Czy tomografia komputerowa jest lepsza od USG, a rezonans magnetyczny od tomografii?

Pacjenci czêsto s± przekonani, ¿e im bardziej specjalistyczne badanie, tym wiarygodniejsze wyniki. Tymczasem lekarze przekonuj±, ¿e w diagnostyce jednych schorzeñ, nie tylko zupe³nie wystarczaj±ce, ale wrêcz absolutnie niezast±pione jest najprostsze USG. W innych przypadkach wskazana jest tomografia, a w jeszcze innych rezonans. Konsultacja: dr Beata Paw³owska - Sendu³ka, radioterapeuta z Centrum Onkologii w Warszawie.

USG - lepsze ni¿ my¶lisz

Ultrasonografia to nieinwazyjna metoda diagnostyki obrazowej, wykorzystuj± odbicie fal ultrad¼wiêkowych, pozwalaj±ca na uzyskanie obrazu badanego narz±du.

Jest bardzo dok³adna, pozwala wykryæ zmiany ju¿ o wielko¶ci 0,1 mm, bezpieczna i niek³opotliwa.

Nie ma ¿adnych dowodów, by stosowane w celach diagnostycznych ultrad¼wiêki szkodzi³y zdrowiu. Z pomoc± USG mo¿na zbadaæ de facto wszystkie narz±dy poza uk³adem nerwowym. Wyj±tek stanowi± ma³e dzieci, którym jeszcze nie zaros³o ciemi±czko. U nich mo¿na u¿ywaæ ultrasonografu tak¿e do zobrazowania mózgu.

USG ma tê wadê, ¿e fale ulegaj± ca³kowitemu odbiciu od ko¶ci i narz±dów wype³nionych gazami, jak p³uca czy jelita. Dlatego przed badaniem USG jamy brzusznej nale¿y przyjmowaæ ¶rodki redukuj±ce ilo¶æ gazów.

Do³±cz do nas na Facebooku!

W przeciwieñstwie do tomografii i rezonansu dziêki USG mo¿na obserwowaæ prace narz±du - najpopularniejszym badaniem tego typu jest echo serca. Tzw. efekt dopplera wykorzystuje siê tak¿e badaj±c USG przep³ywy w naczyniach ¿ylnych. Mo¿na te¿ przeprowadzaæ badanie stawów w ruchu, co pozwala na wykrycie ró¿nych dysfunkcji niewidocznych w innych badaniach. Dodatkowo, mo¿na te¿ wykonywaæ USG z u¿yciem ¶rodków kontrastuj±cych - stosuje siê je np. w przezczaszkowym badaniu naczyñ mózgowych, w dok³adniejszym diagnozowaniu urazów nerek lub ¶ledziony, w przypadku zmian w w±trobie - dziêki kontrastowi mo¿na stwierdziæ czy s± one ³agodne, czy z³o¶liwe.

Ultrasonografia jest absolutnie wystarczaj±ca, by zdiagnozowaæ kamienie w woreczku ¿ó³ciowym lub w drogach moczowych. USG uznaje siê za najlepsze badanie w diagnostyce p³odu - choæ w najbardziej skomplikowanych przypadkach mo¿na te¿ wykonaæ rezonans magnetyczny. Du¿e znaczenie ma równie¿ u¿ycie odpowiednich g³owic: w przypadku USG narz±dów rodnych kobiet i prostaty u mê¿czyzn zalecane s± badania , odpowiednio, przezpochwowe i przezodbytnicze. Tak¿e USG piersi wcale nie jest metod± gorsz± od mammografii, zw³aszcza u kobiet do 40 roku ¿ycia. Z jego pomoc±, dziêki tzw. elastografii czyli badaniu utkania tkanek, mo¿na z du¿ym prawdopodobieñstwem odró¿niæ zmianê ³agodn± od z³o¶liwej. Ale o tym czy wykonaæ mammografiê, czy USG powinien ostatecznie zdecydowaæ lekarz.

Tomografia komputerowa - uwaga, promieniowanie

Jest to jedna z metod, obok klasycznego prze¶wietlenia, która wykorzystuje do obrazowania promienie rentgenowskie. Dlatego nie jest obojêtna dla organizmu i nawet w prywatnych lecznicach powinni¶my mieæ skierowanie od lekarza, aby j± wykonaæ.

Lampa rentgenowska, poruszaj±ca siê dooko³a cia³a cz³owieka, powoduje na¶wietlenie pacjenta dok³adnie z ka¿dego punktu wokó³ jego osi. Dziêki temu uzyskuje siê na monitorze komputera obraz wybranej warstwy cia³a.

Tomografia komputerowa jest niezast±piona w przypadku obra¿eñ wielonarz±dowych - dlatego jest to podstawowe badanie, któremu poddawane s± ofiary wypadków. Wskazaniem do natychmiastowej tomografii jest podejrzenia urazu g³owy i kana³u krêgowego, krwawienia doczaszkowego czy ropnia mózgu.

Badanie tomografii komputerowej doskonale pokazuje wszelkie urazy kostne, urazy zwi±zane z krwotokami w obrêbie ró¿nych narz±dów. Dobrze obrazuje zmiany w obrêbie klatki piersiowej, zw³aszcza p³uc, a tak¿e jamy brzusznej. Jest niezwykle cenna metod± w onkologii - wykonuje j± siê m.in. przy podejrzeniu guzów - oraz chirurgii, gdzie potwierdza wskazanie do leczenia operacyjnego.

Z pomoc± tomografii czêsto diagnozuje siê niewyja¶nione zaburzenia neurologiczne, a tak¿e zmiany zwyrodnieniowe krêgos³upa. Badanie to jednak nie poka¿e zmian w szpiku kostnym, rdzeniu krêgowym. Nie zdiagnozuje ogniska padaczki czy stwardnienia rozsianego, nie poka¿e tak¿e wyra¼nie procesów chorobowych zachodz±cych w tkankach miêkkich, stawach, ¶ciêgnach, miê¶niach.

Badanie tomograficzne mo¿na wykonaæ zarówno z, jak i bez kontrastu (najczê¶ciej s± to zwi±zki jodu). Badanie z kontrastem jest dok³adniejsze, jednak unika siê go w przypadku np. alergii na ¶rodek kontrastowy w przesz³o¶ci czy niewydolno¶ci nerek. Nie podaje siê kontrastu równie¿, gdy istnieje podejrzenie krwawienia wewn±trzczaszkowego. ¦rodek cieniuj±cy mo¿na podawaæ do¿ylnie, doustnie i doodbytniczo, zale¿nie od tego jaka czê¶æ cia³a poddawana jest badaniu.

Rezonans magnetyczny - trzeba wiedzieæ, czego szukaæ

Rezonans magnetyczny (inaczej MRI - z ang. magnetic resonance imaging) wykorzystuje magnetyczne w³a¶ciwo¶ci atomów, z których sk³ada siê wszystko, tak¿e ludzkie cia³o.

Do wykonania badania potrzebne jest silne pole magnetyczne, fale radiowe oraz komputer zamieniaj±cy dane na obrazy.

Rezonans magnetyczny jest badaniem bezpiecznym choæ uci±¿liwym dla pacjenta. Mo¿e trwaæ nawet dwie godziny, a pacjent musi w tym czasie le¿eæ absolutnie nieruchomo, w zamkniêtej, ma³ej przestrzeni, w ha³asie i do¶æ wysokiej temperaturze.

Rezonans stosujemy przede wszystkim w diagnozowaniu schorzeñ uk³adu nerwowego: rdzenia krêgowego i mózgu. Mo¿na nim badaæ tak¿e tkanki miêkkie, miê¶nie i stawy, ale w wiêkszo¶ci przypadków ortopedycznych wystarcza USG.

Rezonansem badamy miejsca, gdzie g³owica ultrasonograficzna nie mo¿e swobodnie dotrzeæ, np. staw kolanowy. Rezonans jamy brzusznej wykonujemy wtedy, gdy zostan± w jej obrêbie stwierdzone konkretne zmiany, które trzeba dok³adnie obejrzeæ. Lekarze podkre¶laj±, ¿e stosowanie tomografu jako badania przegl±dowego nie ma w tym przypadku sensu, gdy¿ musia³oby ono trwaæ nawet kilkana¶cie godzin, by by³o do¶æ dok³adne. ¯eby znale¼æ, lekarze radiolodzy musz± wiedzieæ czego szukaæ.

Inaczej jest w przypadku rezonansu g³owy - jest to podstawowe badanie diagnostyczne, gdy pacjent cierpi na uporczywe bóle. Bezpieczne, szybkie i wiarygodne. Rezonans magnetyczny jest niezast±piony tak¿e w diagnostyce dyskopatii. Badanie krêgos³upa ta metod± pokazuje ewentualne przepukliny kr±¿ków miêdzykrêgowych. Rezonans nie zast±pi jednak klasycznego prze¶wietlenia, koniecznego w tym wypadku, gdy¿ nie pokazuje zmian kostnych towarzysz±cych dyskopatii.

Badania nie mo¿na wykonaæ u osób z rozrusznikiem serca, implantem ¶limakowym, z klipsami naczyniowymi po operacjach têtniaków mózgu oraz posiadaj±cymi niektóre typy sztucznych zastawek serca. Przeciwwskazaniem s± wszelkie metaliczne cia³a obce w organizmie (nawet plomby), które mog± zareagowaæ na pole magnetyczne.