Choroby uszu: najczęstsze choroby uszu, objawy i leczenie

Choroby uszu w większości wypadków to zapalenia ucha środkowego, wewnętrznego oraz błędnika, powodowane przez zakażenia bakteryjne lub bakteryjno-wirusowe, wirusowe i grzybiczne. Schorzenia zapalne uszu to częsta dolegliwość małych dzieci, natomiast guzy i nowotwory objawiają się w u dorosłych.

Ucho - krótkie przypomnienie jak jest zbudowane

Ucho to narząd słuchu i równowagi, skomplikowany i delikatny mechanizm, składający się z trzech części: ucha zewnętrznego, ucha środkowego oraz ucha wewnętrznego. Ucho zewnętrzne to małżowina uszna, przewód słuchowy zewnętrzny oraz zewnętrzna ściana błony bębenkowej. Ucho środkowe natomiast składa się z błony bębenkowej, jamy bębenkowej, trzech kosteczek słuchowych, trąbki słuchowej (trąbki Eustachiusza) i kończy się powierzchnią zewnętrzną okienka owalnego. Mamy jeszcze ucho wewnętrzne, które składa się z przedsionka, ślimaka i kanałów półkolistych. Ucho wewnętrzne pełni dwie funkcje: jest narządem słuchu oraz narządem równowagi.

Choroby uszu - rodzaje schorzeń

Nasze uszy są narządem podatnym na różnego rodzaju infekcje i zapalenia. Najczęstsze zapalne choroby uszu to zapalenia ucha wewnętrznego, ucha zewnętrznego oraz zapalenie ucha środkowego. A ponadto, mogą nam dokuczać szumy uszne, perlak oraz różnego rodzaju niezłośliwe zmiany w uchu, takie jak kostniaki i chrzęstniaki, nerwiaki nerwu twarzowego oraz nerwu przedsionkowo-ślimakowego i przyzwojaki. Zmiany nowotworowe o charakterze złośliwym to nowotwór podstawnokomórkowy lub płaskonabłonkowy skóry, czerniak, guz woreczka endolimfatycznego. Natomiast kłopoty ze słuchem, o różnej etiologii, to głuchota oraz niedosłuch. 

Zobacz wideo

Choroby uszu - zapalenie ucha środkowego ostre oraz przewlekłe i wysiękowe

Zapalenie ucha środkowego może mieć przebieg ostry lub przewlekły. Dotyczy najczęściej małych dzieci do ukończenia drugiego roku życia. Ostre zapalenie ucha środkowego towarzyszy infekcji górnych dróg oddechowych. Zakażenie rozwija się od strony nosogardła i nosa obejmując błonę bębenkową. Zapalenie ucha środkowego wywoływane jest przez zakażenie wirusowe bądź bakteryjne. Wirusowe zakażenie powodują: RSV, adenowirusy, enterowirusy oraz wirusy grypy. Jedną z odmian zapalenia wirusowego jest myryngitis bullosa, zwane grypowym lub pęcherzowym zapaleniem ucha środkowego.

Natomiast za zakażenia bakteryjne odpowiadają najczęściej: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis. Może wtedy rozwinąć się ropne zapalenie ucha środkowego, wtedy do objawów dołącza się ropna wydzielina z ucha.

Objawy zapalenia to przede wszystkim silny, pulsujący ból ucha oraz ból głowy, osłabienie słuchu, a także złe samopoczucie i gorączka, nudności, zawroty głowy. W leczeniu stosuje się leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, a jeżeli dochodzi do zakażenia bakteryjnego, które nie ustępuje po 1-2 dniach - podaje się także antybiotyki.

Przewlekłe zapalenie ucha środkowego objawia się nawracającym lub stałym wysiękiem z ucha o charakterze śluzowo-ropnym, ubytkiem błony bębenkowej oraz stopniowym pogarszaniem się słuchu. Wymaga leczenia laryngologicznego, może bowiem doprowadzić do powikłań, w tym trwałego ubytku słuchu.

Wysiękowe zapalenie ucha środkowego to powikłanie po ostrym zapaleniu ucha, powiązane z przedłużającym się katarem i przerostem trzeciego migdałka. Zdarza się najczęściej dzieciom w przedszkolnym lub szkolnym wieku. Zapalenie leczy się preparatami zmniejszającymi obrzęk błony śluzowej ucha, usuwa się także przerośnięty migdałek gardłowy.

Choroby uszu - zapalenie ucha wewnętrznego, czyli zapalenie błędnika

Zapalenie błędnika najczęściej spowodowane jest powikłaniami po zapaleniu ucha środkowego lub po zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych lub jest wynikiem urazu. Zakażenie ucha wewnętrznego wywołują najczęściej bakterie, rzadziej wirusy. Może być też następstwem zakażeń górnych dróg oddechowych.

Objawy zapalenia błędnika to zaburzenia równowagi, zawroty głowy, wymioty lub nudności, szum w uszach, oczopląs i pogorszenie słuchu. Choroba może wymagać nawet hospitalizacji. Podawane są antybiotyki, a także wykonywany drenaż ucha środkowego, aby umożliwić odpływ ropnej wydzieliny.

Choroby uszu - zapalenie ucha zewnętrznego

Zapalenie ucha zewnętrznego powodują zakażenia bakteryjne, grzybowe bądź wirusowe. Ucho zewnętrzne to małżowina uszna i przewód słuchowy zewnętrzny. Do zakażeń dochodzi wskutek uszkodzenia naskórka w uchu, zmniejszenia wydzielania woskowiny, a także zalegania wody w przewodzie słuchowym. Szczególnym przypadkiem jest ograniczone zapalenie przewodu słuchowego zewnętrznego, czyli czyrak, wywołany zakażeniem gronkowcem złocistym. Objawy to ból ucha, przy zakażeniach bakteryjnych dodatkowo połączony z ropnym wyciekiem. Leczenie obejmuje antybiotykoterapię lub leczenie przeciwwirusowe.

Choroby uszu - perlak

Perlak jest niezłośliwym guzem, powstający w uchu środkowym. Ma charakter wrodzony bądź nabyty. Nieleczony powoduje stopniowe pogarszanie się słuchu. Jest także przyczyną stanów zapalnych ucha środkowego, objawiających się ropną wydzieliną z ucha. Perlak musi być usunięty chirurgiczne, ponieważ jego rozrost niszczy strukturę ucha, uszkadza słuch i może nieść poważne powikłania zdrowotne, włącznie z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych i ropniem mózgu.

Choroby uszu - szumy uszne

Szumy uszne to dźwięki, które dokuczają nam w uchu, nie mające jednak fizycznego źródła na zewnątrz. Przyczyny mogą być rozmaite, w tym schorzenia samego ucha, czyli nerwiaki nerwu słuchowego, niewydolność trąbek słuchowych, otoskleroza (odkładanie się nietypowej tkanki kostnej w uchu środkowym) oraz przewlekłe, ropne zapalenie ucha. Jednak najczęściej szum w uchu wywołany jest zatkaniem ucha zewnętrznego przez woskowinę lub ciało obce.