Zapalenie ucha może wystąpić na 3 płaszczyznach – rejonach ucha. Zwykle schorzenie to dotyka jednego z elementów narządu słuchu – ucha wewnętrznego (rejon błędnika), środkowego (jama bębenkowa, zawierająca kosteczki słuchowe, rejon oddzielony od ucha zewnętrznego błoną bębenkową) oraz zewnętrznego (zewnętrzna część ucha obejmująca małżowinę uszną do błony bębenkowej).Niezależnie od rodzaju zapalenia ucha, choroba charakteryzuje się następującymi objawami:
U małych dzieci objawem zapalenia ucha jest sięganie rączką do ucha, markotność, płacz lub krzyk. Ponadto, podobnie jak u osób dorosłych, pojawia się gorączka, czasami wymioty, a także problemy ze snem. W przypadku wystąpienia gorączki oraz wymiotów, dziecko natychmiast powinien obejrzeć lekarz.
Istnieje wiele przyczyn zapalenia ucha. Choroba ta zaliczana jest do jednego z najczęstszych powikłań niedoleczonego przeziębienia. Zarazki dostają się do ucha środkowego i powodują zapalenie z gromadzeniem się wysięku. Zapalenie ucha może być wywołane infekcją o charakterze:
Oprócz wyżej wymienionych przyczyn, zapalenie ucha może być spowodowane zmianą pH w przewodzie słuchowym, nadmierną wilgotnością, występującą w tym narządzie oraz uszkodzeniem nabłonka.
Przebieg schorzenia zwykle wygląda podobnie. Zapalenie ucha rozpoczyna się od nagłego bólu, pulsowania w uchu oraz innych objawów, które opisane były wcześniej. Ból ten bardzo szybko się nasila.Wskutek podwyższonego ciśnienia w uchu środkowym może dojść do przerwania błony bębenkowej i wycieku ropnego płynu. Wówczas ból słabnie i gorączka opada. Ma to jednak miejsce dopiero po wdrożeniu odpowiedniego leczenia. Nieleczone zapalenie ucha może prowadzić do powikłań i być dopiero początkiem dużo poważniejszych chorób.
Istnieje wiele czynników, które zwiększają ryzyka zachorowania na zapalenie ucha. Schorzenie to może być konsekwencją przebytych innych chorób, wywołanych przez bakterie, wirusy lub grzyby. Bardzo często zapalenie ucha jest powikłaniem niedoleczonego przeziębienia. Ryzyko zachorowania na zapalenie ucha zwiększa się również u osób, które korzystają z basenu, borykają się z alergiami lub są diabetykami. Ryzyko jest również większe u dzieci do 11. roku życia - stanowią połowę pacjentów. Oprócz tego, na zapalenie ucha chorują częściej osoby, które stosują pałeczki do czyszczenia uszu – podczas mechanicznego oczyszczania tego narządu może dojść do uszkodzenia nabłonka, który stanowi bezpośrednią przyczynę zapalenia ucha.
Bardzo ważne jest, aby natychmiast po zaobserwowaniu pierwszych objawów oraz zdiagnozowaniu choroby podjąć leczenie, ponieważ przewlekłe zapalenie ucha może skutkować poważnymi powikłaniami. Nieleczone zapalenie ucha może przejść w stan przewlekły lub rozszerzyć się na sąsiednie obszary (wyrostek sutkowaty, zapalenie małżowiny).
Oprócz tych chorób, istnieje możliwość utraty słuchu lub wystąpienie licznych powikłań wewnątrzczaszkowych, takich jak:
W celu zdiagnozowania zapalenia ucha należy udać się do lekarza rodzinnego lub laryngologa. Lekarz bierze pod uwagę objawy, które wystąpiły u chorego, a także bada narząd słuchu. Podstawą diagnozy jest zbadanie ucha przez wziernik. W przypadku przewlekłego zapalenia ucha, zalecane jest wykonanie tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. Badania te pozwalają wyeliminować ryzyko zachorowania na choroby wewnątrzczaszkowe lub zapalenie wyrostka sutkowatego.
Leczenie zapalenia ucha opiera się na zastosowaniu środków farmakologicznych. Lekarz dobierze odpowiedni antybiotyk i lek przeciwbólowy. Gdy ból jest bardzo ostry, lekarz może naciąć błonę bębenkową, co pozwoli na wyciek ropy.
Ponadto niezbędne jest wygrzewanie ucha, pozostanie na kilka dni w domu i unikanie przewiewnych miejsc. Zapalenie ucha wewnętrznego wymaga hospitalizacji, a czasami zabiegu operacyjnego polegającego na wycięciu błędnika czy drenażu tej wewnętrznej partii ucha.