Metformina: co to jest?
Metformina to związek chemiczny z grupy biguanidów, wykorzystywany przede wszystkim w leczeniu cukrzycy typu 2 i insulinooporności. Do grupy biguanidów należą także fenformina oraz buformina, jednak z uwagi na wywoływanie znacznych efektów ubocznych nie są wykorzystywane. Metformina jest używana w celach leczniczych od 1957 roku. To skuteczny, bezpieczny, efektywny i, co więcej, tani lek. Metformina nie tylko leczy cukrzycę, lecz także zapobiega innym schorzeniom.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Metformina: jak to działa?
Jakie jest działanie metforminy? To, ogólnie rzecz biorąc, lek przeciwhiperglikemiczny. Ogranicza syntezę (produkcję) glukozy przez wątrobę. Zwiększa wrażliwość tkanek obwodowych na insulinę, dzięki czemu zmniejsza insulinooporność. Pomaga we wchłanianiu glukozy do komórek, przez co zmniejsza jej stężenie we krwi. Oprócz tego obniża stężenie trójglicerydów i cholesterolu, a także stymuluje utratę masy ciała.
Metformina: kiedy się ją stosuje?
Jakie są zalecenia do stosowania metforminy? To przede wszystkim cukrzyca typu 2 oraz insulinooporność. Dodatkowym wskazaniem do stosowania metforminy jest towarzysząca cukrzycy otyłość oraz złe wyniki cholesterolu. Metformina jest używana również w leczeniu zespołu policystycznych jajników (PCOS) - pozwala na zmniejszenie hiperandrogenizmu, a tym samym na łagodzenie objawów PCOS.
> Sprawdź: Badanie cukru we krwi - normy glukozy
Metformina: jakie korzyści?
Metformina nie tylko leczy cukrzycę, lecz także zapobiega chorobom jej towarzyszącym. Znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia zawału serca i udaru mózgu. Takiego efektu nie wywołuje leczenie samą insuliną lub pochodnymi sulfonylomocznika. Metformina nie powoduje hipoglikemii (niedocukrzenia). Można ją stosować z innymi lekami przeciwcukrzycowymi i insuliną. Nie powoduje wzrostu masy ciała, wręcz przeciwnie - w niektórych przypadkach pomaga schudnąć. Wpływa korzystnie na stężenie cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Poważne efekty uboczne przyjmowania metforminy występują bardzo rzadko. Cukrzycy, którzy zażywają metforminę, chorują na nowotwory rzadziej niż ci, którzy jej nie przyjmują. Nie wiadomo dokładnie, dlaczego tak się dzieje.
Metformina: przeciwwskazania
Metformina nie jest lekiem dla wszystkich. Przeciwwskazania do przyjmowania metforminy to:
- niewydolność nerek,
- niewydolność krążenia,
- niewydolność wątroby,
- niewydolność oddechowa,
- niedawno przebyty zawał serca,
- niedrożność tętnic kończyn dolnych,
- ostre powikłania cukrzycowe,
- okres okołooperacyjny,
- niedokrwistość z niedoboru witaminy B12,
- podanie środków kontrastowych - niewskazane jest zażywanie metforminy 48 godzin przed podaniem kontrastu i 48 po nim,
- alkoholizm (osobom, które biorą metforminę, w ogóle odradza się picie alkoholu),
- podeszły wiek (powyżej 70. roku życia),
- przyjmowanie niektórych leków.
> Przeczytaj: Cukrzyca - wszystko, co warto o niej wiedzieć
Metformina: skutki uboczne
Najczęstsze skutki uboczne przyjmowania metforminy to bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunki i pogorszenie apetytu. Te działania niepożądane występują zwykle na początku leczenia i po pewnym czasie ustępują. Jeśli nie znikają, należy zgłosić to lekarzowi - możliwe, że trzeba zmodyfikować dawkę leku. Zdarza się, że przyjmujący metforminę zapadają na anemię z braku witaminy B12; da się to wyleczyć suplementacją witamin. Najgroźniejszym efektem ubocznym zażywania metforminy jest kwasica mleczanowa, występuje ona jednak bardzo rzadko (zaledwie 4,3/100 000 pacjentów na rok).
Metformina: czy zmniejsza ryzyko zgonu na COVID
Jest pewna hipoteza, że metformina może mieć związek z niższą śmiertelnością na COVID-19. Naukowcy zgodnie podkreślają, że konieczne są dalsze badania, by to potwierdzić.
Naukowcy z University of Minnesota Medical School (USA) przeanalizowali dane prawie 6 tys. pacjentów z cukrzycą typu 2 lub otyłością, którzytrafili do szpitala z powodu COVID-19. Okazało się, że u kobiet, które przyjmowały metforminę przez 90 dni przed hospitalizacją ryzyko zgonu było o 21–24 proc. niższe niż u kobiet, które nie przyjmowały tego leku. Badacze nie zauważyli podobnej zależności w przypadku mężczyzn.
To także może cię zainteresować:
- Koniec z igłami? Nowe urządzenie do bezbolesnego pomiaru glukozy jest w fazie testów
- Powodują wrzody, zwiększają ryzyko cukrzycy - tych produktów nie jedz na pusty żołądek
Źródło: The Lancet Healthy Longevity
