Onychofagia – co to jest?
Wiele osób dotyka problem o obco brzmiącej nazwie onychofagia. Co to jest takiego? Onychofagia to medyczny termin oznaczający obgryzanie paznokci. Nazwa pochodzi z języka greckiego, w którym onycho znaczy paznokieć, a phagia - jeść. Jest to szkodliwy nawyk, polegający na notorycznym, niekontrolowanym gryzieniu zarówno paznokci, jak i skórek je okalających, obejmujący zazwyczaj równomiernie wszystkie palce. Nawykowe skracanie płytki paznokciowej poprzez jej obgryzanie ma miejsce najczęściej w chwilach stresu, ale także głodu czy nudy. Onychofagia jest zaliczana do zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, zalicza się ją także do grupy powtarzalnych zachowań dotyczących ciała BFRB (body focused repetitive behaviours). Zaburzenie to dość często pojawia się u dzieci, szczególnie między trzecim a szóstym rokiem życia. Choć najmłodsi z reguły z niego wyrastają, problem może nasilić się w okresie dojrzewania. Szacuje się, że onychofagia dotyka ponad 30 procent dzieci w wieku od 7 do 10 lat, niezależnie od płci. Problem może dotyczyć też blisko 45 procent nastolatków.
Onychofagia: przyczyny najczęściej występujące
Skąd bierze się onychofagia? Przyczyny wystąpienia tego zaburzenia nie są do końca znane, może ono być spowodowane stresem, niekontrolowaniem emocji, zaburzeniami osobowości, problemami neurologicznymi, zażywaniem substancji psychoaktywnych, a nawet być uwarunkowane genetycznie. Wiele osób obgryzaniem paznokci reaguje na silny stres, duże napięcie psychiczne czy zdenerwowanie. U niektórych nałóg taki związany może być z nadmiernym poczuciem lęku, niską samooceną czy też nadpobudliwością. Onychofagia traktowana jest jako psychodermatoza, czyli choroba dermatologiczna, w której zmiany skórne są wynikiem pierwotnych objawów zaburzeń psychicznych. U dzieci onychofagia może stanowić formę rozładowania napięcia, związanego z niezaspokojeniem podstawowych potrzeb emocjonalnych, takich jak miłość czy bezpieczeństwo. Może też być wynikiem niewygaszenia nawyku ssania kciuka. Z kolei u dorosłych wśród przyczyn wystąpienia onychofagii wymienia się również zaburzenia poziomu miedzi, żelaza lub witamin we krwi.
Onychofagia. Leczenie - na czym polega terapia?
Jak poradzić sobie z onychofagią? Leczenie należy zacząć od rozpoznania i zdiagnozowania zaburzenia, zwłaszcza gdy nie pomagają domowe sposoby, takie jak posmarowanie paznokci specjalnym preparatem, który sprawi, że będą one miały nieprzyjemny, gorzki posmak. Onychofagia może przybierać postać łagodną, która polega na sporadycznym obgryzaniu paznokci w chwilach zdenerwowania, bądź niebezpieczną, która może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Po pomoc należy zwrócić się do dermatologa, który wdroży leczenie dermatologiczne uszkodzeń okołopaznokciowych, jak również do psychiatry, który zaproponuje odpowiednie leczenie natręctw. W leczeniu zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych najczęściej stosuje się połączenie farmakologii z terapią behawioralną. Farmakoterapia polega zwykle na zastosowaniu leków antydepresyjnych. Co najmniej 60 procent chorych na onychofagię przyznaje, że ta metoda leczenia jest skuteczna. Terapia behawioralna z kolei polega na treningu zmiany nawyków (relaksacja, techniki oddechowe itp.) oraz wykształceniu umiejętności kontrolowania bodźców, prowadzących do autoagresji. W terapii onychofagii można stosować także hipnoterapię.
Onychofagia: skutki
Czym grozi onychofagia? Skutki mogą być nie tylko estetyczne. Uszkodzone podczas obgryzania paznokcie to tak naprawdę najmniejszy problem. Onychofagia prowadzi do uszkodzeń naskórka, przerwania ciągłości skóry, deformacji płytki paznokciowej, krwawych wylewów podpaznokciowych, a nawet wysiewów brodawek okołopaznokciowych. Na otaczającej paznokcie skórze mogą powstawać rany, infekcje i zakażenia. Wieloletnie obgryzanie paznokci może prowadzić do ich całkowitego zaniku, a nawet skutkować utratą dystalnych paliczków palca. Onychofagia może też prowadzić do problemów stomatologicznych, zaburzając czynności układu ruchu narządu żucia, wywołując nieprawidłowości zgryzu i zniekształcenia szczęki. Konieczne więc może okazać się leczenie ortodontyczne. Obgryzanie paznokci prowadzić może do stanów zapalnych dziąseł, zakażeń w jamie ustnej i układzie pokarmowym, gdyż pod paznokciami i na dłoniach gromadzi się ogromna ilość bakterii.
Czy obgryzanie paznokci to objaw nerwicy?
Zastanawiając się, czy obgryzanie paznokci to objaw nerwicy, warto wiedzieć, że onychofagia występuje nie tylko u osób dotkniętych nerwicą. Niemniej obgryzanie paznokci może towarzyszyć takim rodzajom nerwic, jak:
- nerwica depresyjna
- nerwica lękowa
- nerwica neurasteniczna
- nerwica histeryczna
- nerwica hipochondryczna
- nerwica natręctw.
Co się dzieje, jak się obgryza paznokcie?
Co się dzieje, jak się obgryza paznokcie? Oprócz brzydkiego wyglądu dłoni oraz wspomnianych wcześniej skutków zdrowotnych, cierpiący na onychofagię może skarżyć się na obniżenie jakości życia na rozmaitych płaszczyznach. Oszpecone dłonie mogą skutkować kompleksami, negatywną samooceną, powstrzymywać przed podejmowaniem niektórych aktywności, a w efekcie prowadzić do uczucia osamotnienia czy pogłębienia stanów lękowych. Ponadto uszkodzenia paznokci i okalającej je skóry mogą wywoływać dolegliwości bólowe, co z kolei może utrudniać chociażby wypełnianie obowiązków domowych.
Zobacz też: Zmiany na paznokciach - to może być objaw marskości wątroby
