Artykuł aktualizowany.
Testosteron dosłownie przemienia chłopca w mężczyznę. To dzięki niemu pewnego dnia dziewczynki przestają być "głupie" w oczach kolegów, a stają się obiektem ze wszech miar pożądanym.
To testosteron sprawia, że zmienia się męska sylwetka, a właściciel góry mięśni chętnie podejmuje rywalizację, pragnie zwyciężać, ścigać się, walczyć... Zwycięstwa dają mu poczucie szczęścia, a to sprzyja wzrostowi poziomu testosteronu... Niestety, mechanizm nie działa równie sprawnie przez całe życie.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Testosteron jest podstawowym męskim steroidowym hormonem płciowym, należącym do androgenów, czyli hormonów nadających cechy męskie. Produkują go głównie jądra, a dokładniej ich wyspecjalizowane komórki śródmiąższowe Leydiga. Niewielką ilość testosteronu wytwarza też kora nadnerczy, jajniki i łożysko (w czasie ciąży).
Chociaż testosteron to typowy hormon męski, pewna ilość hormonu jest również potrzebna kobietom.
U młodego mężczyzny prawidłowe stężenie testosteronu wynosi od 2,2 do 9,8 ng/ml krwi. Jego rówieśnice fizjologicznie mają hormonu 10-20 razy mniej (0,2-0,8 ng/ml). W przeciwieństwie do żeńskich hormonów znacznie zmieniających poziom w trakcie miesięcznego cyklu, u zdrowej kobiety testosteronu w danym okresie rozwojowym jest cały czas prawie tyle samo. Przybywa go nieco w okolicy owulacji - możliwe, że właśnie dlatego panie stają się wówczas odważniejsze i chętniej ruszają na łowy.
Czynniki, które głównie wpływają na ilość testosteronu u kobiet, to wiek, masa ciała i ciąża.
Czy wiesz, że kobieta w okresie menopauzy może mieć więcej testosteronu niż równolatek? Ten skok jest jednak przejściowy i ok. 60. urodzin testosteron u kobiet ponownie się obniża.
Kobiety, które mają nadwagę mogą mieć podwyższony poziom testosteronu. Wraz z utratą nadmiaru kilogramów niejednokrotnie hormony wracają do równowagi. Poziom hormonu rośnie też u ciężarnych, zwłaszcza, gdy spodziewają się męskiego potomka.
Kobiety o prawidłowym stężeniu testosteronu, w górnych granicach normy charakteryzuje sprawne ciało i umysł. Najczęściej są szczupłe, mają sprawne, sprężyste mięśnie, sporo energii. W sytuacjach stresujących łatwiej się koncentrują i mobilizują do działania.
Zbyt wysoki poziom testosteronu towarzyszy dysfunkcjom jajników, ale może też świadczyć np. o chorobie nadnerczy.
Zbyt wysoki poziom testosteronu u kobiety objawia się:
Uwaga! Skłonność do agresji i dominacji nie dotyczy tylko mężczyzn. Dopada również kobiety z nadmiarem testosteronu. Dowiedziono, że u obu płci nieprawidłowy poziom tego androgenu powoduje poważne problemy z odpornością.
Testosteron wprawdzie sprzyja budowie masy mięśniowej i pozbyciu się tkanki tłuszczowej, ale zarazem może sprzyjać oporności na insulinę i w efekcie cukrzycy oraz otyłości. Wraz z jego poziomem powyżej normy rośnie ryzyko chorób serca i raka piersi. Organizm ze sporym poziomem testosteronu zazwyczaj nie nadąża z produkcją przeciwciał, stąd większe trudności ze zwalczaniem stanów zapalnych.
Zbyt niski poziom testosteronu u kobiet (podobnie jak u mężczyzn) grozi apatią, a nawet depresją, niską samooceną, problemami z koncentracją/pamięcią, przewlekłym uczuciem zmęczenia, anorgazmią.
Przy niewielkich niedoborach możliwa jest regulacja poziomu hormonu za pomocą diety. Wskazane jest przede wszystkim wzbogacenie jej w produkty obfitujące w cynk.
Produkcji testosteronu sprzyja też aktywność fizyczna, szczególnie trening siłowy. Specjaliści twierdzą, że optymalne wyniki przynosi zaplanowanie zajęć sportowych ok. godz. 17.- 18.00, jeśli testosteron ma także spełnić podstawową funkcję: zapewnić sprawność seksualną późnym wieczorem.
Wszystko o cynku i jego dobrych źródłach
Więcej na ten temat:
Urolog: prostaty nie leczy się ziółkami z reklamy
Paradoksalnie, robisz to dla większej męskości? Poznaj zasady Purvisa, a zmienisz strategię:
Testosteron robi z chłopca mężczyznę i przynosi też konkretne korzyści zdrowotne, dostępne "brzydszej płci". To dzięki temu hormonowi męskie kości są silniejsze, a osteoporoza znacznie rzadsza, bo w obecności testosteronu skuteczniejsze jest przyswajanie wapnia.
Testosteron wpływa także na wzmożoną produkcję czerwonych krwinek w szpiku kostnym, dlatego mężczyźni rzadko zapadają na anemię.
Dlaczego mężczyźni mają wyjątkowy apetyt na życie (i seks) rano? Wówczas poziom testosteronu jest najwyższy. Panowie najchętniej uprawialiby seks przed południem, ale - uwaga - także wtedy wszczynaliby awantury. Zatem: poważne rozmowy lepiej zostawić na godziny popołudniowe.