Ból pleców: sprawc± nie musi byæ chory krêgos³up! Poznaj przyczyny dolegliwo¶ci

Ból pleców: sprawc± nie musi byæ chory krêgos³up! Poznaj przyczyny dolegliwo¶ci
Co drugi Polak deklaruje, ¿e cierpi z powodu bólu pleców, co siódmy: przewlekle i czêsto. Na podstawie miejsca i rodzaju bólu mo¿na postawiæ wstêpn± diagnozê. Ostateczn± zostaw specjali¶cie.
Zazwyczaj, gdy dokucza nam ludzkie rusztowanie lub jego okolice, z problemem próbujemy radziæ sobie sami, winê zrzucaj±c na "s³aby" krêgos³up i tryb ¿ycia. Tymczasem: takie dolegliwo¶ci mo¿e powodowaæ wiele innych czynników, w tym powa¿ne choroby narz±dów wewnêtrznych. Gdzie szukaæ pomocy? To zale¿y, jak i gdzie ciê boli.
Oczywi¶cie, krêgos³up mo¿e byæ odpowiedzialny za k³opoty. Chocia¿ jest bardzo cierpliwy i odporny na nasze b³êdy, w koñcu mo¿e mieæ do¶æ. Warto tak¿e sprawdziæ, co mo¿esz dla niego zrobiæ, by k³opotów unikn±æ (11 przys³ug dla krêgos³upa).

Ból pleców: Naturalne zmiany?
K³ucie, mrowienie, dolegliwo¶ci, jak po uderzeniu... Ból przewlek³y, uci±¿liwy i nag³y, a tak¿e ostry, po wykonaniu konkretnego ruchu, taki, ¿e dech zapiera... Boli wysoko, nisko, trochê z boku... Miejscowy i "rozlewaj±cy siê". Ból pleców mo¿e mieæ ró¿ny przebieg i charakter, ale najczê¶ciej, rzeczywi¶cie, kryj± siê za nim problemy z krêgos³upem.
Ból pleców? Sami sobie winni...
Ludzki krêgos³up, chocia¿ jest rusztowaniem niemal doskona³ym (sprê¿ysty, wydajny, odporny), stale nadwyrê¿any i ¼le traktowany, w koñcu mówi do¶æ. Czasem 'odzywa siê' ostrzegawczo i ból mija po odpoczynku, ³agodnym masa¿u czy sensownej aktywno¶ci fizycznej, np. po p³ywaniu. Je¶li jednak dolegliwo¶ci s± zwi±zane ze zmianami zwyrodnieniowymi, zasadniczo nieodwracalnymi, pokonanie problemu wymaga nie tylko dora¼nych dzia³añ, ale i wsparcia specjalisty (ortopedy, fizjoterapeuty).
Miejsce bólu zwykle jest zwi±zane z naszym trybem ¿ycia i konkretnym odcinkiem krêgos³upa, który zosta³ zaniedbany. Je¶li prowadzimy siedz±cy tryb ¿ycia lub mamy nadwagê, dolegliwo¶ci najczê¶ciej obejmuj± odcinek lêd¼wiowy i krzy¿owy, czyli dó³ pleców, popularnie zwany krzy¿em. Oczywi¶cie, nie musz± boleæ same ko¶ci: równie¿ os³abione, rozleniwione miê¶nie mog± daæ siê we znaki.
Mikrourazy, nienaturalne wyci±ganie szyi (choæby podczas wieszania firanek) mo¿e prowadziæ do dolegliwo¶ci w okolicy karku. Osoby, które maj± zwyczaj pochylaæ nienaturalnie tu³ów do przodu, niejednokrotnie doznaj± bólu na wysoko¶ci klatki piersiowej.
Ból pleców: Liczy siê czas...
Czê¶ciowo i u osób, które o siebie dbaj±, krêgos³up zu¿ywa siê z wiekiem. Czasem sprawc± problemów jest wada postawy, na któr± nie do koñca mamy wp³yw, uraz sprzed lat, który doprowadzi³ do nieodwracalnych zmian. Niezale¿nie od przyczyny dolegliwo¶ci i stopnia zaawansowania choroby, zazwyczaj nie jeste¶my bezradni, je¶li leczenie jest prawid³owe. Inna jednak potrzebna jest pomoc przy zmianach ³agodnych, inna przy powa¿niejszych: operacji chirurgicznych jako sposobu leczenia nie wy³±czaj±c.
Warto pamiêtaæ, ¿e choroba krêgos³upa wcale nie musi powodowaæ dolegliwo¶ci w jego bezpo¶redniej okolicy (bywa, ¿e bol± nie plecy, a nogi, pupa, g³owa, ramiê, "w do³ku" klatki piersiowej). Zarazem problemy z innym narz±dem (np. sercem, nerkami, ¿o³±dkiem, p³ucami) mo¿emy b³êdnie odczytywaæ jako chorobê krêgos³upa. A to mo¿e byæ nawet gro¼ne dla ¿ycia.
Ból pleców: Ukryte powody
Nie wolno zapominaæ, ¿e czasem ból pleców mo¿e oznaczaæ raka ko¶ci. Wówczas skuteczno¶æ leczenia zale¿y przede wszystkim od tego, w jakim stadium nowotwór z³o¶liwy zostanie rozpoznany.
Na podstawie samych objawów trudno odkryæ przyczynê bólu pleców. Diagnostyka niejednokrotnie okazuje siê skomplikowana, wymagaj±ca czasu i eliminacji b³êdnych tez. Jest jednak konieczna, by leczenie mog³o przynie¶æ oczekiwane efekty. Podpowiadamy jednak, co siê mo¿e kryæ za bólem krêgos³upa w konkretnym miejscu i co mo¿e byæ ich przyczyn±. Sprawd¼!
Jak zapobiegaæ odkrêgos³upowym bólom pleców? Poznaj 11 przys³ug dla krêgos³upa

Boli kark, szyja (z ty³u)
Pe³ne objawy:
Ból bywa nag³y, przypominaj±cy uk³ucie, ale zdarza siê, ¿e nie jest ostry, a uporczywy, utrzymuj±cy siê przez kilka dni. Punktowy (po ¶rodku) lub rozlewaj±cy siê szerzej. Niejednokrotnie ³agodzi go ju¿ rozmasowanie bol±cego miejsca. Czêste towarzysz±ce objawy to: ból g³owy (przede wszystkim z ty³u), jej zawroty, równie¿ symptomy migrenowej aury, np. "mroczki przed oczami"), a nawet bezsenno¶æ.
Prawdopodobne przyczyny:
Zazwyczaj dolegliwo¶ci s± zwi±zane z trybem ¿ycia, konkretn± czynno¶ci± i szybko mijaj±. Na ból tej okolicy uskar¿aj± siê kierowcy (po d³ugim kursie), osoby pracuj±ce w wymuszonej pozycji (np. przy komputerze), po wykonaniu niewygodnej pracy (wieszanie firanek, siêganie czego¶ z pó³ki, ze zbyt niskiego taboretu, etc.), gdy¿ zdarza siê im 'naci±gn±æ' miê¶nie. Dolegliwo¶ci zaostrzaj± regularne mikrourazy i nawet niewielkie przeci±¿enia, zwi±zane np. ze skokami (problem sportowców), a nawet bieganiem w z³ym obuwiu, po bardzo twardym pod³o¿u. Sprawc± bólu mo¿e te¿ byæ przyczyna powa¿niejsza: zwyrodnienia szyjnego odcinka krêgos³upa. Wówczas jednak zazwyczaj pojawiaj± siê te¿ problemy z ruchomo¶ci± szyi (czytaj str. 3). Mo¿liwe te¿, ¿e masz ju¿ dyskopatiê (zmiany chorobowe dotycz±ce jednej przestrzeni miêdzykrêgowej). Powstaje ona, nim dochodzi do utrwalonych zmian zwyrodnieniowych. W przypadku krêgos³upa szyjnego zwykle dotyczy po³±czenia pi±tego i szóstego krêgu.
Wstêpna diagnostyka:
Jest szczególnie istotna, gdy bólom karku towarzysz± bóle g³owy (b±d¼ s± dominuj±ce). Bóle g³owy najczê¶ciej leczy neurolog (kieruje do niego lekarz pierwszego kontaktu) i najlepiej z nim konsultowaæ takie problemy, zw³aszcza, ¿e jest specjalist± pomocnym przy wielu schorzeniach krêgos³upa. Bóle szyi towarzysz±ce bólom g³owy bywaj± zwi±zane tak¿e z chorobami zêbów, zatok, nawet nadci¶nieniem. Zazwyczaj internista wie, jakie badania wykonaæ i do kogo kierowaæ dalej. Wa¿ne, by w ogóle go odwiedziæ.
Czêste badania diagnostyczne wykonywane przy problemach w okolicach szyjnego odcinka krêgos³upa: zdjêcia rtg, badanie przep³ywów w têtnicach szyjnych i krêgowych metod± Dopplera (czyli wykorzystuj±ce ultrad¼wiêki), a nawet tomografia komputerowa. Dyskopatia jest zazwyczaj widoczna na rtg. Je¶li lekarz na zdjêciu obserwuje ju¿ wtórne, nieprawid³owe procesy ko¶ciotwórcze, b±d¼ krêgos³up utraci³ stabilno¶æ, zwykle rozpoznaje zaawansowan± chorobê zwyrodnieniow±, czyli spondylozê.
Leczenie:
W przypadku dolegliwo¶ci pojawiaj±cych siê rzadko, leczenie zazwyczaj nie jest konieczne. Ból po prostu mija. Wróci jednak, je¶li nie usuniesz jego przyczyny. Utrwalone z³e nawyki z czasem doprowadz± do dyskopatii lub spondylozy, a te trzeba ju¿ leczyæ z pomoc± ortopedy i fizjoterapeuty. Wiele zmian zwyrodnieniowych w obrêbie krêgos³upa ma charakter nieodwracalny i mo¿na jedynie ³agodziæ dolegliwo¶ci z pomoc± ¶rodków przeciwbólowych, przeciwzapalnych. Skuteczne preparaty niejednokrotnie s± dostêpne jedynie na receptê. Zmiany zwyrodnieniowe to zasadniczo problem osób starszych, jednak s± rozpoznawane u coraz m³odszych ludzi.
Sporadyczny ból z pewno¶ci± z³agodzi odpoczynek (pod warunkiem, ¿e masz odpowiedni materac, ¶rednio twardy, bez ¿adnych 'pêkniêæ', a poduszka nie wymusza kolejnego nadwyrê¿enia krêgos³upa i okolicznych miê¶ni czy nerwów), masa¿, nawet samodzielny, ale najlepiej postawiæ na profesjonalny (wszystko na temat technik masa¿u), relaksuj±ca k±piel (pod warunkiem, ¿e masz spor± wannê), a jeszcze lepiej p³ywanie: na plecach lub z zanurzon± twarz±.
Zobacz:

Ból szyi, po³±czony z ograniczeniem zakresu ruchu, dominuje z jednej strony
Pe³ne objawy:
Miejscowe, jednostronne dolegliwo¶ci, czasem o charakterze przewlek³ym. Zwykle nasilaj± siê po zmarzniêciu ("przewianiu"), przy fizycznym zmêczeniu, czy przeci±¿eniu szyjnego odcinka krêgos³upa (np. po przyjmowaniu niew³a¶ciwej pozycji podczas pracy przy komputerze). Najczê¶ciej towarzyszy im 'przymusowe' ustawienie szyi (w prawo lub w lewo) lub bezwarunkowy odruch takiego 'ustawiania' g³owy, by unikn±æ bólu czy naprê¿enia. Czasem pojawia siê te¿ os³abienie, b±d¼ zaburzenie czucia koñczyn. Zdarza siê równie¿, ¿e ruchomo¶æ krêgos³upa szyjnego jest stale ograniczona, a same bóle pojawiaj± siê od czasu do czasu lub jedynym objawem jest nag³a trudno¶æ z poruszaniem g³ow±, np. po wstaniu z ³ó¿ka.
Prawdopodobne przyczyny:
Najczê¶ciej tak objawia siê zwyrodnienie szyjnego odcinka krêgos³upa, które s± spowodowane wieloma czynnikami, w tym procesem degeneracyjnym, zwi±zanym z wiekiem. Organizm w swoisty sposób broni siê przed przyjêciem pozycji, w której dra¿nione s± konkretne receptory bólowe lub w³ókna nerwowe. To wymusza napiêcie miê¶ni i struktur krêgos³upa i paradoksalnie ból pojawia siê niekoniecznie po 'chorej' stronie szyi.
Sprawc± problemów z ruchomo¶ci± bywa te¿ krêcz szyi. Wprawdzie jest przede wszystkim wrodzonym problemem, rozpoznawanym u niemowl±t i ma³ych dzieci, ale bywa równie¿ nabyty. W przypadku dzieci nierozpoznany na czas problem wi±¿e siê nie tylko z nienaturalnym po³o¿eniem g³owy i os³abieniem miê¶ni po jednej stronie, ale nawet z asymetri± twarzy, uszkodzeniem s³uchu, nieprawid³owym wykszta³ceniem ma³¿owin usznych, przesuniêciem nosa, problemami ze wzrokiem, etc.
Wstêpna diagnostyka:
Specjalista ortopeda tego typu problemy mo¿e rozpoznaæ podczas podstawowego badania. Pediatra nie powinien mieæ trudno¶ci z zaobserwowaniem krêczu u dziecka ju¿ wtedy, gdy problem jest dyskretny. Internista zwykle tak¿e na podstawie zmian na szyi, a nawet samych dolegliwo¶ci pacjenta, powinien podj±æ decyzjê o konsultacji ortopedycznej. Jest ona istotna ze wzglêdu na konieczno¶æ doboru odpowiedniego, niejednokrotnie d³ugotrwa³ego, leczenia. Zazwyczaj specjalista zaleca dodatkowe badania (choæby rtg), w celu precyzyjnego ustalenia ¼ród³a problemu, a tak¿e jego zaawansowania.
Leczenie:
Je¶li doznasz przykurczu miê¶ni, wyra¼nie ograniczaj±cego ruchomo¶æ szyi, przede wszystkim nie próbuj go zwalczyæ "si³owo", samodzielnie.
Wstêpne leczenie tak objawiaj±cego siê zwyrodnienia odcinka szyjnego krêgos³upa czêsto wymaga jego wzglêdnego unieruchomienia, na przyk³ad za pomoc± ko³nierza ortopedycznego, a tak¿e przyjmowania leków znosz±cych napiêcie miê¶niowe oraz niesteroidowych leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Niemal zawsze zmiany zwyrodnieniowe wymagaj± fizykoterapii. Bywa, ¿e konieczna jest operacja (decyzjê o ewentualnym zabiegu bardzo czêsto lekarz podejmuje na podstawie wyniku rezonansu magnetycznego). Brak stabilno¶ci krêgos³upa i znacznie obni¿ona jako¶æ ¿ycia pacjenta to zdecydowanie spory problem medyczny i znaczne ryzyko trwa³ej utraty zdrowia. Decyzjê o wykonaniu zabiegu coraz ³atwiej podj±æ lekarzom i pacjentowi: wspó³cze¶nie zabiegi 'na krêgos³upie' obci±¿one s± znacznie mniejszym prawdopodobieñstwem powik³añ, ni¿ sama choroba, a przede wszystkim okazuj± siê skuteczne.
Nabyty krêcz szyi leczony jest przede wszystkim z pomoc± fizykoterapeuty: wymaga profesjonalnych masa¿y (masa¿ punktowy, ugniatanie, itp.), czasem zabiegów rozci±gaj±cych, a nawet laseroterapii. W przypadku wrodzonego krêczu szyi pochodzenia miê¶niowego operacjê przeprowadza siê przed pierwszymi urodzinami dziecka. Dotyczy to jednak bardzo nasilonego problemu. Zwykle wystarcza rehabilitacja: która polega przede wszystkim na wykonywaniu biernych æwiczeñ hiperkorekcyjnych przy ustabilizowanych barkach, pozwalaj±cych rozci±gn±æ skrócony miêsieñ. Rodzice otrzymuj± te¿ szczegó³owe zalecenia dotycz±ce pielêgnacji dziecka: w³a¶ciwego uk³adania w ³ó¿eczku, 'wymuszania' samodzielnych æwiczeñ (np. dziecko samo bêdzie odwracaæ g³owê, je¶li we w³a¶ciwym miejscu umie¶cimy pozytywkê czy inny, przyci±gaj±cy uwagê, element).
Zobacz:

Ból obejmuje górn± czê¶æ pleców, zwykle promieniuje do karku lub barku
Pe³ne objawy:
Ból pojawia siê czêsto rano, zaraz po przebudzeniu. Ma charakter uciskowy, dotyczy nie tyle ko¶ci co miê¶ni lub stawów (staw barkowy). Bywa, ¿e atak jest ostry, wyj±tkowo nasilony. Zwykle chory uskar¿a siê nie tylko na ból, ale i drêtwienie lub "pieczenie" ramienia, rêki. Bywa, ¿e miê¶nie wydaj± siê os³abione, pojawia siê ograniczona zdolno¶æ chwytu czy precyzyjnych ruchów palców. Utrata kontroli mo¿e dotyczyæ ramienia czy ³okcia, a dok³adniej ich stawów.
Prawdopodobna przyczyna:
Rwa ramienna, zwana te¿ barkow±. Sama jest nie tyle chorob±, co zespo³em objawów (zespo³em bólowym), zwykle spowodowanych zmianami zwyrodnieniowymi. Z szyjnego odcinka rdzenia krêgowego wyrastaj± korzenie nerwowe tworz±ce splot barkowy, bêd±cy zaczynem nerwów obejmuj±cych ca³± koñczynê górn± (rêkê). Korzenie, nim utworz± splot, wydostaj± siê z krêgos³upa przez w±skie otwory miêdzykrêgowe. To miejsce potencjalnie szczególnie podatne na k³opoty: w przypadku choroby zwyrodnieniowej tu dochodzi do wywo³uj±cego ból ucisku przez osteofity (dzioby kostne), czyli nienaturalne twory, powstaj±ce w miejscach przeci±¿enia krêgos³upa. Miejsce splotu jest tak¿e podatne na dolegliwo¶ci w przypadku przemieszczania siê dysku miêdzykrêgowego. Przepuklina j±dra mia¿d¿ystego, jeden z objawów zaawansowanego zwyrodnienia kr±¿ka miêdzykrêgowego, przebija siê zwykle przez tylno-boczn±, najs³absz± czê¶æ pier¶cienia w³óknistego i trafia na pocz±tek korzonka nerwowego.
Wstêpna diagnostyka:
Jej celem jest przede wszystkim ustalenie przyczyny rwy ramiennej. Zazwyczaj nie jest to trudne, a specjalist±, który zazwyczaj opiekuje siê pacjentem, jest neurolog (kieruje do niego lekarz pierwszego kontaktu). Podczas wywiadu lekarskiego istotne jest okre¶lenie stopnia nasilenia bólu, jego rodzaju, czynników, które objawy potêguj±, a tak¿e co je ³agodzi.
Precyzyjne okre¶lenie miejsca dolegliwo¶ci pozwala z du¿ym prawdopodobieñstwem ustaliæ, który z korzeni nerwowych jest podra¿niony. Szczegó³owe badanie neurologiczne pozwala oceniæ stopieñ os³abienia si³y miê¶ni koñczyn oraz obecno¶æ innych objawów wskazuj±cych na tzw. mielopatiê, czyli zespó³ chorobowy spowodowanego uciskiem na rdzeñ krêgowy. Najpe³niejszy obraz daje badanie MRI, czyli rezonans magnetyczny. W przypadku rwy jest 'pewniejsza' ni¿ tomografia komputerowa, która lepiej obrazuje zmiany w ko¶ciach (np. pourazowe). Pomocne bywa te¿ badanie EMG, polegaj±ce na ocenie przewodnictwa nerwów.
Leczenie:
Mielopatia stwierdzona w badaniu neurologicznym wymaga pilnego leczenia, zazwyczaj operacyjnego. W mniej zaawansowanych stanach pomocna jest fizykoterapia i leczenie farmakologiczne: przyjmowanie ¶rodków przeciwbólowych, zwalczaj±cych obrzêk i znosz±cych napiêcie miê¶niowe. Przy problemach ze stabilno¶ci± krêgos³upa konieczne bywa stosowanie ko³nierza ortopedycznego, ale ten jest zalecany jedynie w ostrej fazie dolegliwo¶ci i w sytuacjach szczególnego nara¿enia na wstrz±sy.

Ból ³opatki, barku
Pe³ne objawy:
Trudno je wymieniæ, gdy¿ przebieg choroby i dolegliwo¶ci mog± byæ bardzo ró¿ne, a przyczyna wspólna i odwrotnie. Objawy towarzysz±ce czêsto nie s± przez pacjenta ³±czone z t± dolegliwo¶ci±, gdy¿ s± pozornie bardzo odleg³e (np. wzmo¿one pragnienie, czêstsze oddawanie moczu).
Prawdopodobne przyczyny:
Ból barku to powa¿ne wyzwanie diagnostyczne, gdy¿ dolegliwo¶ci bólowe struktury tak z³o¿onej, jak bark, mog± byæ wywo³ane przez co najmniej kilkana¶cie ró¿nych problemów. To pokazuje wyra¼nie, ¿e okre¶lenie 'sztuka lekarska' ma praktyczne uzasadnienie. Ból barku bywa wywo³any przez zmiany zwyrodnieniowe krêgos³upa, wymagaj±ce 'jedynie' rehabilitacji, ale i nowotwory szczytu p³uca, zagra¿aj±ce ¿yciu. Bólem barku czasem objawia siê dna moczanowa (artretyzm), zapalenie stawów, a nawet zawa³ serca czy cukrzyca. Zatem to dolegliwo¶æ, której nie mo¿na lekcewa¿yæ. Oczywi¶cie, z ka¿dym bólem barku nie musisz zaraz pêdziæ do lekarza. Je¶li jednak atak bólu jest ostry, bez wyra¼nej przyczyny (nie nadwyrê¿y³e¶ go w ogródku) lub ból jest powracaj±cy, przewlek³y, czas na wizytê u internisty.
Wstêpna diagnostyka:
Podstaw± jest wywiad lekarski, który pozwoli ustaliæ kolejno¶æ prawdopodobnych przyczyn i listê badañ niezbêdnych do wykonania, pocz±wszy od badania ogólnego moczu, poprzez usg, a na tomografii komputerowej skoñczywszy. Oczywi¶cie, mówimy o sytuacji optymalnej, tzn. trafiamy do lekarza, który nie lekcewa¿y objawu 'ból barku' i nie zak³ada z góry, ¿e wie, co jest przyczyn±. Niestety, bywa i tak, ¿e pacjent czeka na prawid³ow± diagnozê wiele miesiêcy, kluczowych w przypadku chorób zagra¿aj±cych zdrowiu ogólnemu i ¿yciu.
Leczenie:
Zale¿nie od przyczyny. W przypadku 'prawdziwego' bólu odkrêgos³upowego niemal zawsze pomagaj± masa¿e, regularny sport, z p³ywaniem na czele. Przy problemach odleg³ych istotne jest usuniêcie pierwotnej przyczyny, czyli leczenie u diabetologa, b±d¼ neurologa czy kardiologa.

Bóle górnej czê¶ci pleców
Pe³ne objawy:
Ból na wysoko¶ci piersiowego odcinka krêgos³upa zwykle jest wêdruj±cy, czêsto nie dotyczy okre¶lonego miejsca lub niespodziewanie pojawia siê w innym. Bywa ostry, przeszywaj±cy, nawet czasowo utrudniaj±cy oddychanie (wdech), ale zwykle samoczynnie szybko ustêpuje. Zazwyczaj przypomina dolegliwo¶ci, które ³±czymy z wysi³kiem fizycznym. Pojawia siê te¿ uczucie drêtwienia, 'mrówek'. Czêsto chodz± w parze ze zbyt d³ugim czasem spêdzonym przy komputerze, b±d¼ przed telewizorem.
Prawdopodobne przyczyny:
Takie dolegliwo¶ci bólowe w okolicach piersiowego odcinka krêgos³upa rzadko zwiastuj± powa¿ne problemy. Oczywi¶cie, zmiany zwyrodnieniowe krêgos³upa dotycz± ka¿dego jego odcinka i wówczas postêpowanie jest analogiczne, jak podano powy¿ej. Zmiany zwyrodnieniowe w odcinku piersiowym zdarzaj± siê wielokrotnie rzadziej, ni¿ np. w odcinku lêd¼wiowym, jednak bywaj± wyj±tkowo gro¼ne i dokuczliwe, gdy¿ mog± prowadziæ do ucisku rdzenia krêgowego.
Najczê¶ciej jednak k³opoty z odcinkiem piersiowym s± skutkiem niew³a¶ciwego trybu ¿ycia, a po wprowadzeniu zmian ustêpuj±. To taki konstruktywny alarm od organizmu.
Wstêpna diagnostyka:
Jest konieczna, je¶li zmiana trybu ¿ycia nie pomaga, dolegliwo¶ci nasilaj± siê, pojawiaj± coraz czê¶ciej lub dochodz± dodatkowe objawy, sugeruj±ce powa¿niejsze problemy ze zdrowiem. Wówczas o postêpowaniu decyduje internista, ortopeda lub neurolog, chyba ¿e lekarz pierwszego kontaktu zadecyduje inaczej.
Leczenie:
Zacznij od przyjmowania prawid³owej postawy cia³a podczas siedzenia: trzymaj prosto g³owê, dbaj, by ³opatki by³y ¶ci±gniête, plecy znajdowa³y oparcie, a stopy dotyka³y pod³o¿a (ewentualnie z pomoc± podnó¿ka). Spróbuj wiêcej siê ruszaæ. Je¶li to nie pomo¿e lub nawet sporadyczne dolegliwo¶ci s± wyj±tkowo uci±¿liwe, odwied¼ lekarza. Internista skieruje ciê do specjalisty, a ostateczne rozpoznanie zdecyduje o ewentualnym leczeniu (od fizykoterapii pocz±wszy, na zabiegu chirurgicznym skoñczywszy, np. przy mielopatii, zaawansowanych zmianach zwyrodnieniowych).

Ból pleców nad krzy¿em
Pe³ne objawy:
Ból bywa ostry, nasilaj±cy siê przy nabieraniu powietrza. Czêsto towarzyszy mu ból brzucha, dyskomfort (pieczenie) przy oddawaniu moczu, czêstsza jest te¿ potrzeba oddawania moczu lub pojawia siê trudno¶æ z opró¿nieniem pêcherza. Mog± wyst±piæ stany podgor±czkowe lub gor±czka, ogólne uczucie os³abienia, zmêczenia.
Prawdopodobne przyczyny:
To mo¿e byæ choroba nerek (stan zapalny, kamica nerkowa), zw³aszcza, gdy pojawiaj± siê wymienione dolegliwo¶ci dodatkowe. W³a¶nie nerki zazwyczaj dokuczaj± nieco wy¿ej, ni¿ "krzy¿", jednak ból mo¿e promieniowaæ i czêsto dochodzi do pomy³ki: ból krêgos³upa bierzemy za problem z uk³adem moczowym, a problem z krêgos³upem za chorobê nerek.
Ból w dolnym odcinku krêgos³upa czêsto spowodowany jest tak¿e zmianami zwyrodnieniowymi. W okolicy lêd¼wiowej najszybciej dochodzi do zmian zwyrodnieniowych stawów miêdzykrêgowych. Zmiany patologiczne najczê¶ciej s± spowodowane oty³o¶ci± b±d¼ urazami- czasem pozornie niewielkimi, które z czasem staj± siê ¼ród³em zmian zapalnych i bólu.
Wstêpna diagnostyka:
Badanie ogólne moczu niejednokrotnie daje odpowied¼. Warto je wykonaæ nawet wtedy, gdy ból w dolnym odcinku krêgos³upa jest jedynym objawem. Badanie jest szybkie, bezbolesne, a pozwala wykryæ dyskretny problem zdrowotny, nie tylko zwi±zany z uk³adem moczowym. Jest zalecane profilaktycznie raz w roku.
W przypadku problemów z krêgos³upem czêsto odpowied¼ daje zwyk³e zdjêcie rtg.
Leczenie:
Leczeniem chorób uk³adu moczowego zajmuje siê urolog i nefrolog. Pierwszy pomaga przede wszystkim w stanach potencjalnie wymagaj±cych interwencji chirurgicznej, drugi problemami czynno¶ciowymi. O wyborze specjalisty decyduje internista, g³ównie na podstawie przeprowadzonych badañ szczegó³owych (np. usg).
Ostre stany zalane nerek s± tak bolesne, ¿e pacjenci, nawet ci, którzy próbuj± leczyæ siê samodzielnie, w koñcu trafiaj± do lekarza. Zazwyczaj pomocne okazuj± siê antybiotyki, jednak niejednokrotnie i pó¼niejsze leczenie zachowawcze, by unikn±æ nawrotów. Trzeba pamiêtaæ, ¿e niew³a¶ciwie leczone lub nieleczone choroby nerek mog± doprowadziæ do ich ca³kowitego zniszczenia, zagra¿aj±cego ¿yciu.
Wiêcej na ten temat:

Ból krzy¿a
Pe³ne objawy:
Bólem krzy¿a potocznie okre¶lamy dolegliwo¶ci wystêpuj±ce w dole pleców, na wysoko¶ci lêd¼wiowego lub krzy¿owego odcinka krêgos³upa (albo obu równocze¶nie). Mog± im towarzyszyæ problemy, których nie kojarzymy z analizowanym objawem g³ównym (impotencja, os³abienie miê¶ni, ogólne zmêczenie, nietrzymanie moczu). Czasem ostry, uniemo¿liwiaj±cy poruszanie, atak pojawia siê w odcinku lêd¼wiowym przy ka¿dej próbie poruszania siê. Bywa, ¿e do pierwszego, natychmiast ostrego bólu, dochodzi po nag³ym skrêcie tu³owia, podczas podnoszenia ciê¿arów, a nawet na treningu czy w czasie porz±dków na dzia³ce.
Dolegliwo¶ciom w dolnej czê¶ci pleców mo¿e towarzyszyæ ból podbrzusza, zaburzenia miesi±czkowania, ból podczas stosunku, gor±czka.
Prawdopodobne przyczyny
Bardzo czêsto tak objawiaj± siê zmiany zwyrodnieniowe krêgos³upa, powszechne na tych odcinkach naszego rusztowania. Ból potocznie nazywany zapaleniem korzonków niejednokrotnie towarzyszy objawom przeziêbienia. Mo¿e w rzeczywisto¶ci byæ zwi±zany ze zmianami chorobowymi korzeni nerwowych ale i samego krêgos³upa. Podobnie czasem objawia siê cukrzyca, pó³pasiec, a nawet przerzuty nowotworowe do krêgos³upa. Ostry ból tej okolicy nazywany jest te¿ lumbago lub postrza³em.
Je¶li bólowi krzy¿a towarzysz± kobiece dolegliwo¶ci, przyczyn± mo¿e byæ problem ginekologiczny, np. zapalenie jajników.
Wstêpna diagnostyka
W przypadku kobiet, je¶li atak nie jest ostry, uniemo¿liwiaj±cy poruszanie, zawsze niezbêdna jest konsultacja ginekologiczna. Nawet przewlek³y stan zapalny dróg rodnych mo¿e nie dawaæ ¿adnych objawów. Zatem, je¶li nie by³a¶ ostatnio u tego specjalisty (profilaktycznie: raz w roku, chyba, ¿e lekarz zaleci³ inaczej) lub masz tak¿e objawy ginekologiczne, zacznij od ginekologa. Mo¿liwe, ¿e zaleci podstawowe badania krwi i moczu, zleci usg, by znale¼æ przyczynê.
W przypadku podejrzenia chorób krêgos³upa, stawów, zakoñczeñ nerwowych, lekarz mo¿e zleciæ wykonanie badanie rentgenowskie krêgos³upa, MRI, tomografiê komputerow±. Niewykluczone, ¿e potrzebne bêd± te¿ badania neurologiczne, laboratoryjne badania ogólne (np. przy podejrzeniu cukrzycy).
Leczenie
W zale¿no¶ci od przyczyny. Wa¿ne, by w ogóle je podj±æ, bo w przypadku problemów nowotworowych czy cukrzycy, istotna jest prawid³owa diagnoza, ale i szybkie dzia³anie, by terapia przynios³a skutki.
Choroby zwyrodnieniowe zwykle leczy siê podobnie, jak przypadki opisane wcze¶niej. Bywa, ¿e w stanach ostrych (np. zapalenie korzeni nerwowych) pacjent jest przez jaki¶ czas unieruchomiony, a doustne leki przeciwbólowe nie wystarczaj± i potrzebne s± ¶rodki do stosowania zewnêtrznego, zastrzyki.
Problemy ginekologiczne, zwi±zane ze stanem zapalnym, leczy siê antybiotykami, ale i ¶rodkami pomagaj±cymi stworzyæ prawid³ow± florê bakteryjn± w pochwie. Czasem niezbêdne jest leczenie hormonalne, zabiegowe. Warto pamiêtaæ, ¿e nawet dyskretne problemy tych okolic gro¿± powa¿nymi konsekwencjami, w tym niep³odno¶ci±.
Czytaj wiêcej:

Ból pleców poni¿ej talii, promieniuj±cy do biodra, czêsto atakuj±cy te¿ nogê
Pe³ne objawy:
Poza bólem czêsto pojawia siê te¿ mrowienie, drêtwienie. Dolegliwo¶ci mo¿e wyzwoliæ (lub nasiliæ) kaszel, napiêcie miê¶ni brzucha, uniesienie wyprostowanej nogi, a nawet pochylenie g³owy. Przy silnym ataku ból jest przeszywaj±cy, uniemo¿liwiaj±cy nawet niewielki ruch. Przyczyn± takiego napadu, dokuczaj±cego od pleców po stopê, bywa podniesienie ciê¿aru, nag³y, nieplanowany ruch (np. potkniêcie siê).
Prawdopodobna przyczyna:
Rwa kulszowa, czyli skutek ucisku na nerw kulszowy. To najd³u¿szy nerw ludzkiego cia³a, powstaj±cy z po³±czenia kilku korzeni rdzeniowych, które wychodz± u podstawy krêgos³upa. Jego d³ugo¶æ to g³ówna przyczyna sporego obszaru bólu.
Wstêpna diagnostyka:
Zazwyczaj na podstawie objawów lekarz jest w stanie rozpoznaæ rwê kulszow±. Najlepiej, gdy jest to neurolog. Je¶li dolegliwo¶ci nie ustêpuj± w ci±gu 2-3 tygodni, zwykle zalecane s± badania analogiczne, jak przy problemach zwyrodnieniowych krêgos³upa (ucisk na nerwy to zazwyczaj ich skutek). W okresie pó¼niejszym bywaj± niezbêdne zabiegi rehabilitacyjne: masa¿ miê¶ni przykrêgos³upowych i koñczyny, æwiczenia rozlu¼niaj±ce, wyci±g, a tak¿e zabiegi fizykoterapeutyczne: nagrzewania, ultrad¼wiêki, specjalne k±piele, leczenie sanatoryjne. Zwykle zalecany jest uk³ad regularnych æwiczeñ korekcyjnych i wzmacniaj±cych miê¶nie przykrêgos³upowe oraz miê¶nie brzucha, czêsto pod nadzorem rehabilitanta.
Rzadko konieczne jest leczenie operacyjne ¼ród³a rwy kulszowej, szczególnie, gdy pojawiaj± siê dodatkowe objawy: zwiotczenie miê¶ni, niedow³ady.
Zobacz:

Bóle zwi±zane z wad± postawy
Pe³ne objawy:
Przede wszystkim wady postawy (g³ównie skolioza, kifoza, lordoza) wp³ywaj± negatywnie na sylwetkê. Krêgos³up z natury jest 'powyginany' i jest to naturalne. Skolioza patologiczna to nadmierne boczne skrzywienie krêgos³upa, kifoza: nadmierne wygiêcie krêgos³upa grzbietowego (tworzy siê garb), lordoza: nadmierne wygiêcie krêgos³upa w stronê brzucha. Czêsto wady postawy wystêpuj± ³±cznie, gdy¿ jedna nieprawid³owo¶æ 'wymusza' kolejne. Objawy bólowe niecharakterystyczne. Mog± wi±zaæ siê z bólem niemal na ka¿dym odcinku krêgos³upa, a tak¿e dawaæ dolegliwo¶ci odleg³e (np. ból g³owy).
Prawdopodobna przyczyna:
Wady postawy niejednokrotnie s± wrodzone i jedynie nasilaj± siê z wiekiem. Czasem wyzwala je (np. skoliozê) skok pokwitaniowy, intensywne ro¶niêcie. Pog³êbianiu siê problemu sprzyja przyjmowanie niew³a¶ciwej postawy, brak ruchu, ale i aktywno¶æ fizyczna niedopasowana do problemów z sylwetk± (np. sporty anga¿uj±ce jedn± rêkê).
Warto pamiêtaæ, ¿e i inne problemy z postaw± (krótsza koñczyna, ko¶lawo¶æ kolan, etc.) mog± doprowadziæ do problemów z krêgos³upem, wymuszaj±c nienaturaln± pozycjê cia³a.
Wstêpna diagnostyka:
Zazwyczaj lekarz pierwszego kontaktu mo¿e stwierdziæ problemy z sylwetk± podczas rutynowego badania. Nieprawid³owo¶ci u dzieci czêsto dostrzegaj± rodzice. Zarazem ortopedzi ostrzegaj±, ¿e dyskretne zmiany nie s± rozpoznawane i w³a¶ciwie leczone, dlatego wielu pacjentów trafia do nich w stadium zaawansowanym. Kiedy¶ badania profilaktyczne przeprowadzano w szko³ach i ewentualnie kierowano do specjalisty (np. przy p³askostopiu). Dzi¶ wiele zale¿y od rodziców i pediatrów.
W przypadku lordozy, kifozy i skoliozy specjalne badanie rentgenowskie ca³ego krêgos³upa w projekcji przednio-tylnej i bocznej na stoj±co pozwala oceniæ stopieñ skrzywienia krêgos³upa (tzw. k±t Cobba), balansu krêgos³upa (utrzymania tu³owia w prawid³owej pozycji) i potencja³u dalszego wzrostu kostnego. W stanach zaawansowanych uzupe³niaj±co ortopeda lub neurolog (dobrze i u niego skonsultowaæ problem) mo¿e zaleciæ badania MRI i tomografiê komputerow±.
Leczenie
Plan leczenia jest zale¿ny od wielu czynników: wieku pacjenta (biologicznego, nie kalendarzowego), p³ci (np. w przypadku dziewcz±t stopieñ dojrza³o¶ci fizycznej w korelacji z aktualnymi zmianami deformacyjnymi pozwala przewidywaæ ewentualny postêp choroby), a nawet wywiadu rodzinnego (bywa, ¿e wady postawy s± uwarunkowane genetycznie).
Czasem wystarcza gimnastyka korekcyjna i dba³o¶æ o niepog³êbianie wady oraz obserwacja zmian. Przy skrzywieniach znacznych (20-40 st.) konieczne bywa noszenie gorsetu, a czasem operacja (konieczna przy wadach wiêkszych).
Nie wolno lekcewa¿yæ wad postawy. Nie tylko gro¿± bólem i deformacj± cia³a, ale uciskiem narz±dów wewnêtrznych (np. p³uc i serca), zagra¿aj±c zdrowiu i ¿yciu.
Wiêcej na ten temat:

Bóle promieniuj±ce - znajd¼ przyczynê
Charakterystycznym objawem zapalenia trzustki jest przeszywaj±cy ból w górnej czê¶ci brzucha (w nadbrzuszu). Mo¿e on jednak promieniowaæ od pleców.
Wrzody ¿o³±dka zwykle objawiaj± siê bólem 'w do³ku' i innymi dolegliwo¶ciami ze strony uk³adu pokarmowego. Mog± jednak promieniowaæ do pleców.
Mielopatia szyjna, chocia¿ jest chorob± rdzenia krêgowego, objawia siê podobnie, jak schorzenie krêgos³upa.
Nietypowo, do pleców, mog± promieniowaæ bóle spowodowane przez choroby wielu narz±dów: zawa³ serca, stan zapalny jajników, wspomniana kamica nerkowa, choroby p³uc. Tak¿e choroby uogólnione, w tym stwardnienie rozsiane. Niejednokrotnie ból pleców to jedyny ³atwy do zaobserwowania objaw, ale lekcewa¿ony. Nies³usznie. Nie wahaj siê i porozmawiaj o dolegliwo¶ciach z internist±. Do jego obowi±zków nale¿y pomoc w znalezieniu pierwotnej przyczyny i prawdziwego ¼ród³a dolegliwo¶ci.
Pamiêtaj, ¿e ból pleców na ka¿dej wysoko¶ci mo¿e oznaczaæ zmiany nowotworowe, w tym z³o¶liwe (rak ko¶ci). Osoba z wad± postawy czy kobieta po usuniêciu piersi niejednokrotnie lekcewa¿y ból pleców uznaj±c, ¿e to naturalna konsekwencja pierwotnego problemu, tymczasem tak byæ nie musi i nasilenie dolegliwo¶ci, zmianê ich charakteru zawsze trzeba wyja¶niæ z lekarzem. W przypadku podejrzenia zmian nowotworowych zazwyczaj rutynowe badania to : rtg, scyntygrafia ko¶ci, badanie PET-CT.
Czytaj tak¿e:
Zobacz:
Zobacz tak¿e:
Powiedz, gdzie boli brzuch. Podpowiemy dlaczego
B³aha dolegliwo¶æ czy objaw choroby?