Więcej takich tematów na stronie głównej Gazeta.pl
Zatorowość płucna to stan, w którym skrzepnięta krew „zamyka" naczynia krwionośne w płucach i uniemożliwia swobodny przepływ krwi, co odbija się na funkcjonowaniu całego układu krwionośnego. Za pojawienie się skrzepliny odpowiadają te same czynniki, które odpowiadają za rozwój zakrzepicy żył głębokich. Zakłada się, że należą do nich wszystkie stany, w których wystąpią co najmniej trzy czynniki z tzw. triady Virchowa. Obejmuje ona:
- spowolnienie przepływu krwi (np. wskutek unieruchomienia kończyny lub ucisku żył),
- grupę ryzyka – np. wrodzone stany zwiększonej krzepliwości – tzw. nadkrzepliwości wrodzone i nabyte,
- uszkodzenie ściany naczyniowej (np. w wyniku urazu lub mikrourazów podczas operacji kończyny dolnej).
Zatorowość płucna – objawy
Zatorowość płucna pojawia się przede wszystkim u osób, które mają już poważne problemy z układem krążenia lub zaawansowane stadium choroby układu oddechowego. Schorzenie daje o sobie znać nagle i nie można wyłapać zmian wcześniej. Do najbardziej charakterystycznych objawów zatorowości płucnej należą:
- duszność – bardzo szybko się nasila i prowadzi do zasinienia całego ciała
- ból w klatce piersiowej, często nasilający się przy wdechu
- omdlenie, utrata przytomności
- przyspieszenie oddechu (z 12 do ok. 20 oddechów na minutę)
- suchy kaszel
- kaszel z krwiopluciem
- szybsza prac mięśnia sercowego
- poty
Intensywność i skala tych dolegliwości zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania choroby i ogólnego stanu chorego. Jeśli skrzep pojawił się w pniu tętnicy płucnej poza wstrząsem, może doprowadzić do zatrzymania krążenia.
Zatorowość płucna – diagnoza
Często sam wywiad i analiza objawów mogą nasuwać lekarzowi prawidłową diagnozę. Jednak dla uzyskania absolutnej pewności konieczne są dodatkowe badania. W pierwszej kolejności zleca się badania tzw. spiralną tomografię komputerową (z podaniem środka cieniującego do żyły obwodowej, tzw. angio-TK). Umożliwia dokładną ocenę tętnic płucnych i ich rozgałęzień oraz uwidocznienie zatoru w rozgałęzieniach tętnicy płucnej. Badanie to pozwala ocenić drożność pnia płucnego. Część lekarzy zamiast tomografii grafii wybiera perfuzyjną scyntygrafię płuc (badanie pozwala sprawdzić, czy płuca są prawidłowo ukrwione).
Dodatkowo konieczne jest wykonanie badania krwi (oznacza się m.in. oznaczenie stężenie dimeru-D, troponin sercowych i tzw. peptydów natriuretycznych BNP lub NT-proBNP – to tak zwane enzymy sercowe, ich stężenie w surowicy wzrasta w sytuacji, gdy mięsień sercowy został uszkodzony), które pomoże ustalić, czy, i ewentualnie w jakim stopniu, doszło do uszkodzenia serca.
W niektórych przypadkach lekarze decydują się jeszcze na RTG klatki piersiowej i EKG serca. To czy jej zleci zależy w dużej mierze od doświadczenia lekarza. Pozwolą mu one odróżnić zator od zawału serca, zapalenia płuc czy wirusowego zapalenia opłucnej.
Trzeba pamiętać, że podobne objawy, a także tworzenie się skrzepów mogą dawać też inne choroby, tak ważne jest kompleksowe podejście i wykluczenie:
- astmy i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP),
- odmy opłucnej,
- zapalenia płuc i opłucnej,
- choroby układu sercowo-naczyniowego,
- ostre zespoły wieńcowe,
- zawał serca,
- niewydolność serca,
- bóle (neuralgia) nerwu międzyżebrowego.
W przeciwnym razie leczenie może mieć fatalne skutki.
Zatorowość płucna – leczenie
Kiedy zatorowość płucna zostanie już potwierdzona, w pierwszej kolejności podaje się heparynę niefrakcjonowaną, która wstrzymuje proces krzepnięcia krwi. Następnie sięga się po leki (tzw. trombolityczne), które rozpuszczą zatykający naczynia skrzep oraz pomogą przywrócić prawidłowy obieg krwi. Dopiero kiedy pacjent zostanie ustabilizowany podaje farmaceutyki, które „naprawią" krzepliwość krwi i uchronią przed tworzeniem się kolejnych zakrzepów.
Zatorowość płucna jest trudna w leczeniu i powyższy schemat nie u każdego pacjenta się sprawdza. W poważniejszych przypadkach wykonuje się embolektomię płucną, czyli zabieg, którego zadaniem jest usunięcie materiału powodującego zator.
Czasem w leczeniu zatorowości płucnej do żyły głównej wprowadza się filtr, który zatrzyma ewentualną skrzeplinę, która mogłaby zatkać naczynie, tym samym blokuje jej dostęp do serca oraz płuc. W cięższych przypadkach zatorowości płucnej, gdy dojdzie do z niewydolności prawej komory lub wstrząsu, chorego trzeba podłączyć do respiratora i wprowadzić w stan śpiączki farmakologicznej.
Niestety statystyki nie pozostawiają złudzeń. Ogromna grupa pacjentów trafia do lekarza zbyt późno, a wtedy medycyna niewiele jest już w stanie zrobić, dlatego tak ważne jest, aby chorzy dokładanie obserwowali swoje ciało i nigdy nie lekceważyli nawet najdrobniejszych sygnałów, które wysyła im organizm. Taka ignorancja może niekiedy kosztować życie.
Zatorowość płucna - czynniki ryzyka
Za główne czynniki ryzyka zatorowości płucnej uznaje się:
- żylną chorobę zakrzepowo-zatorową (zakrzepica)
- przewlekłą obturacyjną chorobę płuc w zaawansowanym stadium
- zastoinową niewydolność krążenia
- przebyty wcześniej udar mózgu
- nadkrzepliwość krwi (trombofilia)
- przebyty wcześniej zator płucny
- otyłość
- stosowanie antykoncepcji hormonalnej
- długotrwałe unieruchomienie
- choroby nowotworowe
- zaawansowany wiek po 70.roku życia znacząco rośnie ryzyko zatorowości
- ciążę i połóg
- chorobę Leśniowskiego-Crohna
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego
To również może cię zainteresować:
