Rak płuca, mimo ogromnego postępu medycyny, dalej jest wyjątkowo groźnym schorzeniem. Dlatego osoby, które znajdują się w grupie ryzyka (przede wszystkim osoby palące papierosy), powinny mieć tego świadomość i regularnie wykonywać badania kontrolne. Bo wczesne wykrycie guza daje nadzieję na to, że chorobę uda się opanować. Dzięki szybko rozpoczętym działaniom jest szansa, że uda się usunąć zmianę i uratować nie tylko płuco, ale inne narządy, na które nowotwór może dawać przerzuty.
Pierwsze objawy raka płuca, które pojawiają się chorych, rzadko kojarzone są akurat z nowotworem. Ogromna większość chorych o nowotworze dowiaduje się przypadkiem podczas wykonywania badania obrazowego tomografii komputerowej i prześwietlenia klatki piersiowej, wykonywanego z zupełnie innego powodu.
Trudność z rozpoznaniem raka płuca bierze się też stąd, że nawet jeśli pacjent zacznie się uskarżać na jakieś dolegliwości, to zazwyczaj można je powiązać z wieloma innymi schorzeniami. Dlatego też spora grupa pacjentów trafia na odpowiednią ścieżkę leczenia zbyt późno.
Mimo że medycyna często przegrywa walkę z tyn nowotworem, to istnieją jednak objawy, które jeśli występują razem, powinny zaniepokoić, zarówno lekarza, jak i pacjenta oraz skłonić do podjęcia odpowiednich kroków. Szczególną uwagę trzeba zwrócić przede wszystkim na:
Kaszel
Kaszel to najbardziej charakterystyczny objaw raka płuc i pojawia się u 45-75 proc. wszystkich chorych, z czego u 1/3 pacjentów pojawia się także odkrztuszanie wydzieliny. Kaszel dokucza przede wszystkim tym pacjentom, u których guz zlokalizowany jest w centralnej części drzewa oskrzelowego (rak płaskonabłonkowy i drobnokomórkowy), natomiast rzadziej i później w guzach położonych obwodowo (rak gruczołowy i wielokomórkowy).
Długotrwały kaszel, czyli taki, który utrzymuje się dłużej niż 2-3 tygodnie lub zmiana charakteru dotychczas występującego kaszlu mogą sugerować, że w płucach rozwija się nowotwór i konieczna jest jak najszybsza konsultacja z lekarzem.
Duszność i świszczący oddech
Duszność występuje u 30-50 proc. i może pojawić się z wielu przyczyn. Zdarza się, że to guz blokuje światło jednego z głównych oskrzeli, co może prowadzić do niedodmy i powstania zakażenia w części płuc. W niektórych typach raka w jamie opłucnej może gromadzić się płyn. Jeżeli jest go dużo, dochodzi do ucisku na płuco, co powoduje duszność. Czasem rak płuca może powodować zwężenie jednego z głównych oskrzeli lub tchawicy, czego skutkiem jest powstanie świszczącego oddechu (tzw. stridor). Jego obecność wymaga natychmiastowej konsultacji z lekarzem.
Odkrztuszanie wydzieliny z domieszką krwi oraz długo utrzymująca się chrypka
Obecność, nawet niewielkiej ilości krwi w odkrztuszanej wydzielinie, czyli krwioplucie to niepokojący objaw. Trzeba jednak pamiętać, że choć jest charakterystyczna dla raka to nie zawsze on musi być przyczyną. Krew w plwocinie może pojawić się także przy zwykłej infekcji, która zaatakowała płuca lub oskrzela. Za nowotworem przemawia u 19-29 proc. przypadków. Podobnie jest z chrypką, która występuje u dużej części populacji, a zwłaszcza u tych osób, które mają tendencję do częstego łapania infekcji. W przypadku palaczy, chrypka która nie ustępuje po okresie 2-3 tygodni, powinna zostać zdiagnozowana przez lekarza rodzinnego.
Zmęczenie i spadek masy ciała
Ciągłe zmęczenie lub znużenie mogą zwiastować raka, jak i wiele innych schorzeń. Dopiero w połączeniu z z nagłą utrata wagi powinny zaniepokoić. Dodatkowo jeśli objawy pojawiły się u aktywnego lub byłego palacza, warto skonsultować się z lekarzem. W takich przypadkach zazwyczaj zleca się – w miarę możliwości – jak najszybsze wykonanie prześwietlenia klatki piersiowej. Utrata masy ciała bez wyraźnego powodu występuje u ponad połowy pacjentów cierpiących z powodu raka płuc.
Ból w klatce piersiowej lub barkach
Symptomem, który może sugerować rozwój raka płuc jest ból w klatce piersiowej (pojawia się on u 25-50 proc. wszystkich chorych). W większości przypadków jest skutkiem naciekania raka płuc na ściany klatki piersiowej, żeber lub kręgosłupa. Jeśli rak zajmuje górną część płuca (tzw. guz Pancoasta), może wywoływać ból w barku. U tej grupy chorych naciekający guz może uszkadzać nerwy w obrębie szyi i twarzy, jeśli tak się stało u pacjentów obserwuje się opadanie powieki i zwężenie źrenicy.
Zespół żyły głównej
Żyła główna górna znajduje się w prawym górnym śródpiersi, w bezpośrednim sąsiedztwie oskrzeli i licznych węzłów chłonnych śródpiersia. Delikatne ścianki i niskie ciśnienie, które w niej panują sprawiają, że naczynie staje się bardzo podatne na ucisk. Za jej „zatkanie” niemal w 95 proc. przypadków odpowiada właśnie rak płuc. Jak rozpoznać zespół żyły głównej? Najbardziej charakterystycznymi objawami są:
Zespół żyły głównej górnej zazwyczaj leczy się radio- lub chemioterapią.
Trzeba jednak pamiętać, że wymienione objawy mogą, ale wcale nie muszą się pojawić u osoby chorej na raka. W niektórych przypadkach zdarza się, że sygnały, że w ciele dzieje się coś bardzo niepojącego pojawiają się dopiero wtedy, gdy rak zacznie się rozprzestrzeniać i zajmować kolejne organy. W przypadku raka płuc przerzuty najczęściej pojawiają w wątrobie, mózgu lub węzłach chłonnych. W takim przypadku mogą pojawić się ból i złamania kości, żółtaczka, napady padaczkowe. Wszelkie niepokojące symptomy i potencjalne objawy raka płuc, które utrzymują się przez dłuższy czas i mają charakter nawracający należy skonsultować z lekarzem.
Leczenie raka płuc zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania choroby. Najczęściej jednak wybiera się między leczeniem operacyjnym – najlepiej sprawdza się we wczesnym stadium choroby, gdy nowotwór nie zdążył się rozprzestrzenić na inne narządy – usunięciu zmienionych tkanek. Następnie chory przyjmuje radio- lub chemioterapię. W przypadku, gdy choroba jest już bardzo zaawansowana, pozostaje jedynie radioterapia i chemioterapia.
To również może cię zainteresować: