Nadwaga - kiedy mówimy o nadwadze?
Nadwaga oznacza nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej, powyżej zapotrzebowania organizmu. Dotyka coraz większej grupy ludzi. Nadwaga i otyłość określane są mianem epidemii XXI wieku. Już wiele lat temu Światowa Organizacja Zdrowia prognozowała, że otyłość stanie się jednym z największych zagrożeń zdrowotnych naszych czasów. Szczególnie niepokojąca jest nadwaga wśród dzieci i młodzieży, której poziom rośnie z roku na rok. Wg szacunków WHO do 2025 roku liczba dzieci z nadwagą wzrośnie aż do 70 mln. A to oznacza także kłopoty ze zdrowiem, w tym choroby układu krążenia i serca oraz zagrożenie cukrzycą, ponieważ nadwaga może szybko i niepostrzeżenie przerodzić się w otyłość.
Nadwaga i otyłość nie są jednak tym samym. Nadwaga to jakby pierwszy krok ku otyłości. Jest stosunkowo łatwa do zwalczenia, jeżeli zastosuje się odpowiednią dietę oraz pamięta o wysiłku fizycznym. Lekka nadwaga nie wydaje się być problemem. Jednak znaczna i długotrwała grozi już rozwojem wielu chorób, w tym tych najgroźniejszych. Mogą nas dopaść nadciśnienie, miażdżyca, choroba niedokrwienna serca, zaburzenia rytmu serca, udar mózgu, a także cukrzyca. Ponadto nadwaga oznacza większe zagrożenie rozwojem raka piersi oraz jelita grubego. Zwiększona masa ciała źle wpływa na stawy, kręgosłup, sprzyja także rozwojowi osteoporozy, hemoroidom i żylakom nóg.
Otyłość oraz otyłość olbrzymia to stany chorobowe. Nie można tutaj polegać już tylko na diecie, przydaje się pomoc lekarza, szczególnie w przypadku otyłości olbrzymiej. Jest to stan poważnego zagrożenia dla zdrowia. Otyłość to jedna z głównych przyczyn pojawienia się cukrzycy typu 2, chorób nowotworowych, takich jak rak jelita, nerek, jajnika oraz wątroby.
Nadwaga - co mówi wskaźnik BMI? Co to jest WHR?
BMI (ang. body mass index) to powszechnie stosowany wskaźnik, pozwalający ocenić, czy masa ciała jest prawidłowa, porównuje się ją bowiem do wzrostu i sprawdza proporcje. To podstawowy wskaźnik, pozwalający odróżnić nadwagę od otyłości. Oblicza się go według wzoru: masa ciała w kilogramach dzielona przez wysokość (w metrach) podniesioną do kwadratu.
Wskaźniki BMI dla mężczyzn wyglądają następująco:
- poniżej 20 – niedowaga
- 20-25 – masa ciała prawidłowa
- 26-30 – nadwaga
- 31-40 – otyłość
- powyżej 41 – otyłość olbrzymia
Wskaźniki BMI dla kobiet:
- poniżej 19 – niedowaga
- 19-24 – masa ciała prawidłowa
- 25-29 – nadwaga
- 30-40 – otyłość
- powyżej 41 – otyłość olbrzymia
Wskaźniki BMI różnią się także dla poszczególnych grup etnicznych. I tak wg WHO mówimy o nadwadze gdy:
- BMI jest powyżej 25 dla rasy białej, latynoskiej i czarnej
- BMI jest powyżej 23 dla ras azjatyckich
Nie jest to jedyny miernik nadwagi i otyłości. Używa się także pojęcia Waist-hip-ratio - wskaźnika WHR. Jest to, inaczej mówiąc, stosunek obwodu pasa do obwodu bioder, który obliczamy dzieląc ilość centymetrów w pasie przez ilość centymetrów w biodrach. Jeżeli wskaźnik WHR u kobiet jest większy niż 0,8, a u mężczyzn większy niż 1, mówimy o otyłości brzusznej.
Czy istnieje idealna waga ciała? Na to pytanie nadal nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Istnieje kilka wzorów, które mają w tym pomóc, ale ani nie są doskonałe, ani jednoznaczne. Spotkać się można zatem z różnymi kalkulatorami, takimi jak: wzór Lorentza, Broca, Broca-Brugsha, Bernharda, Pottona, czy też Amerykańskiego Towarzystwa Ubezpieczeń na Życie. Te dość skomplikowane matematyczne wzory uwzględniają różne czynniki, takie jak płeć, wiek, obwód bioder i talii itp.
Nadwaga jest zatem dość trudna do zdefiniowania w ostrych granicach. Niemniej jednak stanowi spory problem dla coraz większej ilości ludzi. Nie tylko zmienia proporcje ciała i sylwetkę, ale ma także wpływ na zdrowie, w tym zdrowie psychiczne.
Nadwaga - jak wpływa na nasze zdrowie psychiczne?
Osoby z nadwagą borykają się z problemami odrzucenia, czy nawet dyskryminacji społecznej, chociaż jest ona mocniejsza w stosunku do osób otyłych lub skrajnie otyłych. Niemniej jednak pozostaje problemem wielu osób, które na różne sposoby się z nią zmagają. Istnieje także problem nadwagi w powiązaniu z depresją. Zdarza się bowiem tzw. zajadanie problemów, czyli objadanie się w momencie stresu, co zazwyczaj skutkuje nadwagą. Bywa też odwrotnie, nieakceptowanie swojego ciała prowadzi do depresji.
Nadwaga - przyczyny
Wśród przyczyn wymienia się następujące czynniki:
- błędy żywieniowe, przekarmianie
- brak ruchu fizycznego, siedzący tryb życia
- zaburzenia snu
- depresja lub stres
- czynniki genetyczne
- zaburzenia hormonalne (w tym niedoczynność tarczycy)
- przyjmowanie leków psychotropowych
- zaburzenia metaboliczne
