Wyprysk kontaktowy - to nie musi być objaw alergii. Co jest przyczyną wyprysku i jak się go leczy?

Wyprysk kontaktowy często towarzyszy uczuleniom. Kojarzymy go z wrażliwą skórą dziecka, a tymczasem wyprysk to przede wszystkim problem osób dorosłych. Sprawdź, co najczęściej wywołuje takie objawy skórne i jak można je leczyć.

Wyprysk kontaktowy może mieć podłoże alergiczne, ale nie musi. Jest najczęstszą postacią wyprysku. Mówimy o nim, gdy w miejscu kontaktu skóry z alergenem lub substancją drażniącą pojawiają się nieprawidłowe zmiany.

Wyprysk kontaktowy alergiczny i niealergiczny

Wyprysk kontaktowy alergiczny nazywany jest także alergicznym kontaktowym zapaleniem skóry. Co dziesiąty pacjent zgłaszający się do poradni dermatologicznej ze zmianami zapalnymi skóry cierpi właśnie alergiczny wyprysk kontaktowy. To przede wszystkim problem osób dorosłych, w niemal równym stopniu dotykający kobiet, jak i mężczyzn. U kobiet jednak częściej obserwuje się zmiany na dłoniach i generalnie rękach.

Niemowlęta, nieraz doświadczające objawów alergii choćby ze strony układu pokarmowego, klasycznego wyprysku kontaktowego nie miewają często (zmiany skórne częściej zwiastują atopowe zapalenie skóry). Chorują już jednak dzieci starsze, silnie reagując choćby na kosmetyki. Uwaga, osoby, u których AZS ustąpiło z wiekiem (co sie często zdarza), są bardziej narażone na wystąpienie alergicznego kontaktowego zapalenia skóry.

Malowanie twarzy - daje radość, ale może być niebezpieczne

Wyprysk kontaktowy niealergiczny, czyli wyprysk kontaktowy z podrażnienia, zdarza się zdecydowanie częściej niż ten o podłożu alergicznych. Jest naturalną odpowiedzią skóry na substancje drażniące (wyprysk alergiczny, jak i sama alergia generalnie, jest nadmierną, "przesadzoną" reakcją na substancje z założenia obojętne).

Nie trzeba być alergikiem, żeby podrażnić skórę. Już niemowlak tego doświadcza - wyprysk pieluszkowy to naturalna reakcja skóry na substancje zawarte w moczu i kale. Wyprysk niealergiczny często związany jest z wykonywaną pracą. Osoby pracujące z wszelkiego rodzaju detergentami i innymi chemikaliami (fryzjer, pielęgniarz), smarami (mechanik samochodowy), ale także produktami spożywczymi, jak cebula (kucharze) niejednokrotnie doświadczają podrażnień skóry. Oczywiście, nie trzeba wychodzić z domu, żeby narazić skórę na wyprysk. Zdarza się choćby podczas nieumiejętnego sprzątania.

Wyprysk kontaktowy alergiczny - substancje uczulające

Uczulać może nas niemal wszystko, łącznie ze śliną czy spermą partnera. Zdarza sie to jednak sporadycznie. Do najczęstszych alergenów, wywołujących wyprysk kontaktowy, należą:

• kosmetyki, środki czystości i detergenty (ze względu na olejki eteryczne czy konserwanty)
• składniki gumy, a w efekcie buty, rękawice ochronne, opony, itp.
• nikiel, czyli głównie sztuczna biżuteria
• chrom, a ten jest zawarty w cemencie, barwnikach, farbach, olejach
• kobalt, który może znajdować się w guzikach, zamkach, klamkach, itd.
• żywice epoksydowe: zawierają je kleje, ale też np. oprawki okularów
• leki przeznaczone do stosowania zewnętrznego

Osoby, u których wystąpiła alergia skórna pod wpływem jakiegoś pojedynczego czynnika, często staje się wrażliwsza na kolejne związki i reaguje wypryskiem na substancje dotąd obojętne.

Wyprysk kontaktowy niealergiczny - przyczyny

Wyprysk kontaktowy z podrażnienia może wystąpić u każdego. Wszystko zależy od stężenia substancji drażniącej, czasu ekspozycji i osobniczej podatności.

Silny kwas czy zasada może doprowadzić do martwicy tkanek w kilka minut. Łagodne czynniki drażniące najczęściej powodują wypryski dopiero po kilku latach regularnego kontaktu.

Przykładowe związki drażniące:

• woda (praca w wilgoci może prowadzić nie tylko do podrażnień),
• mydła i detergenty,
• oleje i rozpuszczalniki,
• cytrusy, ananas,
• nadmanganian potasu,
• związki rtęci.

Wyprysk alergiczny i niealergiczny - jak wyglądają zmiany

Wyprysk kontaktowy alergiczny to chyba najbardziej znany i często spotykany objaw alergii skórnej. Na skórze pojawiają się grudki wypełnione płynem, które zazwyczaj bardzo swędzą. Często rozdrapane zmiany ulegają stanom zapalnym, czasem trudno gojącym się. Skóra przy wyprysku jest zwykle sucha, powstają też na niej zgrubienia.

Reakcja w postaci wyprysku kontaktowego alergicznego najczęściej po pierwszym zetknięciu z alergenem jest opóźniona. Tzw. czas wylęgania to najczęściej doba, dwie. Im później nastąpi reakcja, tym prawdopodobniej łagodniejszy będzie przebieg alergii w przyszłości.

Najczęstsze miejsca występowania wyprysku kontaktowego alergicznego:

1. dłonie,
2. ramiona,
3. twarzy,
4. narządy płciowe

Zarazem: jeśli masz uczulenie na substancję zawartą w dezodorancie, reakcja wystąpi tam, gdzie nim psikniesz. Uczulenie na substancje znajdujące się na skarpetkach pojawi się na stopach, itp.

Objawy niealergicznego wyprysku kontaktowego pojawiają się tam, gdzie doszło do podrażnienia. Najczęściej jest to rumień (kolor od bladego po intensywną czerwień), któremu może towarzyszyć pojawienie się nadżerek, strupów, pęcherzy oraz wykwitów pokrzywkowych. Chory odczuwa często swędzenie, pieczenie i ból.

Wyprysk - leczenie

Leczeniem wszelkich alergii, także skórnych, zatem i wyprysku kontaktowego alergicznego, zajmuje się lekarz alergolog, do którego kieruje lekarz pierwszego kontaktu. To on ocenia, czy to twoje dolegliwości to rzeczywiście alergia, czy inna choroba skórna. Wówczas bardziej wskazana będzie konsultacja dermatologiczna.

Już internista może przepisać leki, które złagodzą dokuczliwe objawy - doustne środki przeciwhistaminowe, a także leki do stosowania miejscowego, o działaniu przeciwzapalnym i przeciwobrzękowym. Zaleci zapewne także odpowiednie środki kosmetyczne i pielęgnacyjne, a nawet dobór odpowiednich tkanin, by dodatkowo nie drażnić skóry.

Ważne jest jednak znalezienie alergenu i unikanie go w przyszłości. Alergolog zapewne zleci testy skórne, a potem "ustawi" długotrwałe leczenie. Bardzo rzadko zdarza się, że dana osoba jest uczulona wyłącznie na jedną substancję, zatem trzeba odszukać pozostałe zagrożenia. W przypadku trudno gojącego się wyprysku stosuje się leki kortykosteroidowe, wciąż maksymalnie skuteczne. Nie zdziw się, gdy masz brzydkie, nie gojące się rany, jeśli lekarz na początek przepisze antybiotyk. To nie jest lek, który zwalczy alergię, ale bywa niezbędny przy jej powikłaniu, bakteryjnym zapaleniu skóry.

A jak leczyć wyprysk niealergiczny kontaktowy? Niejednokrotnie stosuje się leczenie analogiczne do tego zalecanego przy alergii, ale pomagają przede wszystkim środki stosowane miejscowo.

Leczenie bywa trudne, objawy wracają, bo wiele osób nie jest w stanie unikać czynnika drażniącego (np. ze względu na wykonywany zawód).