Wodonercze - co to jest i jakie są przyczyny wodonercza?
Wodonercze (łac. hydronephrosis) to powiększenie miedniczki nerkowej oraz często także kielichów, w wyniku utrudnionego odpływu moczu z nerki. Dochodzi wtedy do przerostu błony mięśniowej miedniczki, a w kolejnym etapie - do jej zaniku. Powoli zniszczeniu ulega także miąższ nerki, przy czym naczynia znajdujące się w rdzeniu nerkowym zaczynają być nadmiernie uciskane. W efekcie dochodzi do nieprawidłowego zagęszczania moczu i rozwoju stanów zapalnych w śródmiąższu. Ostatecznie tkanki w nerce ulegają zwłóknieniu. Ten proces może trwać latami bez większych objawów ze strony układu moczowego, szczególnie gdy funkcje chorej nerki przejmie druga.
Wodonercze może być wrodzone albo nabyte. Wrodzone wodonercze spowodowane bywa zwężeniem w złączu miedniczkowo-moczowodowym (przeszkoda podmiedniczkowa), a także zwężeniem szyi pęcherza moczowego, zwężeniem bliższego odcinka moczowodu, a także refluksem pęcherzowo-moczowodowym, czyli cofaniem się moczu z pęcherza moczowego do moczowodu. Dwa razy częściej rozpoznawane jest u chłopców, czasem jeszcze w okresie prenatalnym lub też do piątego roku życia. Często przebiega także bezobjawowo aż do dorosłości lub towarzyszy innym chorobom układu moczowego.
Wodonercze nabyte - przyczyny:
- kamica nerkowa, gdy kamienie nerkowe blokują przepływ moczu w pęcherzu moczowym, miedniczce nerkowej albo w moczowodzie
- nowotwory i zatrzymywanie odpływu moczu w wyniku rozrostu guza
- przerost gruczołu krokowego (przerost prostaty)
- rak szyjki macicy
- wypadnięcie macicy
- skrzepy krwi w moczowodzie
- zapalenia dróg moczowych, w tym cewki moczowej lub pęcherza moczowego
- zatrzymywanie moczu, niepełne opróżnianie pęcherza moczowego (tzw. pęcherz neurogenny)
- tętniak aorty lub tętnic biodrowych, grożący zamknięciem światła moczowodu przez skrzep
- stulejka
- ciąża, gdy rozrastająca się macica nadmiernie naciska na moczowody
Z naszego filmu dowiesz się, jak zbudowane są nerki i jak działają. Czy wiecie, że nerki nie tylko filtrują krew i produkują mocz, ale wytwarzają także hormony?
Wodonercze wrodzone - objawy i leczenie
Objawy wodonercza wrodzonego są inne w zależności od rodzaju wady oraz wieku dziecka. U niemowląt objawia się zakażeniem septycznym dróg moczowo-płciowych, niedoborem wagi i wzrostu oraz słabszym rozwojem ogólnym. Starsze dzieci cierpią dodatkowo na bóle brzucha, nudności i wymioty, miewają też podwyższone ciśnienie tętnicze.
W większości przypadków wodonercze wrodzone musi być zoperowane. Wykonuje się albo klasyczną operację chirurgiczną, albo wykorzystuje laparoskop. Zabieg polega na wycięciu zwężenia i ponownym połączeniu miedniczki nerkowej z moczowodem. Czasem endoskopowo rozcina się takie zwężenie, jeżeli jest to możliwe.
Wodonercze nabyte - objawy i leczenie
Wodonercze nabyte daje różne objawy, w zależności od miejsca, gdzie dochodzi do blokady przepływu moczu, a także od rodzaju towarzyszącej choroby. W nagłych przypadkach choremu doskwiera silny ból w okolicy lędźwiowej, który promieniuje w kierunku dołu pleców. Przy kamicy nerkowej mamy do czynienia z kolką nerkową. Mogą dołączyć do tego także nudności i wymioty, a także wzdęcia brzucha.
Ponadto wśród symptomów wodonercza wymienia się:
- częste oddawanie moczu
- nocne oddawanie moczu
- bezmocz lub skąpomocz
- nadciśnienie tętnicze
- złe wyniki badania moczu, w tym krew w moczu, zmętnienie, zmiana zapachu moczu
- pieczenie lub ból podczas oddawania moczu
Do powikłań nieleczonego wodonercza zaliczane są: odmiedniczkowe zapalenie nerek, kamica nerkowa, a także częste infekcje dróg moczowych.
Wśród metod diagnostycznych przy podejrzeniu wodonercza najskuteczniejsze jest USG albo tomografia układu moczowego (u dzieci jamy brzusznej), a ponadto scyntygrafia nerek, dzięki której sprawdza się położenie, wygląd oraz funkcje wydalnicze narządu.
Jak wygląda leczenie wodonercza? Celem jest przywrócenie prawidłowego odpływu moczu z nerki. W zależności od przyczyny leczy się podstawowe schorzenia, jak na przykład zapalenia dróg moczowych lub też nowotwory. Przy kamicy nerkowej usuwa się złogi krusząc je lub usuwając laparoskopowo. Dopiero po usunięciu tych schorzeń można mówić o wyeliminowaniu wodonercza, przy czym gdy już dochodzi do zwłóknień w nerkach, nie da się tego procesu odwrócić. Anatomiczne zwężenia dróg moczowych wymagają operacji, najczęściej wykonywanych metodą laparoskopową. Niestety, w skrajnych przypadkach może być konieczne usunięcie nerki.
