Tiamina to jedna z pierwszych odkrytych witamin z grupy B, z tego względu, w literaturze określana jest mianem witaminy B1. Odkryta i wyodrębniona została w roku 1911 przez polskiego biochemika Kazimierza Funka. Wyodrębnienie tego związku z otrąb ryżu pozwoliło na późniejsze badania nad skutecznym zwalczaniem choroby beri-beri, czyli groźnej dolegliwości uszkadzającej układ sercowo-naczyniowy i powodującej nieprawidłowe działanie układu nerwowego.
Najważniejszymi funkcjami tiaminy jest przemiana węglowodanów oraz udział w metabolizmie tkanki nerwowej. Związek ten magazynuje się głównie w wątrobie, mózgu oraz nerkach. Tiamina wykorzystywana jest w wypadku choroby wieńcowej, depresji, a także w chorobie alkoholowej. Najlepszymi źródłami tiaminy jest chude mięso wieprzowe, orzechy, ziemniaki, a także nasiona słonecznika i dyni.
Witamina B1 odgrywa w organizmach żywych wiele istotnych funkcji, a także uczestniczy w wielu procesach chemicznych. Oprócz koordynacji pracy układu nerwowego oraz układu sercowo-naczyniowego, tiamina wykazuje inne cechy, takie jak:
Najnowsze badania dowodzą, że tiamina może także zmniejszać ryzyko zachorowania na różnego rodzaju nowotwory, gdyż wykazuje właściwości antyoksydacyjne.
Normy dziennego zapotrzebowania organizmu na witaminę B1 uzależnione są od wieku oraz płci i przedstawiają się następująco:
Większe dawki witaminy B1 podawane są osobom pragnącym wyleczyć się z choroby alkoholowej.
Niedobór witaminy B1 uderza głównie w centralny układ nerwowy, co sprawia, że mogą pojawić się takie objawy, jak notoryczne zmęczenie, problemy z koncentracją, depresja, a także zaburzenia myślenia. Innymi objawami może być przyspieszona akcja serca, obrzęki rąk oraz nóg, zmniejszone łaknienie, wymioty, biegunki oraz ból brzucha. Skrajny i długotrwały brak tiaminy powoduje chorobę beri-beri uszkadzającą układ nerwowy i serce.
Obserwacje naukowe wykazały, że organizm doskonale radzi sobie z nadmiarem witaminy B1 w organizmie. Nawet silne przedawkowanie nie powoduje więc szkodliwych skutków ubocznych. Hiperwitaminoza możliwa jest jedynie podczas dożylnego podawania tiaminy. Będzie ona objawiała się ogólnym osłabieniem, zwiększoną potliwością, dusznościami, zawrotami głowy oraz drżeniem mięśni.
Największe ilości tiaminy pochodzą w podrobach mięsnych (wątroba, serce). W wypadku osób cierpiących na niedobór tego składnika zalecane jest także spożywanie produktów zbożowych nie poddanych procesom łuskania i polerowania, gdyż największe ilości tiaminy znajdują się w zewnętrznych warstwach ziaren. Witamina B1 w dużych stężeniach występuje także w wędlinach wieprzowych, w grochu i fasoli, orzechach, ziarnach słonecznika i dyni, a także drożdżach i owocach.
Ilość tiaminy w poszczególnych produktach spożywczych: