Artykuł aktualizowany, po raz pierwszy ukazał się w 2019
Z Raport NFZ obejmującego lata 2008-2017 wynika, że mimo spadku spożycia cukru nieprzetworzonego (minus 5,7 kg), zjadamy teraz co roku niemal o 12 kg przetworzonego cukru więcej. A to za sprawą żywności, do której masowo dodaje się cukier. Są wśród niej tak lubiane przez nas przekąski, napoje oraz gotowe potrawy.
Dynamicznie rośnie spożycie napojów energetycznych, izotonicznych oraz słodzonych napojów gazowanych odpowiedzialnych za zwiększone dostarczanie węglowodanów. Już około 30 proc. dzieci w wieku 8 lat i niemal 67 proc. nastolatków pije słodzone napoje gazowane lub energetyczne co najmniej raz w tygodniu.
Trzech na pięciu Polaków ma nadwagę, co czwarty jest otyły
Konsekwencją zwiększonego spożycia cukru jest nadwaga. Badania pokazały, że w 2016 roku w naszym kraju 68 proc. mężczyzn i 53 proc. kobiet miało nadwagę, a co czwarty Polak był otyły. W przypadku dzieci i osób poniżej 20. roku życia nadwagę miało 25 proc. dziewcząt i 44 proc. chłopców, a 5 proc. dziewcząt i 13 proc. chłopców było otyłych. Dane te pochodzą z ostatniego raportu NFZ o cukrzycy, nie ma nowszych danych na ten temat.
Badania jednoznacznie wskazują, że otyłość jest jedną z istotniejszych przyczyn zapadania na wiele chorób, w tym na cukrzycę typu 2. W 2017 roku doszło do niemal 4 tysięcy hospitalizacji związanych z amputacją stopy cukrzycowej. Oznacza to, że w Polsce średnio co dwie godziny dokonuje się amputacji stopy związanej z powikłaniami cukrzycy.
Stopa cukrzycowa - co to jest?
Stopa cukrzycowa, a dokładniej zespół stopy cukrzycowej (ZSC), to przypadłość dotykająca osoby z zaawansowaną cukrzycą. Jest najpoważniejszym powikłaniem cukrzycy, które występuje u kilku do kilkunastu procent chorych. Nieleczona stopa cukrzycowa może prowadzić do amputacji. Stopa cukrzycowa odznacza się przede wszystkim niedokrwieniem stóp. Ma to wpływ na zmniejszenie wrażliwości stóp na bodźce bólowe, a także opóźnia gojenie się ran, które przeradzają się w owrzodzenia i martwicę. Oprócz powierzchniowych uszkodzeń stóp, na skutek choroby osłabione zostają stawy i kości, przez co stopa się deformuje. W efekcie chodzenie staje się znacznie utrudnione.
Leczenie stopy cukrzycowej jest ściśle związane z utrzymywaniem prawidłowego poziomu cukru we krwi oraz leczeniu źródła stopy cukrzycowej, czyli cukrzycy. Jeszcze przed wystąpieniem objawów stopy cukrzycowej ważna jest higiena stóp, noszenie odpowiedniego obuwia i unikanie czynników, które mogą wpłynąć na wystąpienie ZSC. W zaawansowanym stadium ZSC niezbędne jest wdrożenie antybiotykoterapii i odpowiednich metod leczenia owrzodzeń i ran.
Nadużywanie cukru: groźne i kosztowne
Analitycy ostrzegają, że w 2025 roku, w porównaniu do 2017 roku, liczba pacjentów zapadających na choroby, które są konsekwencją otyłości, znacznie wzrośnie:
- o 941 tys. może wzrosnąć liczba chorych na cukrzycę typu 2,
- o 349 tys. to szacowany wzrost liczby chorych na nadciśnienie,
- o 146 tys. może wzrosnąć liczba chorych na zwyrodnienie stawu kolanowego.
A to przekłada się na szacunkowy wzrost kosztów świadczeń zdrowotnych. W 2025 roku świadczenia zdrowotne związane z chorobami wynikającymi z otyłości i nadużywania cukru mogą wzrosnąć aż o 1 miliard złotych.
Prognostycy zakładają, że liczba świadczeń zdrowotnych, których trzeba będzie udzielić w 2025 roku, w stosunku do 2017 roku wzrośnie o 35 proc. w przypadku dorosłych osób chorych na cukrzycę typu 2 i na nadciśnienie, o 53 proc. w przypadku chorych na bezdech senny, o 23 proc. w przypadku zwyrodnienia kolan oraz o 14 proc. w przypadku osób z chorobami pęcherzyka i dróg żółciowych.
Osoba pijąca duże ilości napojów słodzonych cukrem żyje średnio 15 lat krócej niż przeciętnie osoba w podobnym wieku.
Takie wnioski płyną z badań, o których wspomina w swoim raporcie NFZ (źródło: szacunki NFZ na podstawie Singh et al. 2015). Oznacza to niemal 1400 zgonów rocznie wywołanych konsekwencjami nadmiernego picia napojów słodzonych cukrem.
