Stopa cukrzycowa - co to jest?
Stopa cukrzycowa to powik³anie cukrzycy, które dotyka najczê¶ciej osób z insulinoniezale¿n± cukrzyc± typu 2. Stopa cukrzycowa wystêpuje u osób, u których cukrzyca nie by³a leczona albo by³a leczona w nieodpowiedni sposób. Niestety, czê¶æ osób, które zauwa¿aj± u siebie pierwsze objawy stopy cukrzycowej nigdy nie leczy³y siê na cukrzycê i nie wiedzia³y, ¿e na ni± choruj±.
Stopa cukrzycowa odznacza siê przede wszystkim niedokrwieniem stóp. Ma to wp³yw na zmniejszenie wra¿liwo¶ci stóp na bod¼ce bólowe, a tak¿e opó¼nia gojenie siê ran, które przeradzaj± siê w owrzodzenia i martwicê. Oprócz powierzchniowych uszkodzeñ stóp, na skutek choroby os³abione zostaj± stawy i ko¶ci, przez co stopa deformuje siê. W efekcie chodzenie staje siê znacznie utrudnione.
Przyczyny stopy cukrzycowej
G³ówn± przyczyn± stopy cukrzycowej jest d³ugotrwale podwy¿szony poziom cukru we krwi i zaniedbywanie leczenia. Taki stan powoduje uszkodzenia w ¶cianach naczyñ krwiono¶nych, a w zwi±zku z tym podwy¿szaj± ryzyko zapadniêcia na choroby uk³adu sercowo-naczyniowego. Uszkodzenie ma³ych naczyñ krwiono¶nych skutkuje miêdzy innymi upo¶ledzeniem funkcjonowania uk³adu nerwowego, co powoduje drêtwienie, ograniczenie czucia, a tak¿e czêste bóle koñczyn.
Zespó³ stopy cukrzycowej, obok choroby niedokrwiennej serca, jest skutkiem uszkodzenia naczyñ wieñcowych du¿ych. W zale¿no¶ci od przyczyny rozró¿nia siê dwie g³ówne odmiany stopy cukrzycowej. Pierwsza odmiana to zespó³ stopy neuropatycznej, który wywo³any jest przez uszkodzenie obwodowego uk³adu naczyniowego. Drug± odmian± jest zespó³ stopy niedokrwiennej spowodowany przez niedokrwienie w okolicach stopy.
Na przyspieszenie wyst±pienia zespo³u stopy cukrzycowej maj± wp³yw takie czynniki jak:
- podwy¿szony poziom cholesterolu,
- palenie papierosów,
- oty³o¶æ,
- nadci¶nienie,
- noszenie niewygodnego, uciskaj±cego obuwia,
- zaniedbywanie higieny stóp,
- zaniedbywanie urazów i skaleczeñ.
Stopa cukrzycowa - objawy
Zespó³ stopy cukrzycowej daje pewne charakterystyczne objawy, które powinny sk³oniæ pacjenta do udania siê na konsultacjê lekarsk±. W¶ród najczêstszych objawów stopy cukrzycowej s±:
- wysuszenie, a nawet ³uszczenie siê skóry,
- pêkniêcia skóry przeradzaj±ce siê w owrzodzenia i ogniska martwicy,
- ból (zw³aszcza nasilaj±cy siê w nocy), kurcze miê¶ni nóg, uczucie k³ucia i mrowienia w okolicach dolnych koñczyn,
- spowolnienie gojenia siê ran i skaleczeñ,
- zauwa¿alna deformacja ko¶ci,
- upo¶ledzenie odczuwania dotyku, zmian temperatury oraz bólu.
W zale¿no¶ci od stopnia zaawansowania i wystêpuj±cych objawów rozró¿nia siê kilka stadiów ZSC:
- Stopieñ 0: deformacja stopy, widoczne rogowacenie skóry, ale bez owrzodzenia,
- Stopieñ 1: powierzchniowe owrzodzenie stopy,
- Stopieñ 2: ropne, g³êbokie owrzodzenie, liczne stany zapalne skóry,
- Stopieñ 3: objawy stopnia 2 wymagaj±ce leczenie szpitalnego,
- Stopieñ 4: martwica wystêpuj±ca w obszarze palców,
- Stopieñ 5: sepsa, zgorzel stopy, konieczno¶æ amputacji.
Leczenie stopy cukrzycowej
Leczenie stopy cukrzycowej jest ¶ci¶le zwi±zane z utrzymywaniem prawid³owego poziomu cukru we krwi oraz leczeniu ¼ród³a stopy cukrzycowej, czyli cukrzycy. Jeszcze przed wyst±pieniem objawów stopy cukrzycowej wa¿na jest higiena stóp, noszenie odpowiedniego obuwia i unikanie czynników, które mog± wp³yn±æ na wyst±pienie ZSC. W zaawansowanym stadium ZSC niezbêdne jest wdro¿enie antybiotykoterapii i odpowiednich metod leczenia owrzodzeñ i ran.
Chor± stopê nale¿y myæ krótko, maksymalnie przez oko³o 3-4 minuty w wodzie o temperaturze nieprzekraczaj±cej 37?C. Czêstym b³êdem, jaki pope³niaj± osoby chore jest moczenie stóp, co jest bezwzglêdnie zakazane. Po umyciu stóp nale¿y je dok³adnie osuszyæ zwracaj±c szczególn± uwagê na przestrzenie miêdzypalcowe. Nastêpnym krokiem powinno byæ odka¿enie ran za pomoc± bakteriobójczego ¶rodka. Preparat powinien byæ antyalergiczny, bezbarwny i bezzapachowy.
W higienie stopy cukrzycowej wa¿ne jest równie¿ regularne usuwanie zrogowaceñ. Najlepiej robiæ to za pomoc± pumeksu albo tarki. Przyrz±dy te powinny byæ zawsze czyste, przechowywane w suchym miejscu i czêsto wymieniane. Po wszystkich zabiegach zdrow± skórê nale¿y posmarowaæ kremem nawil¿aj±cym. Ranê nale¿y posmarowaæ specjalnym ¿elem przyspieszaj±cym gojenie i za³o¿yæ opatrunek. ¬le leczony zespó³ stopy cukrzycowej mo¿e prowadziæ do amputacji, a nawet martwicy, która stanowi znaczne zagro¿enie dla ¿ycia pacjenta.
