Łopian - charakterystyka rośliny
Łopian większy (łac. Arctium lappa L.), na wsiach nazywany łopuch, głowacz, kostropień, topień, dziady, jest pospolitą rośliną w Europie i w Azji, ale występuje praktycznie wszędzie, gdzie panuje klimat umiarkowany. Należy do rodziny astrowatych. Rośnie na każdej glebie, w zaroślach, przy drogach oraz na terenach ruderalnych, czyli na podłożach zmienionych przez człowieka, np. hałdy czy otoczenie budynków. Kwitnie w lipcu i sierpniu. Dla nas istotne jest, że jest rośliną leczniczą. W ziołolecznictwie wykorzystuje się trzy gatunki łopianu: łopian większy, łopian mniejszy oraz łopian pajęczynowaty.
Łopian jako roślina lecznicza
Do celów zielarskich służy korzeń łopianu (Radix Bardanae). Czasem wykorzystuje się także liście rośliny. W medycynie ludowej łopian zawsze był ceniony jako roślina lecznicza. Uważano, że świetnie robi na porost włosów, leczy choroby skórne, trądzik i podagrę.
Korzeń łopianu wykopuje się jesienią i na wiosnę, dzieli na mniejsze kawałki i suszy w temperaturze do 60 stopni C. Do celów leczniczych używa się go w formie soku, maceratu, odwaru, a także oleju. Olej z łopianu otrzymuje się na dwa sposoby. Pierwszy z nich polega na zmieleniu korzeni łopianu i macerowaniu ich w oleju jojoba lub słonecznikowym. Druga metoda otrzymywanie oleju łopianowego to rozpuszczanie w oleju roślinnym ekstraktu z korzenia.
Łopian - skład
W korzeniu łopianu znajdziemy wiele substancji bioaktywnych, w tym między innymi:
- związki poliacetylenowe
- fitosterole -
- flawonoidy
- garbniki
- seskwiterpeny
- olejki eteryczne
- saponiny
- inulinę
- sole mineralne: siarka, fosfor
- ponadto: cukier, białka, tłuszcze, witaminę C
Łopian - właściwości
Łopian ma właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne, przeciwzapalne oraz moczopędne i napotne. Wspomaga więc usuwanie z organizmu szkodliwych substancji przemiany materii. Może być stosowany np. w kamicy nerkowej i w niektórych schorzeniach układu moczowego. Drugą zaletą łopianu jest pobudzanie produkcji soków żołądkowych, żółci i enzymów trawiennych trzustki. Ma zastosowanie w zaburzeniach w pracy układu pokarmowego, wspomaga trawienie i wspiera przemianę materii.
Łopian, działając przeciwzapalnie, łagodzi ból, na przykład reumatyczny, czy też związany ze złamaniami i zwichnięciami. Łopian stosowany jest ponadto w leczeniu cukrzycy, jako środek obniżający poziom cukru we krwi, co zawdzięcza prawdopodobnie obecności inuliny.
Korzeń łopianu znajduje zastosowanie w kosmetyce oraz w leczeniu schorzeń skóry, takich jak trądzik, czyraki, owrzodzenia, świąd skóry, łuszczyca. Zwalcza zakażenia grzybiczne i bakteryjne skóry. Przy trądziku sprawdzi się, jako środek regulujący pracę gruczołów łojowych, zmniejszający wydzielanie sebum oraz działający antybakteryjnie.
Łopian wykorzystuje się także jako kosmetyk do włosów, a szczególnie włosów zniszczonych i łamliwych, którym przywraca zdrowszy wygląd. Do pielęgnacji najlepiej użyć oleju łopianowego. Łopian ponadto wzmacnia włosy. W tym celu stosuje się płukanki i odżywki na bazie łopianu. Preparaty mają działanie przeciwgrzybiczne, regulują pracę gruczołów łojowych, więc zapobiegają przetłuszczaniu się włosów, a także powstawaniu łupieżu.
Łopian - preparaty na bazie łopianu
Ekstrakty z korzenia łopianu znajdziemy w wielu gotowych preparatach i mieszankach ziołowych, czy w suplementach diety. Sporo kosmetyków zawiera wyciągi z łopianu, są to środki do pielęgnacji włosów, szampony i odżywki, a także kremy dla cery trądzikowej, mydła i żele pod prysznic.
Łopian - przeciwwskazania
Łopian, jak każda roślina lecznicza, musi być używany z umiarem i zgodnie z przeznaczeniem. Zbyt wielkie dawki rośliny pobudzają skurcze macicy, co może być niebezpieczne dla kobiet w ciąży. Ponadto, alergicy powinni przed zażyciem sprawdzić, czy nie są uczuleni na łopian.
