Czarna sól - po hindusku to kala namak
Kuchnia indyjska wykorzystuje czarną sól do przyprawiania wielu tradycyjnych potraw. Kala namak jest składnikiem mieszanki przypraw nazywanej chaat masala (w składzie są ponadto biała sól, suszone mango, kmin, melon, czarny pieprz, nasiona granatu, tymianek, kolendra, liście mięty, suszony imbir, gałka muszkatołowa, chilli, kminek, goździki). Zwykle dodaje się ją do smażonych dań, a także do sosów, sałatek, do niektórych deserów i napojów, jak chociażby takiego o nazwie jal jeera. Specyficzne walory smakowe czarnej soli doceniają także weganie. Wykorzystują ją do przygotowania potrawy nazywanej toffucznicą. To wegańska wersja jajecznicy, przygotowywana na bazie tofu. Czarna sól doskonale imituje bowiem smak jajek. Dzięki temu udaje się też wegański majonez, sałatka jarzynowa i inne "jajeczne" potrawy.
Ajurweda, czyli tradycyjna medycyna Indii, przypisywała czarnej soli wiele właściwości zdrowotnych, które jednak nie znajdują współcześnie potwierdzenia w żadnych badaniach. Hinduscy medycy przepisywali czarną sól jako środek przeczyszczający, pomagający w trawieniu, a także na wzdęcia i zgagę.
Czarna sól nie jest czarna
Czarna sól, wbrew nazwie, nie ma koloru czarnego, a różowawy. W 98 procentach to zwykły chlorek sodu, czyli nasza sól kuchenna. Odmienny kolor i smak zawdzięcza domieszkom mineralnym przede wszystkim związkom siarki, które zyskuje w wyniku specjalnej obróbki. Sama sól wydobywana jest w kopalniach soli kamiennej w Pakistanie, w Indiach, w Nepalu, w Bangladeszu lub ze słonych jezior, takich jak jezioro Sambhar w Indiach oraz Didwana w Nepalu.
Jak wygląda produkcja czarnej soli? Najpierw surową nieoczyszczoną sól, w której znajdują się związki siarczanowe (siarczan sodu), praży się w wysokiej temperaturze. Podgrzewanie trwa około doby. W ceramicznym naczyniu umieszcza się sól oraz węgiel drzewny. W tradycyjnych manufakturach dodawane są do prażonej soli suszone owoce, nasiona z rośliny harad, kora amli (to gatunek drzewa z rodziny liściokwiatowych) lub migdałecznika.
Gdy sól podgrzana zostanie do temperatury powyżej 800 stopni Celsjusza, zaczyna się topić i podlega procesom chemicznym, co w efekcie powoduje, że wytrąca się z niej m.in. siarkowodór. To on jest odpowiedzialny za specyficzny zapach czarnej soli. Siarczek sodu nadaje jej lekko gorzkawy posmak. Siarczek żelaza natomiast odpowiada za formowanie się półprzezroczystych kryształków w kolorze od brązowawego "brudnego" różu do ciemnego fioletu. Następnie stopioną sól przelewa się do specjalnych form, gdzie się ją studzi, a następnie uformowane w ten sposób bloki solne, mieli się lub kruszy i w takiej formie sprzedaje.
Niestety, tradycyjne metody produkcji są coraz częściej zastępowane metodami przemysłowymi, gdzie czarna sól wytwarzana jest syntetycznie, przez połączenie zwykłego chlorku sodu zmieszanego z siarczanem sodu, wodorosiarczanem sodu oraz siarczanem żelaza, a następnie poddawanym redukcji cieplnej węglem drzewnym.
Nadciśnienie - ta choroba nie boli, ale bywa skutecznym zabójcą. Obejrzyj na naszym filmie, jak sprawdzić, czy nie mamy nadciśnienia.
Czarna sól - właściwości
W skład czarnej soli wchodzą zatem chlorek sodu oraz śladowe ilości siarczanu sodu, wodorosiarczynu sodu, siarczku sodu, siarczku żelaza oraz siarkowodoru. Jej właściwości są takie same jak zwykłej soli kuchennej, z wyjątkiem "smakowego" dodatku. Dlatego należy pamiętać o tym, aby nie nadużywać soli, nawet gdy jest to czarna sól. Nadmiar chlorku sodu jest szkodliwy dla zdrowia, szczególnie w przypadku, gdy cierpimy na nadciśnienie tętnicze oraz choroby układu krążenia.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dzienne spożycie soli nie powinno przekraczać 5 g, czyli mniej więcej płaskiej łyżeczki. A sól znajduje się przecież w wielu gotowych produktach, jak choćby wędliny czy sery. Stąd nawoływanie do umiaru.
