Podstawowym źródłem energii dla organizmu jest glukoza. Jeśli organizm działa jak należy trzustka wytwarza insulinę i przekłada cukier na energię. W przypadku kobiet w ciąży, u których rozwinęła się tzw. cukrzyca ciężarnych, choć trzustka działa prawidłowo, to organizm nie odbiera sygnału, że otrzymał glukozę, którą trzeba zamienić na energię. Dlaczego tak się dzieje? Na to pytanie medycyna nie potrafi podać konkretnej odpowiedzi, przypuszcza się jednak, że przyczyną problemu mogą być zmiany hormonalne, które zachodzą w ciele przyszłej matki. Proces ten rozwija się stopniowo, pierwsze sygnały, że zaczyna się dziać coś niepokojącego, pojawiają się zazwyczaj między 24-28 tygodniem ciąży.
Mimo że cukrzyca ciążowa może pojawić się w każdej ciąży, to szczególnie narażone są kobiety, które:
- mają więcej niż 35 lat i rodziły już dzieci wiek powyżej 35 roku życia,
- urodziły dziecko przed terminem lub ich dziecko przyszło na świat z wadą wrodzoną
- poprzednie dziecko ważyło więcej niż 4 kg
- są otyłe lub mają nadwagę
- mają w rodzinie kobiety chorujące na cukrzyce w czasie ciąży lub mają w rodzinie osoby chore na cukrzycę typu 2
- chorują na nadciśnienie tętnicze
Cukrzyca ciążowa – objawy
Najbardziej charakterystycznym objawem cukrzycy, także tej ciążowej jest podwyższony poziom glukozy we krwi. Niestety w przypadku kobiet w ciąży te skoki mogą nie dawać żadnych objawów, tylko u niewielkiej grupy kobiet pojawiają się zawroty głowy, omdlenia czy nadmierne pragnienie.
Mimo że część kobiet nie odczuwa żadnych dolegliwości nie znaczy to, że dziecku nic nie zagraża. Cukrzyca w ciąży może doprowadzić do przedwczesnego porodu, niedorozwoju układu oddechowego, przerostu mięśnia sercowego, co może skutkować problemami z sercem u dziecka już po porodzie. Powikłaniem po cukrzycy ciążowej jest również makrosomia, czyli nadmierna wielkość lub masa płodu. Dzieci, których matki miały cukrzycę ciążową gorzej i dłużej przechodzą żółtaczkę. Dlatego tak ważne jest, aby przyszła mama była pod kontrolą lekarza i regularnie sprawdzała stężenie glukozy we krwi.
Cukrzyca ciążowa - diagnostyka
W Polsce każda kobieta w ciąży bez względu na wiek powinna mieć wykonane badanie krwi i oznaczony poziom glukozy we krwi. Pierwszy taki test wykonuje się między 5 a 8 tygodniem ciąży. Jeśli wynik przekracza 126 mg/dl, należy go powtórzyć, w przypadku, gdy wynik będzie identyczny – zazwyczaj nie ma wątpliwości, że kobieta ma cukrzycę ciążową.
W przypadku pań, u których wynik pierwszego testu nie budził niepokoju, badanie powtarza się między 24 a 28 tygodniem. Test ten nazywany jest obciążeniem glukozą. W pierwszej kolejności pielęgniarka pobiera krew (nie trzeba być na czczo), następnie kobieta wypija 50 proc. roztwór glukozy, po godzinie znowu pobiera się krew do badania. Jeśli wynik nie przekroczył 140 mg/dl wszystko jest w porządku.
Jeśli wynik był wyższy, ale nie przekroczył 180 mg/dl konieczne jest dodatkowe badanie. Podczas trzeciego testu trzeba być na czczo i niewiele różni się od poprzedniego badania. Przyszła mama tym razem musi wypić 75 proc. roztwór glukozy, a druga próbka krwi pobierana jest po dwóch godzinach.
W sytuacji, gdy wynik z pierwszego pobrania przekroczy 95 mg/dl, a drugiego 140 mg/dl konieczna będzie konsultacja u diabetologa.
Cukrzyca ciążowa – leczenie
O sposobie leczenia zadecyduje diabetolog, do którego powinna udać się ciężarna, u której stwierdzono cukrzycę. Im szybciej kobieta trafi do specjalisty, tym większe szanse na uniknięcie groźnych powikłań, takich jak:
- stan przedrzucawkowy
- zakażenie układu pokarmowego
- obumarcie płodu,
- chorób okołoporodowych u niemowlaka.
W większości przypadków podstawą leczenia jest zmiana diety (jej skład i proporcje zależą od masy ciała, tygodnia ciąży oraz od aktywności fizycznej ciężarnej), z ograniczeniem cukrów i wprowadzeniem - jeśli to możliwe - aktywności fizycznej. Kobieta z cukrzycą ciążową powinna:
- jeść od 4 do 5 posiłków o stałych porach, w 2-3 godzinowych odstępach, co pozwoli utrzymać poziom glukozy na bezpiecznym poziomie. Porcje powinny być małe, ale obfite w błonnik pokarmowy;
- unikać słodyczy, słodkich napojów, w szczególności gazowanych;
- sporadycznie sięgać po owoce i soki owocowe, bo one też zawierają sporo cukru;
- wystrzegać się tłustych produktów mlecznych, tłustych mięs i wędlin, tłustego drobiu (kaczek, gęsi), podrobów, masła, śmietany, margaryny twardej, fast foodów;
- częściej sięgać po produkty pełnoziarniste, chudy nabiał, mięso, ryby, chude wędliny, niezdrowe zwierzęce tłuszcze zastąpić roślinnymi;
- wybierać produkty o tzw. niskim indeksie glikemicznym (indeks określa szybkość z jaką podnosi się stężenie glukozy po zjedzeniu danego produktu, im niższy IG tym lepszy);
Jeśli po tygodniu od wprowadzenia zmian w sposobie żywienia nie nastąpi poprawa i poziom glukozy dalej będzie nieprawidłowy, wprowadza się insulinoterapię. Przy cukrzycy ciążowej wykorzystuje się insuliny krótko i długo działające. Odpowiednio dobiera się także miejsce iniekcji. Lekarz ustala stałe pory wstrzykiwania insuliny tak, by wahania glikemii były zminimalizowane. Ważne jest przestrzeganie wyznaczonych pór wstrzyknięć, regularne pory posiłków i ćwiczenia.
To również może cię zainteresować:
