Hematolog - specjalista od chorób krwi i układu krwiotwórczego

Hematolog najczęściej leczy białaczki, niedokrwistości i zaburzenia krzepnięcia. Wśród lekarzy tej specjalności spotkamy transfuzjologów, immunologów i serologów, bo chociaż hematologia to stosunkowo nowa dziedzina medycyny, wraz z jej dynamicznym rozwojem wyodrębniły się z niej kolejne specjalizacje. Obecnie hematolodzy to także biochemicy czy specjaliści medycyny molekularnej.

Hematolog to specjalista zwykle pracujący zespołowo, bo nowoczesna hematologia to dziedzina interdyscyplinarna. Wraz z dynamicznym rozwojem wiedzy o krwi i narządach krwiotwórczych, hematologia została podzielona na kolejne specjalizacje:

1. transfuzjologię, zajmującą się przetaczaniem krwii preparatów krwiopochodnych oraz
2. immunologię (zajmującą się odpornością),
3. serologię (wcześniej w ramach immunologii), zajmującą się oznaczaniem antygenów i przeciwciał.

Hematolodzy zajmują się nie tylko schorzeniami układu krwiotwórczego i samej krwi. Prowadzą także badania dotyczące stanu zdrowia i chorób związanych z krwią. Od drugiej połowy XX wieku, gdy wyodrębniono hematologię jako osobną naukę, dzięki odkryciom w tej dziedzinie nie tylko lepiej radzimy sobie ze schorzeniami hematologicznymi, ale także wiemy znacznie więcej na temat właściwości krwi i funkcji, jakie pełni ona w organizmie.

Pamiętaj, że choroby krwi mogą też dotyczyć dzieci, a często są rozpoznawane zbyt późno.

Hematolog - jak wygląda wizyta i diagnoza

Hematolog to specjalista, więc tylko w sporadycznych przypadkach jest pierwszym lekarzem, który analizuje nasze wyniki laboratoryjne. Najczęściej podstawowe badania zleca nam internista (lekarz POZ) i w przypadku sporych nieprawidłowości może skierować nas do hematologa. Najczęściej jednak, np. przy niedokrwistościach, sam podejmuje próbę leczenia, np. przepisując nam odpowiednie preparaty doustne. Najczęściej dopiero anemia oporna na leczenie jest wskazaniem do leczenia specjalistycznego. W przypadku podejrzenia poważniejszego schorzenia, skierowanie bywa wystawiane natychmiast. Trzeba jednak pamiętać, że podejrzenie to jeszcze nie rozpoznanie i obraz krwi typowy dla niektórych chorób nowotworowych nie musi jej oznaczać. Podobne zmiany w morfologii towarzyszą w pewnym momencie infekcji wirusowej. To hematolog, na podstawie badań kontrolnych i bardziej szczegółowych, może dopiero potwierdzić lub wykluczyć rozpoznanie.

Wizyta u specjalisty hematologa wygląda standardowo. Rozpoczyna się od wywiadu z pacjentem. Lekarz będzie pytał nie tylko o przebyte w przeszłości choroby, ale także inne schorzenia, które pojawiły się w rodzinie - pozwoli to na skierowanie uwagi na prawdopodobne przyczyny problemu. Przed wizytą warto spisać wszystkie objawy, które mogą mieć związek z ewentualną chorobą. Badanie krwi warto uzupełnić opisem innych niepokojących symptomów, np. wypadanie włosów, bezsenność (lub nadmierna senność), częste bóle głowy, łamliwe paznokcie, biegunki, zaparcia itd.

Hematologia opiera się przede wszystkim na badaniach laboratoryjnych krwi. Bardzo często już z podstawowej morfologii można wiele wywnioskować. Najprostsze badanie zawiera takie wskaźniki jak: liczbę czerwonych krwinek, stężenie hemoglobiny, liczbę krwinek białych, poziom hematokrytu, płytki krwi, OB, CRP. Już na podstawie tego typu analizy lekarz może stwierdzić, czy np. doszło do niedoboru żelaza, przewlekłego zakażenia, stanu zapalnego lub czy w organizmie nie rozwija się choroba autoimmunologiczna.

Hematolog - konkretne schorzenia, którymi się zajmuje

Wśród chorób i problemów hematologicznych można wyróżnić:

• ostre i przewlekłe białaczki limfatyczne i szpikowe,
• niedokrwistości (anemie, w tym z niedoborów wit. B, żelaza, anemia sierpowata),
• nadpłytkowość samoistna,
• zespół mielodysplastyczny,
• nieprawidłowości w szpiku kostnym (np. pierwotne włóknienie szpiku),
• nieprawidłowości związane z niedoborem konkretnych składników krwi (trombocytopenia, leukopenia)
• mastocytoza,
• chłoniaki,
• niedobory odporności (w ramach immunologii),
• skazy krwotoczne,
• szpiczaki plazmocytowe (szpiczak mnogi).

Leczenie stosowane w hematologii

Choroby hematologiczne źle się kojarzą i wielu pacjentów poważnie obawia się o swoje zdrowie, jeśli dostaje skierowanie do hematologa.Tymczasem wiele ze schorzeń, którymi zajmuje się hematologia, jest łatwych do wyleczenia. Nietrudno także je zdiagnozować. Tego typu choroby nie stanowią zagrożenia dla życia pacjenta.

Niestety, nie wszystkie choroby hematologiczne są łatwe do wyleczenia. Tak jest w przypadku chorób nowotworowych. Dobór terapii jest wtedy sprawą złożoną. Plan leczenia uwzględnia rodzaj i stadium choroby oraz ogólny stan zdrowia pacjenta. Chłoniaki zwykle leczy się za pomocą chemioterapii, radioterapii oraz terapii przeciwciałem monoklonalnym. Białaczki wymagają przeszczepu szpiku (od osoby spokrewnionej lub niespokrewnionej), chemioterapii.

ABC specjalności lekarskich