Ostra białaczka szpikowa - czym się charakteryzuje, u kogo pojawia się najczęściej i jak wygląda jej leczenie?

Ostra białaczka szpikowa jest jedną z odmian białaczki. Białaczka to nowotwór krwi, który może pojawić się niezależnie od wieku chorego. Mimo że lekarze nie potrafią udzielić jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, co przyczynia się do jej rozwoju to najprawdopodobniej ma ona podłoże genetyczne. Czym się charakteryzuje ostra białaczka szpikowa? Kogo atakuje najczęściej i jak skutecznie ją leczyć?

Ostro białaczka szpikowa, jak sama nazwa wskazuje, atakuje przede wszystkim szpik kostny, czyli strukturę, która znajduje się we wnętrzu kości i "produkuje" podstawowe składniki krwi, czyli erytrocyty, płytki krwi oraz leukocyty. U pacjentów ten rodzaj białaczki mógł pojawić się z powodu:

  • uwarunkowań genetycznych (niektórych chorób genetycznych, np. zespół Downa, niedokrwistość Fanconiego, zespół Blomma - to bardzo rzadka choroba genetyczna, która prowadzi do uszkodzenia chromosomów),
  • stanu zapalnego (jedna z teorii mówi, że rozwój białaczki odpowiada infekcja wirusowa),
  • kontaktu z toksynami (np. beznzem, pochodnymi ropy naftowej, farbami, płynami służącymi do balsamowania, tlenkiem etylenu, herbicydami i pestycydami
  • przyjmowanych leków (dotyczy to przede wszystkim farmaceutyków stosowanych w leczeniu innych nowotworów, a także niektórych antybiotyków),
  • palenia papierosów.

Leukocyty, czyli białe krwinki zaczynają się namnażać. W pewnym momencie jest ich tak dużo, że zaczynają wypierać i niszczyć wszystkie inne zdrowe komórki.
Choroba atakuje przede wszystkim osoby dorosłe, głównie mężczyzn. Co ciekawe, aż 80 proc. pacjentów to osoby, które ukończyły 60 lat.

Ostra białaczka szpikowa - objawy

W początkowej fazie choroba daje mało specyficzne objawy, które rzadko kojarzone są z nowotworem. Początkowo osoby z ostrą białaczką szpikową czuję się bardziej zmęczone niż zwykle, apatyczne, osłabione. Często pojawia się bladość, która jest objawem anemii - jednego z bardziej charakterystycznych objawów choroby. U pacjentów obserwuje się także:

  • zwiększoną podatność do tworzenia się na skórze siniaków i wybroczyn,
  • częste krwotoki z nosa,
  • przerost oraz krwawienie dziąseł podczas szczotkowania (jeśli nie zdarzało się nigdy wcześniej powinno zaniepokoić),
  • powiększenie węzłów chłonnych,
  • stany podgorączkowe,
  • bóle kończyn.

U niektórych pacjentów białaczka wywołuje zmiany w układzie nerwowym. Zmiany w jego obrębie mogą się objawiać bólami głowy, wymiotami oraz porażeniem nerwów czaszkowych.

Zobacz wideo Kto i kiedy może zostać dawcą organów? Wyjaśniamy

Ostra białaczka szpikowa - diagnoza

Po zabraniu dokładnego wywiadu lekarz powinien zlecić morfologię. Jeśli jej wynik, a konkretnie bardzo wysoki poziom leukocytów, wzbudzi wątpliwości, diagnoza odbywa się drogą eliminacji. Lekarz będzie wykonywał badania pod kątem zakażenia, nowotworu, guza, niedokrwistości aplastycznej, chłoniaka oraz zespołu mielodysplastycznego.

Ostateczną odpowiedź, a więc potwierdzenie białaczki, daje badanie szpiku kostnego. Dodatkowo konieczne jest dokładne przyjrzenie się budowie genetycznej komórek. Na tej podstawie określa się szanse chorego na wyleczenie oraz opracowuje schemat terapii i walki z chorobą.

Ostra białaczka szpikowa - leczenie

Najlepszym i najskuteczniejszym sposobem leczenia ostrej białaczki szpikowej jest przeszczep szpiku. Niestety znalezienie dawcy, tzw. bliźniaka genetycznego, może trwać bardzo długo, a u części chorych nigdy nie udaje się odnaleźć całkowicie zgodnego dawcy. Ale znalezienie dawcy nie zawsze daje gwarancję, że białaczkę uda się pokonać. U części chorych organizm odrzuca przeszczep. Rozwija się infekcja - to specyficzna reakcja organizmu na przeszczep, układ odpornościowy biorcy rozpoznaje w komórkach dawcy zagrożenie i zaczyna je zwalczać. Wcześnie rozpoznany daje się opanować i nie musi oznaczać odrzucenia przeszczepu.

U pacjentów, dla których nie udało się znaleźć dawcy, ale są dość silni i w dobrym stanie ogólnym stosuje się chemioterapię. Bardzo często to wystarcza i udaje się wprowadzić w stan remisji.

Trzeba sobie jednak powiedzieć, że skuteczność leczenia oraz szanse pacjenta na powrót do zdrowia znaczocą rosną, jeśli choroba została wykryta wcześnie. Pozostawienie ostrej białaczki szpikowej przez 2-3 miesiące bez leczenia w ogromniej większości przypadków kończy się tragicznie. Dlatego tak ogromne znaczenie ma to, aby nie lekceważyć objawów choroby i jak najszybciej zgłosić się do lekarza i wykonać stosowane badania.

Pacjenci, którzy otrzymują standardową chemioterapię, w 50-80 proc. przypadków udaje się wyciszyć chorobę i doprowadzić do remisji. Niestety u 60–85 proc. z nich w ciągu 2-3 lat od uzyskania remisji choroba wraca.

Więcej o: