krzemu. Pierwiastek ten potrzebny jest nam przede wszystkim do wzmacniania ¶ciêgien i tkanki kostnej. Polecany jest zatem osobom starszym czy po uszkodzeniach lub operacjach obejmuj±cych ko¶ci. Jest on ponadto bezcenny dla naszych w³osów. Nie do¶æ, ¿e ogranicza ich wypadanie, to jeszcze wzmacnia i przyspiesza wzrost. Podobnie wzmacniaj±co dzia³a równie¿ na paznokcie oraz skórê - przede wszystkim poprawiaj±c jej wygl±d i zapobiegaj±c wiotczeniu.
Choæ ten rodzaj kaszy powoli wraca do ³ask, to jednak nie ka¿demu udaje siê przygotowaæ j± w odpowiedni sposób. Zdarza siê bowiem, ¿e kasza jaglana po ugotowaniu ma gorzki smak i nie nadaje siê do jedzenia. Dlaczego tak siê dzieje? Jej ziarenka zawieraj± w sobie cenne kwasy t³uszczowe nienasycone (spo¶ród kasz ma w sobie najwiêcej kwasów t³uszczowych wielonienasyconych) - bezcenny "pokarm" dla naszego mózgu. Niestety w zwi±zku z tym kasza jaglana w trakcie przechowywania szybko je³czeje i pokrywa siê gorzk± warstw±. O tym, jak unikn±æ goryczki, dowiesz siê tutaj.
Czytaj wiêcej:
Dieta w zespole jelita nadwra¿liwego - co je¶æ, a czego unikaæ?
Dieta bezglutenowa: tabela produktów bezpiecznych i szkodliwych
Kasza jêczmienna zawiera rozpuszczalny b³onnik, przyczyniaj±cy siê chocia¿by do obni¿enia we krwi ilo¶ci tzw. z³ego cholesterolu (LDL). Fot. Shutterstock
Kasza jêczmienna - cenna dla uk³adu krwiono¶nego
Dwa najpopularniejsze rodzaje kaszy jêczmiennej, jakie trafiaj± na nasze sto³y, to pêczak i kasza per³owa. Pêczak jest najmniej przetworzony, bo otrzymywany z ca³ych, niepokruszonych ziaren jêczmienia. To z niego jednak, poprzez rozdrobnienie ziaren, produkuje siê najchêtniej przez nas spo¿ywan± kaszê per³ow±.
Tê ostatni± mog± je¶æ chocia¿by osoby na diecie lekkostrawnej. Poniewa¿ jednak jêczmieñ jest zbo¿em zawieraj±cym gluten, powinni go unikaæ alergicy czy osoby choruj±ce na celiakiê.
Najwa¿niejsz± zalet± kasz jêczmiennych jest spora zawarto¶æ tzw. rozpuszczalnego b³onnika pokarmowego (wiêcej na ten temat: Ca³a prawda o b³onniku pokarmowym). Przyczynia siê on przede wszystkim do obni¿enia we krwi ilo¶ci tzw. z³ego cholesterolu (LDL). Przy tym pomaga utrzymywaæ na sta³ym pu³apie poziom glukozy w naszym organizmie, a tak¿e - wi±¿±c siê z wod± - zapewnia uczucie syto¶ci na d³u¿szy czas i usprawnia przemianê materii.
W¶ród pozosta³ych kasz, kasze jêczmienne mog± siê poszczyciæ najwiêksz± zawarto¶ci± witaminy K. W naszym ciele uczestniczy ona w procesach krzepniêcia krwi (zapobiega krwotokom), a tak¿e uszczelniania ¶ciany naczyñ krwiono¶nych.
W obu rodzajach kaszy jêczmiennej znajdziemy ponadto wiele cennych sk³adników mineralnych. Przede wszystkim spo¶ród innych kasz zawieraj± najwiêcej wapnia - niezbêdnego materia³u budulcowego naszych ko¶ci i szkliwa. Odnajdziemy w nich tak¿e sporo cynku, potasu oraz ¿elaza (którego niedobór mo¿e prowadziæ np. do niedokrwisto¶ci, spadku sprawno¶ci fizycznej czy przemêczenia).
Zobacz tak¿e:
Czytaj wiêcej:
Kasza jêczmienna - przyjació³ka uk³adu krwiono¶nego
Kaszy manny, ze wzglêdu na wysok± zawarto¶æ glutenu nie powinni spo¿ywaæ alergicy. Fot. Shutterstock
Kasza manna - nie dla alergika
Kaszê mannê, zwan± tak¿e grysikiem, zna chyba ka¿dy. Pozyskiwana jest w wyniku przemia³u pszenicy, podczas którego otrzymuje siê równie¿ m±kê i otrêby. Spo¶ród pozosta³ych rodzajów kasz wyró¿nia j± przede wszystkim drobna struktura. Niestety w efekcie takiej obróbki powstaje produkt zawieraj±cy niewielk± ilo¶æ b³onnika (szczególnie w porównaniu z kasz± gryczan± b±d¼ kaszami jêczmiennymi), ale za to dostarczaj±cy nam du¿± ilo¶æ skrobi i bia³ka.
W mannie znajdziemy ponadto jod - niezbêdny dla naszego ¿ycia mikroelement, który musimy dostarczaæ sobie wraz z po¿ywieniem i wod±. Dziêki niemu tarczyca jest bowiem w stanie produkowaæ hormony, wspó³odpowiedzialne za wiele istotnych procesów, jakie zachodz± w naszym ciele, np. regulacjê temperatury czy przemianê materii.
Poniewa¿ jest lekkostrawna, a wiêc doskonale nadaje siê zarówno dla ma³ych dzieci, rekonwalescentów po operacjach, jak i osób cierpi±cych na ró¿norodne schorzenia uk³adu pokarmowego, np. przewlek³e zapalenie trzustki, choroby jelita cienkiego czy nie¿yt ¿o³±dka. Mo¿na j± tak¿e spo¿ywaæ w tzw. diecie ubogoresztkowej, polecanej zw³aszcza w chorobach zapalnych jelit, np. biegunkowej postaci zespo³u jelita dra¿liwego.
Ziarno pszenicy zawiera jednak najwiêcej glutenu ze wszystkich zbó¿. W zwi±zku z tym uzyskiwanej z niego kaszy nie powinni spo¿ywaæ alergicy.
Czytaj wiêcej:
Kasza manna - nie tylko dla dzieci
Dieta w zespole jelita nadwra¿liwego - co je¶æ, a czego unikaæ?
Jod: przereklamowany, niezbêdny, a mo¿e szkodliwy? Mikroelement, o którym wci±¿ g³o¶no
Kaszka kukurydziana jest lekkostrawna i bardzo rzadko uczula, w zwi±zku z czym jest polecana dzieciom i alergikom. Fot. Shutterstock
Kaszka kukurydziana - dobra dla wzroku
Kasza czy te¿ kaszka kukurydziana bywa równie¿ nazywana polent±. Wytwarzana jest z ziarna kukurydzy, zarówno w postaci drobnego, jak i grubego grysiku.
W zwi±zku z tym, ¿e w³a¶ciwo¶ciami bardzo przypomina kaszê mannê (a nawet znajdziemy w niej mniej b³onnika), podobnie do niej jest zalecana w dietach ubogoresztkowej oraz lekkostrawnej. Poniewa¿ dodatkowo nie zawiera glutenu i dosyæ rzadko uczula, jest szczególnie polecana ma³ym dzieciom oraz alergikom. Ze wzglêdu na to, ¿e wyró¿nia j± nieco wy¿sza ni¿ w przypadku innych kasz ilo¶æ wêglowodanów, bêdzie te¿ dobrym posi³kiem, w sytuacji, gdy zabraknie nam energii.
Spo¶ród innych kasz wyró¿nia siê najwy¿sz± zawarto¶ci± witaminy A. W naszym ciele odpowiada ona przede wszystkim za piêkny i zdrowy wygl±d skóry (zapobiega m.in. jej twardnieniu i sucho¶ci). Chroni równie¿ nasz wzrok i prawid³owo¶æ widzenia, zw³aszcza po zmroku. W kaszce kukurydzianej jest o tyle bezpieczna, i¿ zwykle nie trac± jej gotowane produkty. Poniewa¿ jednak witamina ta rozpuszcza siê w t³uszczach, warto do naszej polenty dodaæ np. nieco mas³a lub oleju.
Kaszkê kukurydzian± uwa¿a siê ponadto za bogate ¼ród³o selenu. Pierwiastek ten to przede wszystkim nasz sprzymierzeniec w walce z wolnymi rodnikami. Ponadto jest on istotny dla funkcjonowania chocia¿by uk³adu odporno¶ciowego czy tarczycy, a tak¿e pomaga, gdy cierpimy na zaburzenia nastroju czy nadmiern± nerwowo¶æ.
Czytaj wiêcej:
Kaszka kukurydziana - dla wzroku i uk³adu odporno¶ciowego
Od paszy do kulinarnego przeboju - kariera kukurydzy
Witamina A - przyjació³ka oczu i urody
Zobacz, jak szybko uporaæ siê ze stresem:
Ze wzglêdu na wysok± zawarto¶æ bia³ka kuskus mo¿e byæ cennym pokarmem w diecie wegetariañskiej. Fot. Shutterstock
Kuskus - pomiêdzy kasz± a makaronem
Kuskus - podobnie jak kasza manna - produkowany jest (najczê¶ciej) z pszenicy. Do jego wytworzenia u¿ywa siê jednak pszenicy twardej (makaronowej) o nazwie durum. Choæ powszechnie uwa¿any jest za kaszê, tak naprawdê bli¿ej mu do makaronu. Jego ziarenka powstaj± bowiem z po³±czenia m±ki z pszenicy durum oraz wody.
Spo¶ród innych kasz wyró¿nia go bardzo wysoka zawarto¶æ bia³ka - mo¿e byæ zatem cenny dla osób na diecie wegetariañskiej. Znajdziemy w nim za to najmniejsz± ilo¶æ kwasów t³uszczowych, zarówno nasyconych, jak i nienasyconych. Jest przy tym dosyæ lekkostrawny. W zwi±zku z tym mo¿e byæ spo¿ywany na przyk³ad przez ma³e dzieci (Instytut Matki i Dziecka zaleca go ju¿ od drugiego roku ¿ycia).
Podobnie jak kasza jêczmienna, kuskus wyró¿nia siê dosyæ wysok± zawarto¶ci± wapnia - materia³u budulcowego naszych ko¶ci. Natomiast do kaszy gryczanej podobny jest pod wzglêdem wysokiej ilo¶ci sodu (odpowiedzialnego za regulacjê gospodarki wodnej w organizmie). Znajdziemy w nim równie¿ witaminy z grupy B (w szczególno¶ci B3, czyli niacynê), a tak¿e kwas foliowy.
Poniewa¿ dostêpny w sprzeda¿y kuskus jest bardzo prosty w przygotowaniu (wystarczy zalaæ go gor±ca wod± lub bulionem na kilka minut), jest doskona³ym zamiennikiem ziemniaków czy makaronu, zw³aszcza dla osób zapracowanych. Aby jego ziarenka mniej siê skleja³y, warto dodaæ do niego nieco t³uszczu, np. mas³a b±d¼ oleju.
Czytaj wiêcej:
Kuskus - kasza czy makaron?
Zbo¿a i produkty zbo¿owe - które s± najzdrowsze?
Polacy wiedz±, jak zdrowo ¿yæ, ale nie wcielaj± wiedzy w ¿ycie?
