Jądra: definicja
Jądro to parzysty narząd męski. Należy do układu rozrodczego mężczyzny. Ma owalny, odrobinę spłaszczony kształt. Średnia długość jądra to 4-5 centymetrów, a szerokość - 2,5 centymetra. Przeciętna objętość jąder dorosłego i zdrowego Europejczyka to 18 cm³ (choć może dochodzić aż do 30 cm3). Jądra produkują plemniki i hormony płciowe.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Jądra: budowa
Oba jądra - prawe i lewe - znajdują się w worku mosznowym, czyli mosznie. To, najprościej rzecz ujmując, skórna torebka, która wychodzi ze ściany brzucha. Mimo że jądro to narząd parzysty, lewe jądro zwykle wisi nieco niżej od prawego, często jest też odrobinę większe. Jądra oddziela od siebie przegroda worka mosznowego. Moszna nie stanowi solidnej ochrony przed urazami mechanicznymi, ale zapobiega zmianom ciśnienia i temperatury w jądrach. Temperatura musi być niższa niż ta w jamie brzusznej.
Jądra są zbudowane z tkanki łącznej i miąższu. Okrywa je błona biaława, dość grubą i wytrzymała osłonka. W jądrach znajdują się kanaliki nasienne kręte i proste. Kanaliki są zbudowane z komórek, które - począwszy od okresu dojrzewania - produkują plemniki. W kanalikach krętych znajdują się między innymi komórki Sertolego (błędna nazwa to komórki Sertoliego), czyli tzw. komórki podporowe, które odgrywają ważną rolę w procesie spermatogenezy.
> Zobacz: Jakich witamin potrzebuje mężczyzna?
Kanaliki kręte i proste tworzą sieć jądra. Odchodzą od nich przewody wyprowadzające, które biegną do najądrza, a potem do nasieniowodu i przewodu wytryskowego. Przewód wytryskowy przechodzi do cewki moczowej. Plemniki przemieszczają się przewodem wytryskowym do cewki moczowej i w momencie orgazmu skurcze mięśni z gruczołu krokowego (prostaty) wypychane są na zewnątrz.
Jądra są unaczynione przez tętnicę jądrową. Wychodzi ona z aorty brzusznej i wchodzi do jądra na jego tylnym brzegu; przedostaje się przez błonę białawą, a następnie wnika do przegródek jądra. Ukrwienie jąder odbywa się także przez tętnicę nasieniowodu i tętnica dźwigacza jadra.
Jądra: funkcja
Jądra są odpowiedzialne przede wszystkim za produkcję plemników - proces ten nosi nazwę spermatogenezy. Jądra wydzielają także męskie hormony płciowe, między innymi testosteron i inne androgeny. Wydzielnicze funkcje jąder są regulowane przez hormony przysadki, folikulotropinę (FSH) i gonadotropinę (lutropinę, LH).
> Przeczytaj: Gruczoły opuszkowo-cewkowe (gruczoły Cowpera) - pomocnicy plemników
Jądra: choroby
Jedną z wad rozwojowych jąder jest wnętrostwo. W wyniku tego schorzenia jedno lub oba jądra noworodka nie wpadają do moszny, lecz zatrzymują się w jamie brzusznej lub kanale pachwinowym. W większości przypadków jądro "dociera" na właściwe miejsce jeszcze przed ukończeniem przez dziecko pierwszego roku życia. Specjalistyczna pomoc jest konieczna bardzo rzadko. Polega przede wszystkim na hormonoterapii (podaje się dziecku gonadotropiny). W skrajnych wypadkach trzeba przeprowadzić zabieg chirurgiczny. Więcej o wnętrostwie dowiesz się stąd.
Zapalenie jądra może mieć przyczynę wirusową lub bakteryjną. Jego głównym objawem jest ból krocza, obrzęk moszny i nadwrażliwość jąder, najądrza oraz powrózków nasiennych. Zapalenie jądra może być powikłaniem świnki, a także występować w przebiegu gruźlicy czy kiły. Zapalenie jąder leczy się farmakologicznie. Bliższe informacje o zapaleniu jądra znajdziesz tutaj.
Rak jądra to jeden z najczęstszych nowotworów, które dotykają młodych mężczyzn (między 20. a 40. rokiem życia). Rak długo rozwija się bezobjawowo, guzek czy zgrubienie odkrywa się najczęściej przypadkiem. Na szczęście większość chorych da się wyleczyć (w przypadku wczesnego wykrycia raka prawdopodobieństwo całkowitego wyzdrowienia jest bardzo duże, sięga 100%). Profilaktyka raka jąder to przede wszystkim samobadanie okolic intymnych, na przykład podczas kąpieli. Tutaj piszemy o nowotworze jądra bardziej szczegółowo.
Inne częste choroby jąder to wodniak jądra (wodojądrze), skręt jądra (skręt powrózka nasiennego), zawał jądra, zapalenie najądrza i żylaki powrózka nasiennego.
To także może cię zainteresować:
Sperma to nie tylko plemniki. Czy działanie przeciwdepresyjne i odmładzające to mity?
