Choroba Alzheimera: przyczyny, objawy, leczenie

Choroba Alzheimera to choroba zwyrodnieniowa mózgu,charakteryzująca się postępującymi zaburzeniami pamięci oraz zachowania, które prowadzą do otępienia. Objawy te po jakimś czasie uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie w codziennym życiu.

Choroba objawia się głównie u osób po 65. roku życia i może być
związana z obniżoną sprawnością mózgu, mającą związek z wiekiem.
W przebiegu choroby następuje uszkodzenie kory mózgowej, czego konsekwencją są
problemy z mową, pamięcią i myśleniem. Najwcześniej pojawiającym się objawem jest utrata pamięci epizodycznej (krótkotrwałej). Osoby chore często zapominają co robiły danego dnia, ale doskonale pamiętają wydarzenia z dalekiej przeszłości.

Choroba przebiega inaczej u każdego człowieka, występuje wiele różnorodnych i często spotykanych objawów. Można wyróżnić w niej poszczególne stadia.

Choroba Alzheimera - stadia i przebieg

Choroba Alzheimera jest schorzeniem postępującym powoli. Nie wszystkie objawy mogą pojawić się jednocześnie. Poszczególne etapy choroby mogą mieć
różną długość, zaczynając od kilku miesięcy, nawet do kilku lat. Według Skali Ogólnej
Deterioracji można wyróżnić poszczególne stadia:

• Stadium I: brak zaburzeń pamięci i większych objawów choroby
• Stadium II: łagodne zaburzenia pamięci i funkcji poznawczych, trudność z
  przypominaniem słów i nazw przedmiotów, tendencja do gubienia małych rzeczy
• Stadium III: pogorszenie sprawności zawodowej, kłopoty z koncentracja i pamięcią, problemy z przypominaniem sobie nazw przedmiotów lub imion
• Stadium IV: umiarkowane zaburzenia funkcji poznawczych, zmniejszona zdolność przypominania sobie niedawnych wydarzeń, problemy z wykonywaniem
  skomplikowanych działań jak np. płacenie rachunków, planowanie zakupów
• Stadium V: stadium średniozaawansowane - pojawiają się duże zaburzenia pamięci i funkcji poznawczych. Chorzy mają problemy z przypomnieniem sobie por roku, dnia, daty, często mają problemy z doborem garderoby
• Stadium VI: chorzy wymagają pomocy przy ubieraniu, rożnych czynnościach
  higienicznych, pojawiają się problemy nietrzymania moczu i kału, występuje zmiana zachowania, złudzenia lub omamy słuchowe i wzrokowe
• Stadium VII: bardzo zaawansowana postać choroby, ograniczenie mowy, utratazdolności chodzenia, siedzenia, uśmiechania się i utrzymywania podniesionej głowy. Pacjenci tracą kontakt z otoczeniem, pojawia się niemożność kontrolowania ruchów. 

W zależności od stadium choroby, osoby dotknięte tym schorzeniem wymagają pomocy
drugiej osoby.

Choroba Alzheimera - przyczyny

Nie ma określonych powodów dla których jedni chorują na chorobę Alzheimera, natomiast inni nie. Choroba ta powstaje w wyniku procesu degeneracyjnego, w którym dochodzi do nieprawidłowego odkładania się w mózgu białka amyloidowego. Komórki odpowiadające za pamięć i koncentrację ulegają zwyrodnieniu i pogłębiają się wraz ze stopniem zaawansowania choroby. Czynniki które zwiększają ryzyko wystąpienia choroby to:

• starszy wiek
• cukrzyca
• płeć żeńska
• skłonności genetyczne

Rozpoznanie choroby Alzheimera

W celu rozpoznania tej choroby wykonuje się podstawowe badania laboratoryjne takie jak morfologia, elektrolity, glukoza,mocznik, przeprowadza się je w celu wykluczenia innych przyczyn i chorób współistniejących. Bardzo ważne jest także wykonywanie badań neuropsychologicznych oraz tomografii komputerowej (TK) lub rezonansu magnetycznego mózgu. Rozpoznanie uzupełnia wywiad rodzinny i obserwacje kliniczne. Testy oraz ocena funkcji intelektualnych są bardzo pomocne w celu scharakteryzowania stanu chorego.

Objawy choroby Alzheimera

Pierwsze objawy choroby Alzheimera często są mylone i przypisuje się je procesowi starzenia. Przebieg choroby można podzielić na 4 etapy, w których symptomy różnią się od siebie w zależności od postępowania otępienia.

1. Predemencja - najbardziej charakterystyczne objawy to ubytki w pamięci, niemożność przypomnienia sobie niedawno zapamiętanych informacji oraz trudności z zapamiętywaniem nowych. Początkowe objawy choroby Alzheimera to także niewielkie zaburzenia funkcji wykonawczych np. skupiania uwagi, zdolność
   planowania i logicznego myślenia. Częstym objawem u chorych jest apatia -
   zmniejszona wrażliwość na bodźce oraz senność.
2. Wczesny etap (otępienie łagodne) - w tym stadium chorzy mają problem z
   przypomnieniem sobie nowych informacji, często powtarzają te same pytania.
   Otępienie łagodne powoduje że chorzy zaczynają unikać kontaktu z innymi, rezygnują z życia towarzyskiego. Występuje także narastające pogorszenie zdolności uczenia się i pamięci. Pojawią się problemy językowe, niemożność przypomnienia sobie słów. Osoby cierpiące na chorobę Alzheimera na tym etapie doskonale pamiętają historie z przeszłości ale mają problemy z zapamiętywaniem nowych informacji.
3. Etap umiarkowany (otępienie średniozaawansowane) - może dochodzić do zaburzeń mowy i orientacji. Często pojawiają się także omamy słuchowe i wzrokowe, a także złudzenia. Chory na tym etapie przestaje rozpoznawać dobrze znane mu miejsca, może mieć również problemy z rozpoznawaniem twarzy bliskich i rodziny. Osoby chore mają problemy z doborem słów, często je mylą, pojawiają się kłopoty z podstawowym liczeniem, nie są w stanie samodzielnie wypełnić rachunków.
   Pojawiają się także zmiany behawioralne, pacjenci często się złoszczą, w
   konsekwencji czego występują wybuchy agresji i płaczu. Może wystąpić nietrzymanie moczu oraz kału. Od tego etapu rozpoczyna się niezbędna opieka nad chorym.
4. Etap zaawansowany (otępienie zaawansowane) - w tym stadium chorzy są w pełni zależni od innych osób. Nie są w stanie wypowiedzieć w pełni całego zdania, pamiętają tylko poszczególne słowa. Chorzy nie potrafią się sami ubrać czy zjeść.
   Całkowicie przestają rozpoznawać osoby bliskie. U chorych pojawiają się także
   kłopoty z chodzeniem, przestają wstawać z łóżka.

Choroba Alzheimera - leczenie

Niestety choroby Alzheimera nie można wyleczyć. Ponieważ nie są znane przyczyny które prowadzą do stopniowego zaniku komórek nerwowych, nie ma możliwości leczenia przyczynowego. Obecna medycyna może jedynie łagodzić objawy i działać na zasadzie opieki paliatywnej. W celu zapobiegania objawom choroby stosuje się farmakoterapię, terapię psychologiczną oraz opiekę innych osób.
Leczenie farmakologiczne polega na podawaniu leków łagodzących zaburzenia poznawcze. Zwykle podaje się je w celu zwiększenia ogólnej aktywności chorego, w skutek czego pamięć zostaje w niewielkim stopniu poprawiona. Niestety żaden z leków nie opóźnia ani nie zatrzymuje rozwoju choroby.

Leczenie objawowe polega na podawaniu preparatów hamujących działanie enzymu rozkładającego acetylocholinę. Podaje się także leki takie jak mematyna, które hamują działanie kwasu glutaminowego - odpowiedzialnego za otępienie.
Często stosuje się oddziaływania psychospołeczne aby wspomagać zachowanie funkcji
poznawczych, a stosowane ćwiczenia mają na celu stymulowanie zmysłów. Należy także leczyć choroby współistniejące w chorobie Alzheimera takie jak depresja.
Bardzo ważna i istotna jest opieka osób najbliższych. Należy zapewnić choremu spokojne otoczenie i milą atmosferę.