Artykuł aktualizowany.
Testosteron dosłownie przemienia chłopca w mężczyznę. To dzięki niemu pewnego dnia dziewczynki przestają być "głupie" w oczach kolegów, a stają się obiektem ze wszech miar pożądanym.
To testosteron sprawia, że zmienia się męska sylwetka, a właściciel góry mięśni chętnie podejmuje rywalizację, pragnie zwyciężać, ścigać się, walczyć... Zwycięstwa dają mu poczucie szczęścia, a to sprzyja wzrostowi poziomu testosteronu... Niestety, mechanizm nie działa równie sprawnie przez całe życie.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Testosteron: produkcja w jądrach i... jajnikach
Testosteron jest podstawowym męskim steroidowym hormonem płciowym, należącym do androgenów, czyli hormonów nadających cechy męskie. Produkują go głównie jądra, a dokładniej ich wyspecjalizowane komórki śródmiąższowe Leydiga. Niewielką ilość testosteronu wytwarza też kora nadnerczy, jajniki i łożysko (w czasie ciąży).
Chociaż testosteron to typowy hormon męski, pewna ilość hormonu jest również potrzebna kobietom.
U młodego mężczyzny prawidłowe stężenie testosteronu wynosi od 2,2 do 9,8 ng/ml krwi. Jego rówieśnice fizjologicznie mają hormonu 10-20 razy mniej (0,2-0,8 ng/ml). W przeciwieństwie do żeńskich hormonów znacznie zmieniających poziom w trakcie miesięcznego cyklu, u zdrowej kobiety testosteronu w danym okresie rozwojowym jest cały czas prawie tyle samo. Przybywa go nieco w okolicy owulacji - możliwe, że właśnie dlatego panie stają się wówczas odważniejsze i chętniej ruszają na łowy.
Czynniki, które głównie wpływają na ilość testosteronu u kobiet, to wiek, masa ciała i ciąża.
Czy wiesz, że kobieta w okresie menopauzy może mieć więcej testosteronu niż równolatek? Ten skok jest jednak przejściowy i ok. 60. urodzin testosteron u kobiet ponownie się obniża.
Kobiety, które mają nadwagę mogą mieć podwyższony poziom testosteronu. Wraz z utratą nadmiaru kilogramów niejednokrotnie hormony wracają do równowagi. Poziom hormonu rośnie też u ciężarnych, zwłaszcza, gdy spodziewają się męskiego potomka.
Po co kobiecie testosteron?
Kobiety o prawidłowym stężeniu testosteronu, w górnych granicach normy charakteryzuje sprawne ciało i umysł. Najczęściej są szczupłe, mają sprawne, sprężyste mięśnie, sporo energii. W sytuacjach stresujących łatwiej się koncentrują i mobilizują do działania.
Zbyt wysoki poziom testosteronu towarzyszy dysfunkcjom jajników, ale może też świadczyć np. o chorobie nadnerczy.
Zbyt wysoki poziom testosteronu u kobiety objawia się:
- zaburzeniami miesiączkowania,
- niepłodnością,
- nadmiernym owłosieniem ciała (hirsutyzmem), a zarazem łysieniem androgenowym,
- zbyt męskim głosem i sylwetką (małe piersi, wąskie biodra, szerokie ramiona),
- trądzikiem, tłustą cerą,
- obniżonym popędem płciowym,
Uwaga! Skłonność do agresji i dominacji nie dotyczy tylko mężczyzn. Dopada również kobiety z nadmiarem testosteronu. Dowiedziono, że u obu płci nieprawidłowy poziom tego androgenu powoduje poważne problemy z odpornością.
Testosteron wprawdzie sprzyja budowie masy mięśniowej i pozbyciu się tkanki tłuszczowej, ale zarazem może sprzyjać oporności na insulinę i w efekcie cukrzycy oraz otyłości. Wraz z jego poziomem powyżej normy rośnie ryzyko chorób serca i raka piersi. Organizm ze sporym poziomem testosteronu zazwyczaj nie nadąża z produkcją przeciwciał, stąd większe trudności ze zwalczaniem stanów zapalnych.
Zbyt niski poziom testosteronu u kobiet (podobnie jak u mężczyzn) grozi apatią, a nawet depresją, niską samooceną, problemami z koncentracją/pamięcią, przewlekłym uczuciem zmęczenia, anorgazmią.
To się leczy
Przy niewielkich niedoborach możliwa jest regulacja poziomu hormonu za pomocą diety. Wskazane jest przede wszystkim wzbogacenie jej w produkty obfitujące w cynk.
Produkcji testosteronu sprzyja też aktywność fizyczna, szczególnie trening siłowy. Specjaliści twierdzą, że optymalne wyniki przynosi zaplanowanie zajęć sportowych ok. godz. 17.- 18.00, jeśli testosteron ma także spełnić podstawową funkcję: zapewnić sprawność seksualną późnym wieczorem.
Wszystko o cynku i jego dobrych źródłach
- Zaburzenia erekcji. Niestety, są one nieprzyjemnym, ale nie najgorszym, skutkiem zaburzeń krążenia. Anaboliki sprzyjają stanom niedokrwiennym i nadciśnieniu tętniczemu, a wreszcie trwałemu uszkodzeniu mięśnia sercowego i udarom mózgu.
- Uszkodzenie wątroby. Kiedy pojawią się pierwsze objawy (żółtaczka, świąd skóry), gruczoł może być już nieodwracalnie zniszczony. Wątroba jest cierpliwa i nie ostrzega zbyt szybko. Bywa, że o chorobie dowiadujesz się w zaawansowanym stadium choroby nowotworowej.
- Kiepskie plemniki. Nadmiar syntetycznego testosteronu osłabia aktywność przysadki mózgowej i produkcję naturalną hormonu, a także powoduje: wtórne zmniejszenie jąder, zaburzenia erekcji, mniejszą ilość spermy, a w niej słabsze, leniwe plemniki.
- Przerost gruczołu prostaty. O ile naturalny testosteron chroni stercze, o tyle syntetyczny w nadmiarze (nie w kontrolowanych dawkach leczniczych), osłabiając system regulacyjny organizmu, prowadzi do rozrostu gruczołu, problemów z oddawaniem moczu, itp.
Więcej na ten temat:
Urolog: prostaty nie leczy się ziółkami z reklamy
Paradoksalnie, robisz to dla większej męskości? Poznaj zasady Purvisa, a zmienisz strategię:
Młodemu nie zabraknie...
Testosteron robi z chłopca mężczyznę i przynosi też konkretne korzyści zdrowotne, dostępne "brzydszej płci". To dzięki temu hormonowi męskie kości są silniejsze, a osteoporoza znacznie rzadsza, bo w obecności testosteronu skuteczniejsze jest przyswajanie wapnia.
Testosteron wpływa także na wzmożoną produkcję czerwonych krwinek w szpiku kostnym, dlatego mężczyźni rzadko zapadają na anemię.
Dlaczego mężczyźni mają wyjątkowy apetyt na życie (i seks) rano? Wówczas poziom testosteronu jest najwyższy. Panowie najchętniej uprawialiby seks przed południem, ale - uwaga - także wtedy wszczynaliby awantury. Zatem: poważne rozmowy lepiej zostawić na godziny popołudniowe.
