Układ immunologiczny to zespół połączonych ze sobą narządów oraz komórek, które w razie potrzeby, aktywują mechanizmy obronne organizmu. W jego skład wchodzą m.in. śledziona, grasica, węzły chłonne, migdałki, układ limfatyczny, szpik kostny, jelita. To właśnie tam wytwarzane są leukocyty, czyli białe krwinki, które zwalczają zagrożenie.
W sytuacji, gdy ten mechanizm nie działa prawidłowa konieczna jest konsultacja z lekarzem immunologiem.
Kiedy odwiedzić lekarza immunologa
Nieprawidłowe działanie układu immunologicznego może być spowodowane wieloma czynnikami. Immunologia i kontakt z lekarzem, który zajmuje się tą specjalizacją, jest szczególnie wskazany, gdy istnieje prawdopodobieństwo, że w organizmie rozwija się choroba autoimmunologiczna, czyli taka, która sprawia, że organizm zaczyna samego siebie traktować jak wroga i zaczyna atakować jego zdrowe komórki. Dzieje się tak u pacjentów, u których podejrzewa się :
- toczeń
- twardzinę układową
- mukowiscydozę
- łuszczycę
- nieswoiste zapalenie jelit
- reumatoidalne zapalenie stawów
- niektóre choroby tarczycy (np. Hashimoto lub Gravesa-Basedowa)
- wirusowe zapalenie wątroby
Ale nie tylko. Immunologia bardzo przydaje się w transplantologii. Kiedy w organizmie pacjenta znajdzie się nowy, przeszczepiony organ, układ immunologiczny zacznie traktować go jak coś obcego, co trzeba zniszczyć. Aby tak się nie stało i żeby organ się przyjął, a chory mógł wrócić do normalnego życia - z pomocą przychodzi immunologia. To właśnie z jej pomocą możliwe jest takie kontrolowane osłabienie odporności, aby przestała ona atakować przeszczepiony narząd.
Pomoc lekarz immunologa bywa przydana także przy nawracających stanach zapalnych, chorobach skóry, astmie czy alergiach. Czasem zdarza się, że konsultacji u niego potrzebują pary bez skutecznie starają się o dziecko. Zdarza się, że zapłodnienie nie jest możliwe właśnie z powodu jakiejś dysfunkcji układu immunologicznego.
To także immunologia przyczynia się do opracowania szczepionek, które mają chronić przed rozwojem niektórych chorób.
Immunologia - co świadczy, że układ odpornościowy działa nieprawidłowo?
Pojawienie się drobnej infekcji w krótkim odstępie czasu nie jest jeszcze powodem do paniki. Problem zaczyna się w sytuacji gdy w ciągu jednego roku pojawią się:
- sześć lub więcej zakażeń dróg oddechowych lub uszu
- dwa lub więcej zapalenia zatok
- trwająca dwa miesiące lub dłużej antybiotykoterapia z niewielką lub bez wyraźnej poprawy
- dwa lub więcej zapalenia płuc
- brak przyrostu masy ciała lub zahamowanie prawidłowego wzrostu u dziecka
- głębokie ropnie skóry lub narządów wewnętrznych,
- przewlekła grzybica jamy ustnej lub skóry u dziecka powyżej pierwszego roku życia,
- konieczność długotrwałego stosowania antybiotyków dożylnych w sytuacji, gdy nie można opanować zakażenia
- dwa lub więcej ciężkich zakażeń, takich jak: mózgu, kości, skóry, posocznica.
Takie objawy mogą świadczyć o tzw. pierwotnych niedoborach odporności. To grupa blisko 250 schorzeń, których wspólną cecha jest nieprawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. W ogromnej większości przypadków choroba jest uwarunkowana genetycznie i niejednokrotnie występuje rodzinnie.
Immunologia - co bada?
Wizyta u specjalisty immunologa niczym nie różni się od wizyty u innych lekarza. Podstawą takie spotkania jest wywiad z pacjentem. To na jego podstawie specjalista zdecyduje czy i jakie badania warto wykonać. Jeśli zleca testy, najczęściej, w zależności, od problemu, z którym zgłosi się pacjent sprawdza stężenie określonej grupy przeciwciał (przede wszystkim przeciwko konkretnemu wirusowi np. WZW, HIV, bakterii lub grzybom):
- nieprawidłowe wartości IgA mogą świadczyć o chorobie autoimmunologicznej, chorobie jelit lub nerek
- nieprawidłowa wartość IgE najczęściej ma związek z alergią
- nieprawidłowa wartość IgG dowodzą, że chory miał kontakt ze schorzeniem, ślad po tym może utrzymywać się przez wiele lat
- nieprawidłowa wartość IgM pojawia się w sytuacji, gdy doszło do zakażenia
To, czy i jaki sposób leczenia zaleci lekarz, zależy przede wszystkim od typu schorzenia oraz stopnia jego zaawansowania. Jeśli przyczyną problemów jest choroba o podłożu autoimmunologicznym konieczne będą dalsze, bardziej szczegółowe, badania. Dopiero po dokładnej diagnozie możliwe będzie dobranie leczenia. Bardzo często w przypadku takich pacjentów odbywa się on pod czujnym okiem kilku specjalistów.
