Burak czerwony to nasz rodzimy superfoods
Czerwone buraki zawdzięczają swój intensywny kolor związkom noszącym nazwę betalainy (z łac. beta - burak). Są to naturalne barwniki pochodzenia roślinnego należące do glikozydów. W ich skład wchodzą czerwono-fioletowe betacyjaniny oraz żółto-pomarańczowe betaksantyny. Betalainy należą do silnych przeciwutleniaczy, które zmniejszają stan zapalny organizmu i bronią nas przed rakiem i innymi chorobami, naprawiają uszkodzone komórki i zmniejszają ryzyko chorób serca.
Poza burakiem ćwikłowym, betalainy znajdziemy tylko w kilku roślinach jadalnych. Są to: botwina, pitaja (smoczy owoc albo truskawkowa gruszka), opuncja, ulluko (gatunek południowoamerykańskiej rośliny pochodzącej z Andów), amarantus (nazywany też szarłatem, należy do najstarszych roślin uprawnych na świecie).
Burak ćwikłowy pochodzi ze Wschodu i też na bardzo stare korzenie. O dzikim buraku wspominali już starożytni Grecy i Rzymianie, a po rozpadzie Imperium Rzymskiego to warzywo znała już niemal cała Europa. W naszym kraju ma miano pospolitej rośliny uprawnej, stąd możemy powiedzieć, że jest to właściwie nasz rodzimy superfoods.
Jemy go w najróżniejszej postaci, głównie gotowanego, w zupach i sałatkach. Z powodu walorów odżywczych i zdrowotnych promowany jest też sok z buraka czerwonego oraz zakwas z buraka.
Wartości odżywcze i zdrowotne buraka czerwonego
Buraki są bogatym źródłem folianu (kwas foliowy, jedna z form witaminy B9), witaminy A, witaminy C, żelaza, manganu, sodu, potasu, wapnia oraz węglowodanów i błonnika.
Znajdujące się w burakach azotany w organizmie zamieniają się w tlenek azotu, który obniża ciśnienie krwi, ponieważ rozszerza naczynia krwionośne, ułatwiając krążenie. Zwiększają też wytrzymałość organizmu, na przykład podczas intensywnych ćwiczeń. Kwas foliowy natomiast pomaga młodym komórkom rosnąć i funkcjonować prawidłowo. Odgrywa ponadto kluczową rolę w naprawie uszkodzeń naczyń krwionośnych, wpływając w ten sposób na obniżenie ryzyka chorób serca i udaru mózgu. Do obniżenia ciśnienia i ochrony serca przyczynia się także potas. Buraki w różnej postaci, w tym sok z buraka i zakwas z buraka, zmniejszają stany zapalne i chronią komórki przed uszkodzeniem oksydacyjnym, dzięki dużej zawartości przeciwutleniaczy.
Buraki są bogate w błonnik, dzięki czemu poprawiają trawienie i zmniejszają ryzyko zaparć. Są przyjazne dla flory jelitowej i sprzyjają namnażaniu się korzystnych dla organizmu bakterii. A to w konsekwencji oznacza wzmocnienie układu odpornościowego.
Więcej artykułów o zdrowiu przeczytasz na głównej stronie Gazeta.pl.
Jak zrobić sok z buraka, a jak zakwas z buraka?
Sok z buraków zatem to zdrowy, pełen witamin i soli mineralnych napój, które może być znakomitym uzupełnieniem naszej diety.
Aby zrobić sok z buraka najlepiej użyć sokowirówki. Do wyciskania wybieramy zdrowe, jędrne warzywa o jednolitym i możliwie najciemniejszym zabarwieniu. Można dodać do niego jabłko, sok z pomarańczy, sok z cytryny, miód, aby był smaczniejszy. Sok z buraka pijemy na surowo. Jeśli jednak nie zasmakujemy w jego specyficznych "ziemistym" smaku możemy zrobić zakwas.
Zakwas z buraka zawiera bakterie kwasu mlekowego. Aby go przygotować potrzebujemy pokrojonych buraków, wody, czosnku i kminku. Taką mieszaninę odstawiamy na kilka dni w ciemne miejsce i zakwas z buraka gotowy.
Sok z buraków - komu może zaszkodzić?
Burak czerwony jest bogaty w szczawiany. To związki sprzyjające powstawaniu kamieni nerkowych. Dlatego też osoby ze skłonnościami do tego schorzenia, powinny jednak unikać nadmiaru soku z buraka lub pić go rzadko i w umiarkowanych ilościach. Szczawiany mogą ponadto przyczyniać się do zaostrzenia dny moczanowej (Dna moczanowa, nazywana potocznie artretyzmem, to choroba przewlekła związana z zaburzeniami przemiany materii, powodująca bolesne zniekształcenie stawów).
Ponadto buraki zawierają sporo cukrów prostych, na surowo mają stosunkowo niski indeks glikemiczny (IG=30), ale po ugotowaniu ta wartość wzrasta do poziomu 65. Dlatego osoby z cukrzycą, mając na uwadze pilnowanie poziomu glukozy we krwi, powinny zachować zachować umiar,
Gdy cierpimy z powodu zbyt niskiego ciśnienia sok z buraka dodatkowo nam go obniży. W takiej sytuacji lepiej zrezygnować z tego napoju. Osoby z wrażliwym żołądkiem lub cierpiące na zespół jelita drażliwego także nie powinny pić soku z surowego buraka.
Natomiast zupełnie nieszkodliwe jest czerwone zabarwienie stolca, które można u siebie zaobserwować, jeżeli regularnie popijamy sok lub zakwas z buraków. To tylko roślinny pigment. Trzeba też mieć na uwadze, że sok z buraka nie jest żadnym cudownym lekiem na nowotwory i panaceum na niedokrwistość. Do takich doniesień należy podchodzić z rezerwą. Najlepiej po prostu włączyć sok z buraka lub zakwas z buraka do diety, pamiętając przy tym o równowadze składników.
