Kim jest osoba uzależniona? Definicja, którą warto znać
Kim jest osoba uzależniona? Definicja uzależnienia według WHO opracowana przez Komitet Ekspertów z 1969 roku brzmi następująco:
(.. )stan psychiczny, a niekiedy także fizyczny, wynikający z interakcji pomiędzy organizmem a środkiem uzależniającym, charakteryzujący się zmianą zachowania oraz innymi reakcjami, do których należy konieczność zażywania tego środka, w sposób ciągły lub okresowy, w celu doznania jego wpływu na psychikę, a niekiedy także po to, aby uniknąć przykrych objawów wynikających z jego braku (...)
W przypadku każdego uzależnienia początkowo odczuwana jest przyjemność i satysfakcja. Z czasem staje się ona przymusem - musimy dostarczać ją ciału lub psychice. Przyjmuje się różne kryteria podziału uzależnień. Najprostsze z nich to rozróżnienie na uzależnienia:
- psychiczne: nie prowadzą do fizycznego wyniszczenia, ale do kompulsywnego nadużywania czy konsumpcji danego czynnika
- behawioralne: w jego wyniku odczuwa się silną fizyczną potrzebę zażywania danej substancji; efektem jej odstawienia są przykre lub wręcz groźne dolegliwości cielesne np. biegunka, wymioty, bezsenność, drżenie ciała
Alkoholizm jest jednym z najczęściej spotykanych uzależnień. Według raportu OECD z maja 2021 r. w Unii Europejskiej średnie roczne spożycie czystego alkoholu na mieszkańca wynosi 11,3 l. Szacuje się, że liczba alkoholików na świecie bliska jest 300 milionom osób. W Polsce problem szkodliwego picia dotyka nawet 2,5 miliona obywateli. Ok. 800 tys. spośród nich jest już uzależniona.
Osoba uzależniona od alkoholu - objawy najczęściej występujące
Jak zachowuje się osoba uzależniona od alkoholu? Objawy mogą być uzależnione od tego, na jakim etapie uzależnienia znajduje się dana osoba. Wyróżnia się cztery główne fazy uzależnienia:
- faza prealkoholowa: nie ma specyficznych objawów poza tym, że alkohol jest traktowany przez daną osobę jako panaceum na wszystkie bóle, trudności i sposób na rozładowanie stresu. Rozwija się tolerancja na alkohol i wykształca potrzeba poszukiwania okazji, by się napić
- faza ostrzegawcza: po upiciu zaczyna pojawiać się luka pamięciowa (''urwany film''), występuje szybsze tempo picia, osoba zmienia swoje zachowanie pod wpływem alkoholu, pojawia się picie w samotności
- faza krytyczna: utrata kontroli nad piciem, abstynencja jest coraz rzadsza, wszystkie działania ukierunkowane są na zaspokojenie potrzeby picia. W tym czasie następuje zaniedbanie siebie i rodziny, pojawia się uczucie pustki
- faza przewlekła: alkoholik jest niemal bez przerwy pod wpływem, picie rozpoczyna już rano, nie ma żadnych zahamowań przed przeznaczeniem ostatnich środków na alkohol. Bardzo silnie obniża się tolerancja na alkohol - już niewielka dawka wystarcza, by być pijanym. Diametralnie zmienia się charakter, występuje otępienie umysłowe i choroby narządów wewnętrznych (np. wątroby, trzustki). Długie ciągi alkoholowe przeplatają się z gwałtownymi zespołami abstynencyjnymi
Osoba uzależniona od alkoholu - jak rozpoznać alkoholika, który się kamufluje?
Po czym stwierdzić, że obok nas jest osoba uzależniona od alkoholu? Jak rozpoznać alkoholika ''z klasą''? Zdarza się, że nawet osoba pijąca duże ilości alkoholu bardzo dobrze się kamufluje. Prowadzi przy tym z pozoru normalny tryb życia, czasem jest wysoko sytuowana. Po czym poznać, że coś jest nie tak? Naszą czujność powinny wzbudzić:
- zaprzeczanie problemowi, który ''jego lub jej nie dotyczy''
- potrzeba picia, by odnaleźć się w towarzystwie lub w aktywnościach czasu wolnego
- potrzeba udowadniania, że można nie pić
- szczególnie silne przykładanie się do pracy, przy zaniedbywaniu rodziny, przyjaciół czy hobby
- chęć otaczania się innymi osobami, które dużo piją
Jak postępować z osobą uzależnioną od alkoholu?
Jak postępować z osobą uzależnioną od alkoholu? Niestety, mechanizmy nałogu sprzyjają raczej wyparciu się choroby i odrzuceniu pomocy. Pomimo tego, że alkoholizm członka rodziny może wyrządzać wiele krzywd, to błędami w takim przypadku są groźby i prośby. Problematyczne jest też tuszowanie działań alkoholika, które daje mu okazję do bezkarności. Chory musi wiedzieć, że pomoc otrzyma tylko wtedy, gdy przyzna się przed sobą do nałogu i zacznie się leczyć. W przeciwnym razie sam zmierzy się z efektami przewlekłego picia.
Jak pomóc osobie uzależnionej od alkoholu? Skierowanie na odwyk
Potrzebna jest tu długotrwała terapia, którą musi zechcieć podjąć sam alkoholik. Zwykle najlepsze rezultaty daje odwyk w ośrodku, czyli leczenie stacjonarne. Na miejscu chory otoczony jest nie tylko opieką medyczną, ale i psychologiczną. Jak pomóc osobie uzależnionej od alkoholu, która nie chce pomocy? Bardzo rzadko zdarza się, że w wyniku działań gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych i wyroku sądu osoba uzależniona może być przymusowo skierowana na leczenie. W Polsce bezpłatne leczenie alkoholizmu jest gwarantowane przez ustawy.
