Trądzik: co to jest?
Zmorą wielu osób, nie tylko nastolatków, jest trądzik. Co to jest tak dokładnie? Trądzik to najczęściej występująca przewlekła choroba skóry, która zaburza naturalną pracę gruczołów włosowo-łojowych i prowadzi do łojotoku. Wydostające się na powierzchnię skóry przez gruczoły łojowe sebum pełni naturalną barierę ochronną skóry, natłuszczając ją i nawilżając, a także blokując szkodliwe działanie czynników zewnętrznych. Niestety, w przypadku pojawienia się trądziku, gruczoły łojowe produkują zbyt duże ilości sebum. Jego nadmierne wydzielanie obciąża skórę, prowadzi do zatkania porów oraz powstawania licznych stanów zapalnych.
Trądzik: przyczyny najczęściej występujące
Dlaczego tak wielu osób dotyka trądzik? Przyczyny tej choroby są dość złożone, ale najczęściej za pojawienie się trądziku odpowiedzialne są zaburzenia gospodarki hormonalnej. Proces łojotoku kontrolowany jest właśnie przez hormony, a konkretniej przez androgeny, hormony płciowe produkowane przez gonady nadnercza. Nadmierna ilość androgenów (bądź obniżenie poziomu białka odpowiedzialnego za wiązanie tychże hormonów) prowadzi do wystąpienia silnego łojotoku. Równie istotne dla pojawienia się trądziku jest podłoże genetyczne, które warunkuje większą podatność na powstawanie zmian skórnych. Naturalne predyspozycje do trądziku są silniejsze u osób z cerą tłustą bądź mieszaną.
Prócz czynników biologicznych, powstawaniu trądziku sprzyjają także:
- przemęczenie,
- nadmierny stres,
- nieprawidłowa pielęgnacja skóry (przesuszenie, stosowanie drażniących kosmetyków),
- nieodpowiednia dieta (m.in. palenie papierosów, stosowanie ostrych przypraw, spożywanie dużej ilości czekolady),
- zmiany klimatyczne i zanieczyszczenie środowiska.
Trądzik: rodzaje i ich charakterystyka
Ze względu na postać, jaką przybiera, wyróżniamy różne rodzaje trądziku:
- trądzik pospolity – określany często mianem trądziku młodzieńczego, ale obecnie dotyka również osoby w wieku powyżej 25 lat (tzw. trądzik wieku dorosłego);
- trądzik ropowiczy – znacznie rzadszy, niż trądzik pospolity, ale o cięższym przebiegu;
- trądzik skupiony – dotykający częściej mężczyzn, charakteryzuje go mniejszy obręb zmian niż w innych rodzajach trądziku;
- trądzik bliznowaty – gdzie zmiany skórne przekształcają się w bliznowce;
- trądzik różowaty – dotyka osoby, u których układ naczyń krwionośnych w okolicach twarzy przestaje prawidłowo funkcjonować, charakterystyczny dla niego jest brak zaskórników;
- trądzik niemowlęcy lub noworodkowy – przeważnie jest odmianą trądziku pospolitego, wyróżnia go jednak okres, w jakim się pojawia;
- trądzik zawodowy – jest to trądzik wieku dorosłego, którego przyczyną są warunki, panujące w miejscu pracy.
Trądzik: leczenie
Jak skutecznie wyeliminować trądzik? Leczenie zewnętrzne to najczęstsza forma zwalczania trądziku. W leczeniu trądziku stosuje się leki przeciwłojotokowe, przeciwbakteryjne, keratolityczne oraz przeciwzapalne. Istotne jest oczyszczanie skóry, a także edukacja w zakresie odpowiedniej codziennej pielęgnacji. Leczenie powinno być konsultowane z dermatologiem, który dobierze preparaty lecznicze do rodzaju zmian skórnych. Leki do stosowania miejscowego powinny być nanoszone na całą powierzchnię zmienionej chorobowo skóry, a ich skuteczność można ocenić nie wcześniej, niż po 6 - 8 tygodniach stosowania. Najczęściej zalecane są retinoidy, nadtlenek benzoilu, kwas salicylowy, kwas azelainowy oraz kwasy AHA i BHA, a przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie również antybiotyki. U pacjentów z cięższą postacią trądziku oraz takich, którzy nie odnotowali poprawy po zastosowaniu leków miejscowych, włączana jest terapia ogólnoustrojowa antybiotykami (zazwyczaj z grupy tetracyklin). Nie należy jej łączyć z antybiotykoterapią miejscową. W bardzo ciężkich postaciach trądziku stosowana jest natomiast izotretynoina.
Trądzik: jakie badania wykonać w związku z trądzikiem?
Osoby dorosłe, których problemem jest trądzik, jakie badania powinny wykonać, by właściwie zdiagnozować chorobę? Na pewno konieczne jest sprawdzenie poziomu androgenów oraz progesteronu, jak również zbadanie:
- prolaktyny,
- folitropiny (FSH) i lutropiny (LH),
- testosteronu,
- kortyzolu,
- piątki tarczycowej (TSH, FT3, FT4, antyTG, antyTPO),
- cholesterolu,
- glukozy i insuliny.
W diagnostyce laboratoryjnej trądziku istotne są również takie badania, jak próby wątrobowe oraz poziom cynku, witaminy D3 i histaminy.
Trądzik: jak rozpoznać typ trądziku?
Gdy naszym problemem stał się trądzik, jak rozpoznać, z jakim typem trądziku mamy do czynienia? Pomoże nam w tym z pewnością dermatolog, warto jednak wiedzieć, że zaskórniki otwarte i zamknięte, a często także grudki, krostki bądź cysty, pojawiające się na twarzy (w tzw. strefie T) oraz plecach, to zmiany charakterystyczne dla trądziku młodzieńczego. Bardziej bolesne i głębsze zmiany, umiejscowione na linii żuchwy, w okolicach brody i na szyi, to objawy trądziku wieku dojrzałego. Natomiast rumień i uczucie pieczenia są charakterystyczne dla trądziku różowatego.
Trądzik: jak się pozbyć tej choroby skóry?
Jeśli naszym problemem jest trądzik, jak się go pozbyć? Gdy mamy do czynienia z łagodnymi zmianami, możemy zacząć od domowych sposobów. Nieodzowne jest oczyszczanie skóry oraz działanie przeciwzapalne. W tym celu można na przykład przygotować maseczkę z płatków owsianych z dodatkiem miodu, mleka i wody, jak również tonik na bazie zielonego ogórka. Warto jest sięgnąć po żele oczyszczające z kwasem salicylowym, tymolem lub nadtlenkiem benzoilu. Pomocne będą również środki zawierające cynk lub witaminę A. Najlepiej jednak zgłosić się do dermatologa, który dobierze odpowiednie leczenie do konkretnego przypadku. Niekiedy zwalczyć trądzik udaje się dopiero za sprawą antybiotykoterapii bądź leczenia hormonalnego.
Zobacz też: Peeling enzymatyczny do skóry trądzikowej oraz skóry głowy. Domowy peeling enzymatyczny - jak go wykonać?
