Rodzaje garbników
Ze względu na pochodzenie wyróżnia się:
- garbniki nieorganiczne (mineralne), takie jak chromiany, gliniany oraz żelaziany
- garbniki organiczne, a wśród nich garbniki naturalne (garbniki roślinne, taniny) oraz garbniki zwierzęce (tran)
- garbniki syntetyczne (syntany, aldehydy alifatyczne)
Dla celów kosmetycznych i leczniczych wykorzystujemy przede wszystkim garbniki roślinne, czyli taniny.
Garbniki - do czego służą w roślinie?
Natura wyposażyła rośliny w garbniki po to, aby mogły bronić się przed zjedzeniem przez roślinożerców. Gorzki smak, którym tanina nasyca roślinę, odstrasza zwierzęta, a roślina może przetrwać na tyle długo, aby mogła się rozwinąć i rozmnożyć. Garbniki pomagają ponadto roślinie zwalczać atakujące ją bakterie i grzyby. Zatem, taniny to element systemu obronnego w świecie roślin.
Garbniki roślinne - działanie
Garbniki roślinne, nazywane także taninami, to jedna z substancji aktywnych w ziołach. To między innymi taninom zioła zawdzięczają swoje specyficzne właściwości.
Taniny znajdziemy w wielu ziołach się, ale także w herbacie, kawie, owocach granatu i w wielu innych roślinach. Nadają roślinom gorzkawego lub cierpkiego posmaku.
Właściwości garbników człowiek wykorzystywał od dawna. Jakie cechy garbników roślinnych są dla nas najistotniejsze?
- Garbniki zawarte w ziołach mają działanie antybakteryjne, dzięki temu pomagają goić się ranom.
- Taniny wykazują też działanie przeciwzapalne.
- Dobrze wpływają na układ odpornościowy człowieka.
- Przeciwdziałają alergiom.
- Wpływają na pracę układu pokarmowego i mogą nam pomóc przy kłopotach trawiennych, nieżycie, zatruciach czy też biegunkach.
- Dzięki garbnikom zioła mają zbawienny wpływ na układ pokarmowy przy niewielkich krwawieniach oraz chorobie wrzodowej żołądka.
Działanie zewnętrzne
Garbniki mają właściwości ściągające skórę. Pomagają przy kłopotach z cerą: zwalczają wypryski, owrzodzenia, łagodzą podrażnienia oraz niwelują pieczenie czy swędzenie skóry. Dzięki właściwościom antybakteryjnym chronią skórę, mają też działanie wzmacniające. Zmniejszają wydzielanie potu. A także - walczą z wolnymi rodnikami.
Garbniki - zastosowanie
Ekstrakty z roślin, zawierających szczególnie dużo tanin, wykorzystuje się w produkcji szamponów, toników, antyperspirantów oraz żeli do rąk lub kąpieli. W płynach do higieny intymnej taniny wpływają na ich łagodne działanie antybakteryjne i kojące. Ponadto taniny znajdziemy w składzie preparatów na problemy skóry trądzikowej i tłustej oraz w środkach łagodzących ukąszenia owadów.
Gdzie szukać garbników roślinnych?
Najwięcej garbników znajduje się w dziurawcu, rzepiku, pięciorniku, owocach czarnej porzeczki. Sporo garbników mają liście jeżyny, liście orzecha włoskiego. Ponadto taniny zawiera kora dębu, wierzby, kasztanowca, świerka i modrzewia. W mniejszych ilościach taninę znajdziemy w wielu roślinach.
