Ucho - krótkie przypomnienie jak jest zbudowane
Ucho to narz±d s³uchu i równowagi, skomplikowany i delikatny mechanizm, sk³adaj±cy siê z trzech czê¶ci: ucha zewnêtrznego, ucha ¶rodkowego oraz ucha wewnêtrznego. Ucho zewnêtrzne to ma³¿owina uszna, przewód s³uchowy zewnêtrzny oraz zewnêtrzna ¶ciana b³ony bêbenkowej. Ucho ¶rodkowe natomiast sk³ada siê z b³ony bêbenkowej, jamy bêbenkowej, trzech kosteczek s³uchowych, tr±bki s³uchowej (tr±bki Eustachiusza) i koñczy siê powierzchni± zewnêtrzn± okienka owalnego. Mamy jeszcze ucho wewnêtrzne, które sk³ada siê z przedsionka, ¶limaka i kana³ów pó³kolistych. Ucho wewnêtrzne pe³ni dwie funkcje: jest narz±dem s³uchu oraz narz±dem równowagi.
Choroby uszu - rodzaje schorzeñ
Nasze uszy s± narz±dem podatnym na ró¿nego rodzaju infekcje i zapalenia. Najczêstsze zapalne choroby uszu to zapalenia ucha wewnêtrznego, ucha zewnêtrznego oraz zapalenie ucha ¶rodkowego. A ponadto, mog± nam dokuczaæ szumy uszne, perlak oraz ró¿nego rodzaju niez³o¶liwe zmiany w uchu, takie jak kostniaki i chrzêstniaki, nerwiaki nerwu twarzowego oraz nerwu przedsionkowo-¶limakowego i przyzwojaki. Zmiany nowotworowe o charakterze z³o¶liwym to nowotwór podstawnokomórkowy lub p³askonab³onkowy skóry, czerniak, guz woreczka endolimfatycznego. Natomiast k³opoty ze s³uchem, o ró¿nej etiologii, to g³uchota oraz niedos³uch.
Choroby uszu - zapalenie ucha ¶rodkowego ostre oraz przewlek³e i wysiêkowe
Zapalenie ucha ¶rodkowego mo¿e mieæ przebieg ostry lub przewlek³y. Dotyczy najczê¶ciej ma³ych dzieci do ukoñczenia drugiego roku ¿ycia. Ostre zapalenie ucha ¶rodkowego towarzyszy infekcji górnych dróg oddechowych. Zaka¿enie rozwija siê od strony nosogard³a i nosa obejmuj±c b³onê bêbenkow±. Zapalenie ucha ¶rodkowego wywo³ywane jest przez zaka¿enie wirusowe b±d¼ bakteryjne. Wirusowe zaka¿enie powoduj±: RSV, adenowirusy, enterowirusy oraz wirusy grypy. Jedn± z odmian zapalenia wirusowego jest myryngitis bullosa, zwane grypowym lub pêcherzowym zapaleniem ucha ¶rodkowego.
Natomiast za zaka¿enia bakteryjne odpowiadaj± najczê¶ciej: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis. Mo¿e wtedy rozwin±æ siê ropne zapalenie ucha ¶rodkowego, wtedy do objawów do³±cza siê ropna wydzielina z ucha.
Objawy zapalenia to przede wszystkim silny, pulsuj±cy ból ucha oraz ból g³owy, os³abienie s³uchu, a tak¿e z³e samopoczucie i gor±czka, nudno¶ci, zawroty g³owy. W leczeniu stosuje siê leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, a je¿eli dochodzi do zaka¿enia bakteryjnego, które nie ustêpuje po 1-2 dniach - podaje siê tak¿e antybiotyki.
Przewlek³e zapalenie ucha ¶rodkowego objawia siê nawracaj±cym lub sta³ym wysiêkiem z ucha o charakterze ¶luzowo-ropnym, ubytkiem b³ony bêbenkowej oraz stopniowym pogarszaniem siê s³uchu. Wymaga leczenia laryngologicznego, mo¿e bowiem doprowadziæ do powik³añ, w tym trwa³ego ubytku s³uchu.
Wysiêkowe zapalenie ucha ¶rodkowego to powik³anie po ostrym zapaleniu ucha, powi±zane z przed³u¿aj±cym siê katarem i przerostem trzeciego migda³ka. Zdarza siê najczê¶ciej dzieciom w przedszkolnym lub szkolnym wieku. Zapalenie leczy siê preparatami zmniejszaj±cymi obrzêk b³ony ¶luzowej ucha, usuwa siê tak¿e przero¶niêty migda³ek gard³owy.
Choroby uszu - zapalenie ucha wewnêtrznego, czyli zapalenie b³êdnika
Zapalenie b³êdnika najczê¶ciej spowodowane jest powik³aniami po zapaleniu ucha ¶rodkowego lub po zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych lub jest wynikiem urazu. Zaka¿enie ucha wewnêtrznego wywo³uj± najczê¶ciej bakterie, rzadziej wirusy. Mo¿e byæ te¿ nastêpstwem zaka¿eñ górnych dróg oddechowych.
Objawy zapalenia b³êdnika to zaburzenia równowagi, zawroty g³owy, wymioty lub nudno¶ci, szum w uszach, oczopl±s i pogorszenie s³uchu. Choroba mo¿e wymagaæ nawet hospitalizacji. Podawane s± antybiotyki, a tak¿e wykonywany drena¿ ucha ¶rodkowego, aby umo¿liwiæ odp³yw ropnej wydzieliny.
Choroby uszu - zapalenie ucha zewnêtrznego
Zapalenie ucha zewnêtrznego powoduj± zaka¿enia bakteryjne, grzybowe b±d¼ wirusowe. Ucho zewnêtrzne to ma³¿owina uszna i przewód s³uchowy zewnêtrzny. Do zaka¿eñ dochodzi wskutek uszkodzenia naskórka w uchu, zmniejszenia wydzielania woskowiny, a tak¿e zalegania wody w przewodzie s³uchowym. Szczególnym przypadkiem jest ograniczone zapalenie przewodu s³uchowego zewnêtrznego, czyli czyrak, wywo³any zaka¿eniem gronkowcem z³ocistym. Objawy to ból ucha, przy zaka¿eniach bakteryjnych dodatkowo po³±czony z ropnym wyciekiem. Leczenie obejmuje antybiotykoterapiê lub leczenie przeciwwirusowe.
Choroby uszu - perlak
Perlak jest niez³o¶liwym guzem, powstaj±cy w uchu ¶rodkowym. Ma charakter wrodzony b±d¼ nabyty. Nieleczony powoduje stopniowe pogarszanie siê s³uchu. Jest tak¿e przyczyn± stanów zapalnych ucha ¶rodkowego, objawiaj±cych siê ropn± wydzielin± z ucha. Perlak musi byæ usuniêty chirurgiczne, poniewa¿ jego rozrost niszczy strukturê ucha, uszkadza s³uch i mo¿e nie¶æ powa¿ne powik³ania zdrowotne, w³±cznie z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych i ropniem mózgu.
Choroby uszu - szumy uszne
Szumy uszne to d¼wiêki, które dokuczaj± nam w uchu, nie maj±ce jednak fizycznego ¼ród³a na zewn±trz. Przyczyny mog± byæ rozmaite, w tym schorzenia samego ucha, czyli nerwiaki nerwu s³uchowego, niewydolno¶æ tr±bek s³uchowych, otoskleroza (odk³adanie siê nietypowej tkanki kostnej w uchu ¶rodkowym) oraz przewlek³e, ropne zapalenie ucha. Jednak najczê¶ciej szum w uchu wywo³any jest zatkaniem ucha zewnêtrznego przez woskowinê lub cia³o obce.
