Gruczoły łojowe - co to takiego i jakie pełnią funkcję?

Gruczoły łojowe pokrywają praktycznie całą skórę człowieka. Wytwarzany przez nie łój (nazywany także sebum) przede wszystkim chroni i odżywia skórę. Ich nieprawidłowe działanie bardzo często ma związek z tworzeniem się na skórze zmian trądzikowych.

Gruczoł łojowy zaliczany jest do tzw. gruczołów prostych, rozgałęzionych i pęcherzykowatych. Zbudowany jest przede wszystkim z nabłonka wielowarstwowego. Podstawową i najważniejszą funkcją gruczołów łojowych jest wytwarzanie łoju (sebum), który uchodzi do mieszka włosowego. To naturalny lubrykant, który odżywia oraz nawilża skórę oraz włosy. Nadaje im nie tylko miękkość, ale także ochronę. Działa przeciwgrzybiczo oraz antybakteryjnie, stanowi mieszankę lipidów nabłonkowych, jego przeciętny skład to:

  • glicerydy (ok. 50 proc.),
  • woski (ok. 20 proc.),
  • skwalen (ok. 10 proc.),
  • węglowodory (ok. 5 proc.),
  • wolne kwasy tłuszczowe (ok. 5 proc.),
  • estry cholesterolu (ok. 4 proc.),
  • inne sterole (ok. 1 proc.),
  • inne substancje (ok. 4 proc.).

Gruczoły łojowe zazwyczaj lokalizuje się wokół włosa. Nie znajdziemy ich natomiast w okolicach warg, brodawek sutkowych czy zewnętrznych narządów płciowych. Szacuje się, że zajmują one na jednym centymetrze owłosionej skóry może się mieścić od 100 do 800 gruczołów.

Gruczoły łojowe - kiedy chorują?

Czasem zdarza się, że gruczoły łojowe działają nieprawidłowo i zaczynają wytwarzać więcej łoju niż skóra potrzebuje. Najczęściej ma to związek z zaburzeniami hormonalnymi. To wszystko prowadzi do rozwoju trądziku. W takich przypadkach ma on postać zaskórników, krostek, grudek czy ropnych torbieli.

U osób z trądzikiem dochodzi do zatkania ujścia gruczołu łojowego. Pod skórą zaczyna się gromadzić czop, który blokuje jego ujście. Składa się on przede wszystkim z sebum  oraz martwego, zrogowaciałego naskórka. Tworzenie się tego rodzaju zmian może mieć kilka przyczyn. Bardzo często winne są czynniki genetyczne. U niektórych osób obecne w łoju kwasy tłuszczowe aktywują nadmierne rogowacenie naskórka, a w konsekwencji zatkanie ujścia gruczołu. 

Problem nasila się u osób, które stosują androgeny oraz lubią się opalać. Wbrew obiegowej opinii wystawienie skóry trądzikowej na działanie promieni słonecznych nie jest dobrym pomysłem, nadmierna ekspozycja na słońce sprawia, że skóra i zmiany na niej pod wpływem wysokiej temperatury faktycznie się wysuszają. Niestety po lecie, takie wysuszone gruczoły zaczynają pracować ze zdwojona mocą, a na skórze pojawia się jeszcze więcej zmian trądzikowych.

Początkowo zmiany maja postać zaskórników. Problemy i większe zmiany zaczynają się w sytuacji, gdy dojdzie do nadkażenia bakteryjnego. W ogromnej większości przypadków wywoływane jest ono przez bakterie, które naturalnie występują na powierzchni ludzkiej skóry: Propionibacterium acnes oraz Propionibacterium granulosum. Zakażone w ten sposób gruczoły łojowe stają się obrzęknięte, a na powierzchni skóry tworzy się czerwona, bolesna grudka, a następnie krostka zawierająca treść ropną.

Takich zmian lepiej nie ruszać i nie wyciskać. Takie praktyki mogą sprawić, że po zagojeniu się zmiany na skórze zostanie blizna lub przebarwienie. Dlatego każdy kto ma tego rodzaju problemy ze skórą powinien udać się do lekarza dermatologa i stosować zalecone przez niego leczenie. W przeciwnym razie problem będzie się  nasilał i nawracał.

Prosty sposób na zakrycie niedoskonałości cery. Pryszcze już nie będą problemem!

Nadmierne wydzielanie łoju jest charakterystyczne dla tzw. cery tłustej. U osób z tym rodzajem skóry najwięcej sebum pojawia się na czole, nosie oraz brodzie, czyli tzw. strefie T na twarzy. Ale nie zawsze czynniki genetyczne sprawiają, że w tych miejscach gruczoły łojowe pracują zbyt intensywnie. Czasem przyczyną problemu jest zła higiena twarzy, np. źle dobrane kosmetyki lub po prostu zupełny jej brak. Aby zapanować na sebum warto zadbać o odpowiednie oczyszczenie i nawilżenie skóry. Sięganie po preparaty silnie wysuszające tylko zaostrzy problem. Dlatego jeśli sami nie do końca wiemy jak to zrobić i jakie kosmetyki wybrać, warto skorzystać z porady sprawdzonej kosmetyczki lub lekarza dermatologa.

Osoby, które zmagają się z nadmiarem sebum nie powinny nakładać na skórę zbyt grubej warstwy makijażu. Takie praktyki sprzyjają zatykaniu porów i mogą dodatkowo pobudzić produkcję łoju. Dlatego zaleca się, aby przed nałożeniem pudru nakładać na skórę specjalna bazę, która nie tylko lepiej trzyma makijaż, ale pozwala skórze oddychać. W nagłych sytuacjach nadmiar sebum można usunąć specjalnymi bibułkami, które zbierają tylko nadmiar wydzieliny i nie ścierają makijażu.

Zbyt intensywna produkcja sebum może dotyczyć także skóry na głowie i zazwyczaj ma związek z nie właściwym nawilżeniem skóry. Dlatego Rozwiązaniem problemu może być systematyczne wykonywanie peelingów skóry głowy, które dobrze ją oczyszczą, a następnie użycie oleju

Więcej o: