Splątanie - zaburzenie świadomości: przyczyny i objawy

Splątanie jest jakościowym zaburzeniem świadomości, w którym chory nie orientuje się kim jest oraz w jakim stanie i w jakim otoczeniu się znajduje. Jest najczęściej pobudzony, chaotycznie i niezrozumiale mówi oraz wykonuje nieskoordynowane ruchy, miewa też przy tym omamy. Wśród przyczyn splątania znajdują się choroby układu nerwowego, a także uszkodzenia mózgu w wyniku chorób ogólnoustrojowych czy też urazu czaszkowo-mózgowego.

Splątanie - czym jest to zaburzenie świadomości? Skąd się bierze?

Splątanie określanie też bywa amencją (łac. amentia) lub zespołem splątaniowym albo amentywnym. Jest to stan, w którym u danej osoby zaburzona jest świadomość samego siebie, miejsca i czasu oraz okoliczności, w których się znajduje. Towarzyszy temu niezborna mowa i chaotyczne ruchy. Splątanie wynika z uszkodzenia mózgu w wyniku niewydolności krążenia mózgowego, po infekcjach, zatruciach i zaburzeniach metabolicznych lub jest związane z chorobami psychicznymi, takimi jak mania i katatonia.

Świadomość to inaczej stan, w którym zdajemy sobie sprawę z tego kim jesteśmy i w jakiej sytuacji się znajdujemy oraz możemy kontrolować nasze procesy myślowe, dostrzegamy wydarzenia w świecie zewnętrznym i reagujemy na nie. Zaburzenia świadomości dzieli się na dwa rodzaje: jakościowe oraz ilościowe. Jeżeli obserwujemy senność, stan przedśpiączkowy lub śpiączkę i nie ma kontaktu z daną osobą oznacza to zaburzenie świadomości typu ilościowego. Natomiast gdy, tak jak w przypadku splątania, wydaje się, że osoba taka jest przytomna, mówimy o zaburzeniach jakościowych. Splątanie może też być pierwszym zwiastunem wchodzenia w stan śpiączki.

Zobacz wideo

Splątanie - przyczyny

Istnieje wiele przyczyn stojącym za splątaniem. Generalnie są to choroby neurologiczne lub ogólnoustrojowe lub urazy prowadzące do uszkodzenia mózgu. W przypadku padaczki splątanie występuje po tzw. dużym napadzie padaczkowym, ale może być także jedynym objawem napadu.

Do stanu splątania mogą prowadzić takie choroby neurologiczne jak:

Ponadto splątanie może towarzyszyć takim zdarzeniom i chorobom ogólnoustrojowym jak:

  • zatrucia tlenkiem węgla, lekami, alkoholem, zażywanie opioidów, LSD, amfetaminy, grzybów halucynogennych
  • zakażenia ogólne typu zapalenie płuc, grypa, posocznica, wstrząs kardiogenny, septyczny lub anafilaktyczny, zakażenie salmonellą
  • infekcje typu malaria, zakażenie bąblowcem
  • zaburzenia krążenia i rytmu serca, zawał, zapaść
  • zaburzenia metaboliczne, np. encefalopiatia wątrobowa lub mocznicowa
  • choroby endokrynologiczne, takie jak śpiączka cukrzycowa, hipoglikemia, przełom tarczycowy
  • zaburzenia elektrolitowe i odwodnienie
  • ciężka żółtaczka
  • początki demencji starczej lub choroby Alzheimera
  • niedotlenienie, choroba wysokościowa
  • hipotermia lub przegrzanie
  • porażenie prądem
  • silny stres, na przykład po wypadku
  • zbliżająca się śmierć

Splątanie - jak się objawia?

Przy splątaniu wydaje się, że kontakt z chorym istnieje. Jednak w rzeczywistości taka osoba nie zdaje sobie sprawy ze swojego stanu. Nie wie kim jest i gdzie się znajduje, ani też nie rozpoznaje bliskich osób. Zaburzona jest struktura myślenia, chory nie jest w stanie mówić z sensem, jego wypowiedzi są chaotyczne i niezrozumiałe. Nie zapamiętuje też jakiejkolwiek informacji. Towarzyszy temu nadpobudliwość ruchowa, ograniczona do najbliższej przestrzeni, nazywana pobudzeniem "w obrębie łóżka". Dochodzą do tego dziwaczne i powtarzalne ruchy, na przykład drapania czy skubania. Dodatkowo chory może mieć omamy lub urojenia.

Niestety, stan splątania trwa czasem wiele dni, a nawet miesięcy. Stan chorego w tym czasie stopniowo się pogarsza. Jeżeli jednak wyjdzie z tego, nic nie pamięta z okresu splątania.

Splątanie - leczenie

Splątanie jest poważnym objawem i wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej. Jeżeli jest objawem innej choroby, leczeniu podlega przede wszystkim sama przyczyna zaburzenia świadomości. Przed ustaleniem trybu leczenia chory poddany zostaje badaniu neurologicznemu, a także sprawdza się jego ogólny stan zdrowia. Podaje się więc analizie krew, mocz, poziom kreatyniny i mocznika we krwi. A także bada się stężenie elektrolitów oraz aktywność enzymów wątrobowych. Wykonuje się ponadto badanie płynu mózgowo-rdzeniowego oraz gazometrię krwi, aby wykluczyć choroby układu oddechowego. Konieczne są także badania obrazowe, w tym tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, badania EEG i inne.

Więcej o: