Rodzaje garbników
Ze wzglêdu na pochodzenie wyró¿nia siê:
- garbniki nieorganiczne (mineralne), takie jak chromiany, gliniany oraz ¿elaziany
- garbniki organiczne, a w¶ród nich garbniki naturalne (garbniki ro¶linne, taniny) oraz garbniki zwierzêce (tran)
- garbniki syntetyczne (syntany, aldehydy alifatyczne)
Dla celów kosmetycznych i leczniczych wykorzystujemy przede wszystkim garbniki ro¶linne, czyli taniny.
Garbniki - do czego s³u¿± w ro¶linie?
Natura wyposa¿y³a ro¶liny w garbniki po to, aby mog³y broniæ siê przed zjedzeniem przez ro¶lino¿erców. Gorzki smak, którym tanina nasyca ro¶linê, odstrasza zwierzêta, a ro¶lina mo¿e przetrwaæ na tyle d³ugo, aby mog³a siê rozwin±æ i rozmno¿yæ. Garbniki pomagaj± ponadto ro¶linie zwalczaæ atakuj±ce j± bakterie i grzyby. Zatem, taniny to element systemu obronnego w ¶wiecie ro¶lin.
Garbniki ro¶linne - dzia³anie
Garbniki ro¶linne, nazywane tak¿e taninami, to jedna z substancji aktywnych w zio³ach. To miêdzy innymi taninom zio³a zawdziêczaj± swoje specyficzne w³a¶ciwo¶ci.
Taniny znajdziemy w wielu zio³ach siê, ale tak¿e w herbacie, kawie, owocach granatu i w wielu innych ro¶linach. Nadaj± ro¶linom gorzkawego lub cierpkiego posmaku.
W³a¶ciwo¶ci garbników cz³owiek wykorzystywa³ od dawna. Jakie cechy garbników ro¶linnych s± dla nas najistotniejsze?
- Garbniki zawarte w zio³ach maj± dzia³anie antybakteryjne, dziêki temu pomagaj± goiæ siê ranom.
- Taniny wykazuj± te¿ dzia³anie przeciwzapalne.
- Dobrze wp³ywaj± na uk³ad odporno¶ciowy cz³owieka.
- Przeciwdzia³aj± alergiom.
- Wp³ywaj± na pracê uk³adu pokarmowego i mog± nam pomóc przy k³opotach trawiennych, nie¿ycie, zatruciach czy te¿ biegunkach.
- Dziêki garbnikom zio³a maj± zbawienny wp³yw na uk³ad pokarmowy przy niewielkich krwawieniach oraz chorobie wrzodowej ¿o³±dka.
Dzia³anie zewnêtrzne
Garbniki maj± w³a¶ciwo¶ci ¶ci±gaj±ce skórê. Pomagaj± przy k³opotach z cer±: zwalczaj± wypryski, owrzodzenia, ³agodz± podra¿nienia oraz niweluj± pieczenie czy swêdzenie skóry. Dziêki w³a¶ciwo¶ciom antybakteryjnym chroni± skórê, maj± te¿ dzia³anie wzmacniaj±ce. Zmniejszaj± wydzielanie potu. A tak¿e - walcz± z wolnymi rodnikami.
Garbniki - zastosowanie
Ekstrakty z ro¶lin, zawieraj±cych szczególnie du¿o tanin, wykorzystuje siê w produkcji szamponów, toników, antyperspirantów oraz ¿eli do r±k lub k±pieli. W p³ynach do higieny intymnej taniny wp³ywaj± na ich ³agodne dzia³anie antybakteryjne i koj±ce. Ponadto taniny znajdziemy w sk³adzie preparatów na problemy skóry tr±dzikowej i t³ustej oraz w ¶rodkach ³agodz±cych uk±szenia owadów.
Gdzie szukaæ garbników ro¶linnych?
Najwiêcej garbników znajduje siê w dziurawcu, rzepiku, piêciorniku, owocach czarnej porzeczki. Sporo garbników maj± li¶cie je¿yny, li¶cie orzecha w³oskiego. Ponadto taniny zawiera kora dêbu, wierzby, kasztanowca, ¶wierka i modrzewia. W mniejszych ilo¶ciach taninê znajdziemy w wielu ro¶linach.
