Zapalenie siatkówki oka
Siatkówka oka to przezroczysta błona wyścielająca wnętrze gałki ocznej w jej tylnej części. To tam znajdują się neurony drogi wzrokowej, które odbierają wrażenia wzrokowe i przekazują do mózgu. W środkowej części siatkówki umiejscowiona jest plamka żółta, miejsce najostrzejszego widzenia. Siatkówka powiązana jest z leżącą pod nią naczyniówką, co oznacza, że wiele chorób dotyczy jednocześnie tych dwóch warstw oka.
Zapalenie siatkówki to stan zapalny owej przezroczystej, cienkiej i wrażliwej części oka. Infekcje wirusowe, bakteryjne lub grzybowe i pasożytnicze, których doświadczamy, odbijają się także na kondycji oka. Atakujące organizm drobnoustroje wędrują bowiem wraz z krwią i w ten sposób docierają także do siatkówki i połączonej z nią naczyniówki.
Zapalenie siatkówki - rodzaje chorób
- Cytomegalowirusowe zapalenie siatkówki
Cytomegalowirusowe zapalenie siatkówki to poważna choroba, atakująca światłoczułe komórki siatkówki. Nierozpoznana i nie leczona prowadzi do pogorszenia ostrości widzenia, a nawet do całkowitej utraty wzroku. Cytomegalowirusowe zapalenie siatkówki oka wywoływane jest przez wirusa o nazwie cytomegalowirus (CMV). Patogen potrafi długo przebywać w organizmie w stanie uśpionym i nie wywoływać żadnych chorób. Zazwyczaj układ immunologiczny szybko go unieszkodliwia i groźny staje się dopiero dla osób z obniżoną odpornością. Jednak, jeżeli wirus już się uaktywni, atakuje najczęściej układ pokarmowy oraz siatkówkę.
Objawy zapalenia siatkówki to:
- mroczki lub niewyraźne widzenie
- obecność mętów w ciele szklistym
- błyski w oku
- utrata widzenia obwodowego
- Zapalenie naczyń siatkówki, czyli żył i tętnic w siatkówce
Przyczyną zapalenia naczyń siatkówki jest tzw. choroba Ealesa, a także choroby ogólne, takie jak sarkoidoza, toczeń rumieniowaty układowy. Choroba objawia się stopniowym pogarszaniem się wzroku. Wśród powikłań znajdują się krwotoki do ciała szklistego, drastycznie pogarszające wzrok, wtórna jaskra oraz rozwój nieprawidłowych naczyń siatkówki. Choroba Ealesa to jedna z postaci zapalenia naczyń siatkówki, dotykająca głównie chłopców i mężczyzn w wielu od 15 do 30 lat. W wyniku zapalenia obwodowych żył w siatkówce dochodzi do ich zarośnięcia. Naczynia siatkówki zaczynają pękać, prowadząc do krwotoków do ciała szklistego. Chorobę diagnozuje się na podstawie badania dna oka. Zapalenie naczyń siatkówki leczy się lekami przeciwzapalnymi. Wykonuje się ponadto zabieg zwany laserokoaglacją.
- Zapalenie siatkówki i naczyniówki wywołane toksoplazmozą
Choroba wywoływana jest przez pierwotniaka Toksoplazmoza gondii - pasożyta wewnątrzkomórkowego, którego ostatecznym żywicielem jest kot. Człowiek zaraża się głównie jedząc niedogotowane mięso wieprzowe, baranie lub drobiowe, w którym znajdują się cysty z pasożytem. Można zarazić się także poprzez brudne ręce, na których znalazły się cysty z pasożytem i zostały przeniesione na żywność. Połknięte cysty z pasożytem dostają się do jelita, gdzie się przepoczwarzają i przedostają do krwioobiegu, a stamtąd do tkanki nerwowej, w tym do siatkówki oka.
Za zapaleniami siatkówki i naczyniówki oka u dzieci stoi najczęściej właśnie toksoplazmoza, głównie toksoplazmoza wrodzona, której dziecko nabawiło się jeszcze w łożysku od zakażonej matki. Toksoplazmoza wrodzona objawia się zaraz po urodzeniu, w postaci zakażenia ogólnego lub tylko zapalenia siatkówki. W siatkówce widoczna jest w postaci okrągłej blizny w plamce żółtej. Powikłania mogą być różne: od niewielkiego pogorszenia ostrości widzenia aż do utraty wzroku w zajętym chorobą oku. Zapalenie siatkówki ma tendencję do nawrotów, nawet po wielu latach.
Leczenie polega na podawaniu leków przeciwko toksoplazmozie (antybiotyk klindamycyna) oraz kortykosteroidów. Wyleczenie stanu zapalnego nie oznacza, niestety, likwidacji pasożyta z organizmu. Po chorobie zostają jednak blizny na siatkówce, które pogarszają jakość widzenia.
- Zapalenie siatkówki wywołane wirusem opryszczki pospolitej
Zapalenia siatkówki wywołuje wirus opryszczki zwykłej Hespes simplex. Tego typu zapalenie występuje dość rzadko i raczej u osób z obniżoną odpornością organizmu, na przykład po przeszczepach czy w wyniku takich chorób, jak AIDS. Noworodki zarażają się podczas przechodzenia przez kanał rodny od chorej matki. Zapalenie siatkówki, wywołane opryszczką, leczy się preparatami antywirusowymi. Możliwe jest wyleczenie zapalenia, lecz siatkówka zostaje trwale uszkodzona, co powoduje pogorszenie wzroku.
- Zapalenie tylnego odcinka błony naczyniowej, obejmujące naczyniówkę i siatkówkę
Przyczyną zapalenia tylnego odcinka błony naczyniowej są zakażenia pasożytnicze (toksoplazmoza, toksokaroza), a także gruźlica, borelioza, kiła, opryszczka, półpasiec, cytomegalia, choroby układowe, takie jak sarkoidoza oraz inne stany zapalne. Zapalenia leczy się kortykosteroidami.
