Więcej podobnych tematów na stronie głównej Gazeta.pl
Cukrzyca - różne typy
Jest kilka rodzajów cukrzycy. Dwie najczęstsze to cukrzyca typu 1 oraz cukrzyca typu 2, a ponadto stykamy się z cukrzycą ciążową, cukrzycą jednogenową oraz z cukrzycą typu MODY.
Cukrzyca typu 1 określana jest jako insulinozależna, ponieważ w jej przebiegu konieczne jest stałe przyjmowanie insuliny. Atakuje najczęściej dzieci i młode osoby do 30. roku życia. Bezpośrednią przyczyną cukrzycy typu 1 jest zniszczenie istniejących w trzustce komórek β, odpowiedzialnych za wytwarzanie insuliny. Do destrukcji komórek β dochodzi w wyniku procesów autoimmunologicznych, to znaczy, że komórki odpornościowe organizmu atakują własne organy. Choroba ma podłoże genetyczne.
Cukrzyca typu 2 - insulinoniezależna - dotyka na ogół ludzi dorosłych po 40. roku życia. W tym wypadku trzustka produkuje insulinę, jednak w niedostatecznej ilości lub dochodzi do tzw. insulinooporności, czyli organizm przestaje odpowiednio reagować na działanie hormonu i wymaga coraz większych dawek. W Polsce na cukrzycę choruje ok. 3 mln osób. Szacuje się, że do 2035 r. na całym świecie liczba chorych na cukrzycę zwiększy się o dodatkowe ok. 205 mln ludzi. To także choroba genetyczna, ale rozwija się pod wpływem czynników zewnętrznych. Uważa się, że do rozwoju choroby przyczynia się w znacznym stopniu zła dieta oraz brak ruchu fizycznego i związana z tym otyłość, oraz nadciśnienie i miażdżyca.
Cukrzyca ciążowa ujawnia się podczas ciąży i polega na braku tolerancji cukru. Mija po porodzie, ale stanowi zagrożenie wystąpienia później cukrzycy typu 2. Cukrzyca jednogenowa związana jest z mutacją genu odpowiedzialnego za wydzielanie insuliny. Najczęstszą postacią jest cukrzyca MODY (Maturity Onset Diabetes of the Young). W tym wypadku chory ma wysokie stężenie cukru w moczu, ale niewielkie zapotrzebowanie na insulinę.
Cukrzyca - pierwsze objawy choroby
Cukrzyca przez wiele lat może rozwijać się "po cichu" i nie dawać żadnych objawów. Dopiero stężenie glukozy powyżej 250 mg/dl, czyli już bardzo wysokie, daje o sobie znać. Objawy cukrzycy, zarówno typu 1, jak i typu 2, są bardzo podobne. Różnica polega na tym, że przy cukrzycy typu 1 objawy są gwałtowne i dość określone. Przy cukrzycy typu 2 choroba długo może pozostawać niezauważona.
Nieprawidłowe stężenie glukozy to podstawowy objaw choroby. W przypadku zdrowej osoby poziom glukozy we krwi przed posiłkiem mieści się w granicach 70–99 mg/dl.
Co powinno nas zaniepokoić?
- Gdy chudniemy nadmiernie szybko, ale bez konkretnego powodu. Mimo zjadania normalnych posiłków i niestosowania restrykcyjnej diety tracimy szybko na wadze.
- Towarzyszy nam ciągłe uczucie głodu, co istotne, nawet po zjedzeniu posiłku. Mimo solidnych porcji jedzenia nie przybieramy w ogóle na wadze.
- Nasza sprawność ruchowa uległa zmniejszeniu, czujemy się ciągle osłabieni i senni.
- Cierpimy na wzmożone łaknienie, jesteśmy w stanie wypić kilka, nawet powyżej 5 litrów napojów dziennie.
- Nadmierne się pocimy.
- Częściej oddajemy mocz (poliuria, wielomocz), co jest szczególnie uciążliwe w nocy. Wydalanie powyżej 3 litrów moczu dziennie powinno wzbudzić nasz niepokój.
- W ustach czujemy suchość, mimo dużej ilości wypijanych płynów. Także skóra staje się nadmiernie sucha, a w okolicach szyi oraz na dłoniach i pod pachami pojawiają się warstwy brązowiejącego naskórka (to tzw. rogowacenie ciemne).
- Mamy większą skłonność do łapania infekcji układu moczowego i narządów płciowych.
- Pojawiają się nocne skurcze łydek, a także bóle mięśni bez konkretnego powodu, drętwienie, brak czucia lub nadmierna wrażliwość na ucisk.
- Mamy też zaburzenia widzenia, spowodowane tzw. retinopatią cukrzycową, czyli uszkodzeniem naczyń krwionośnych w oku, a potem też siatkówki. Widzimy obrazy nieostro, z bledszymi kolorami.
- Doskwierają nam świąd i ropne infekcje skóry, często dotyczące krocza i narządów płciowych, łatwo zarażamy się grzybicą skóry czy błon śluzowych.
- Zauważamy także, że rany, nawet małe, trudno się goją. Często cierpimy na zajady w kącikach ust oraz afty w jamie ustnej.
- Szybko łapiemy różne infekcje.
- U mężczyzn ukryta cukrzyca może także powodować problemy ze wzwodem.
- Późnym objawem cukrzycy typu 1 jest oddech o zapachu acetonu.
Zatem, jeżeli nasz organizm zaczyna się dziwnie zachowywać, zbyt szybko chudniemy, a jednocześnie ciągle mamy ochotę na jedzenie, pijemy ogromne ilości napojów, cierpimy na wielomocz, czujemy się senni i osłabieni - nie zwlekajmy z wizytą u lekarza i z badaniami krwi. Jak zwykle - szybkie wykrycie choroby to większa szansa na jej zatrzymanie.
Jak zapobiegać cukrzycy
W zapobieganiu cukrzycy kluczowe są dieta i aktywność fizyczna. Regularna aktywność fizyczna jest możliwa w każdym wieku, oczywiście powinna być dostosowana do ogólnej kondycji, stanu zdrowia, możliwości. W wyborze odpowiedniej aktywności może pomóc specjalista. Koniecznie należy dbać o prawidłową masę ciała, w przypadku nadwagi, należy doprowadzić do jej redukcji. Zaleca się regularne kontrolowanie glukozy we krwi oraz ciśnienia. Powinniśmy wybierać produkty bogate w błonnik i odpowiednim indeksie glikemicznym. Są to np.:
- Pełnoziarnisty makaron, ciemne pieczywo czy ciemny ryż. Dietetycy zgodnie podkreślają, że im ciemniejszy i – w przypadku chleba – cięższy produkt, tym lepiej, bo zawierają dużo błonnika, który przyśpiesza przemianę materii i ułatwia zgubienie zbędnych kilogramów
- Zielone, surowe warzywa,
- Kiszonki.
A co z owocami? Bananów, winogron czy słodkich jabłek lepiej unikać, bo mają sporo cukru.
Trzeba pamiętać o uważnym czytaniu etykiet, cukier kryje się w produktach przetworzonych, m.in. w sosach pomidorowych, keczupach, sokach owocowych, dżemach.
