Insulina - charakterystyka
Insulina, której nazwa wzięła się od łacińskiego "insula" oznaczającego wyspę (od wysp trzustkowych wytwarzających insulinę), to hormon odkryty w roku 1922. Odkrycie tego związku było przełomem w leczeniu cukrzycy i zakończyło się przyznaniem aż dwóch Nagród Nobla. Insulina syntezowana jest w trzustce przez tzw. wysepki Langerhansa.
Intensywne badania nad tym hormonem rozpoczęły się wraz ze wzrostem zachorowalności na cukrzycę, która określana jest dziś często chorobą cywilizacyjną. Mianem insuliny określa się także lek wykorzystywany w jej leczeniu. Początkowo otrzymywano ją z trzustek wołowych oraz wieprzowych, ale obecny poziom wiedzy pozwala na syntezę insuliny ludzkiej metodami inżynierii genetycznej. Insulina umożliwia wnikanie glukozy do wszystkich komórek organizmu, pobudza syntezę białka, a także bierze udział w przemianie węglowodanów w tłuszcze.
Insulina - działanie oraz funkcje w organizmie
Insulina odgrywa bardzo dużo istotnych ról w organizmach zwierzęcych. Do najważniejszych zaliczyć można:
- obniżenie poziomu glukozy we krwi poprzez zwiększenie jej transportu do komórek,
- udział w przetwarzaniu węglowodanów w tłuszcze,
- zwiększenie szybkości transportu aminokwasów, co jest wynikiem wzmożonej syntezy białka.
Insulina jest związkiem, który wykorzystywany był często w sporcie jako środek dopingujący. W obecnych czasach została wprowadzona przez Światową Agencję Antydopingową na listę środków zakazanych.
Insulina - rodzaje
Obecnie na rynku spotkać można kilka różnych rodzajów insuliny. Spośród wszystkich wyróżnia się kilka głównych typów:
- insulina ludzka, krótkodziałająca - podana do organizmu działa dosyć szybko, ale charakteryzuje się krótkim czasem działania - około 8 godzin. Zaleca się jej aplikację na około 30 minut przed posiłkiem,
- insulina o średnim czasie działania - zaleca się jej podawanie na około 90 minut przed posiłkami. Czas jej działania wynosić może nawet 24 godziny,
- insulina o wydłużonym czasie działania - aplikacja podobna, jak w wypadku insuliny o średnim czasie działania. Wykazuje aktywność nawet do 30 i więcej godzin.
Na rynku spotkać można także mieszkanki różnych typów insulin. Skuteczna terapia to taka, w której dobiera się insulinę o odpowiednio długim czasie działania.
Insulina - wskazania do użycia
Insulina wykorzystywana jest głównie w leczeniu cukrzycy typu I, w której zaburzona jest praca trzustki. Insulinę wykorzystuje się także w przypadkach poważnych powikłań u chorych na cukrzycę typu II, u których do tej pory wykorzystywane były jedynie środki farmakologiczne. Wymienić tu można zawał serca czy uszkodzenia nerek.
Insulina - jak przyjmować?
Wyróżnia się kilka różnych metod i schematów przyjmowania insuliny przez cukrzyków. W wypadku tzw. schematu stałego przyjmuje się takie same dawki przez czas określony przez diabetologa. Innym przypadkiem jest schemat zmienny, w którym do zwalczania nadmiaru glukozy we krwi stosuje się różne dawki insuliny. Zależą one przede wszystkim od ilości węglowodanów zawartych w spożytym posiłku, a także aktywności fizycznej. Schemat zmienny wymaga, aby przed każdym posiłkiem zmierzyć poziom cukru we krwi.
Insulinę kupuje się w tzw. penach (ampułkach), które w zależności od podawanej dawki wystarczyć mogą na kilka dni. Insulina aplikowana jest za pomocą małych igiełek pokrytych cienką warstwą silikonu, który redukuje ból związany z nakłuciem. Należy pamiętać, aby insuliny nie podawać domięśniowo, gdyż zaburzeniu ulega proces jej wchłaniania się.
Insulina - jak przechowywać?
Aby insulina w penach zachowywała swoje właściwości, konieczne jest jej odpowiednie przechowywanie. Zaleca się, aby aktualnie używane peny przechowywać w temperaturze pokojowej nie dłużej niż 4 tygodnie. Zapas insuliny powinien natomiast znajdować się w lodówce, w której temperatura waha się pomiędzy 2 a 8°C.
