Zwyrodnienie plamki żółtej, czyli degeneracja plamki żółtej lub zwyrodnienie plamki związane z wiekiem, to przewlekła choroba oczu, która dopada przede wszystkim osoby po 50. roku życia. Polega na stopniowym zwyrodnieniu centralnej części siatkówki. Powoli pogarsza wzrok, może prowadzić nawet do ślepoty. Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem to w skrócie AMD, czyli age-related macular degeneration. Wyróżniamy dwa rodzaje zwyrodnienia plamki żółtej - wysiękowe i suche.
Zwyrodnienie plamki żółtej: co to jest plamka żółta?
Plamka żółta to element siatkówki. Jej rola w narządzie wzroku jest nie do przecenienia - nawet jej małe uszkodzenie powoduje poważne komplikacje. Plamka żółta umożliwia nam widzenie środka obrazu bez deformacji. Odpowiada za widzenie centralne - bez niego nie moglibyśmy sprawnie czytać, pisać, dostrzegać szczegółów i rozpoznawać barw. Jest malutka; jej średnica wynosi pięć, sześć milimetrów.
Zwyrodnienie plamki żółtej: występowanie
Zwyrodnienie plamki żółtej to główna przyczyna utraty wzroku przez osoby po 50. roku życia. AMD występuje u 8,8 proc. populacji. Od 5 do 10 proc. chorych to osoby w wieku 65-75 lat; aż 20-30 proc. chorych to osoby po 75. roku życia.
Im starsza osoba, tym większe prawdopodobieństwo pojawienia się degeneracji plamki żółtej, ale zdarza się, że dopada ona także ludzi młodych. Choroba częściej dotyka kobiet. Bardziej narażona na degenerację plamki żółtej jest rasa biała.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Zwyrodnienie plamki żółtej: rodzaje
Rozróżniamy dwa rodzaje zwyrodnienia plamki żółtej. Jest to postać sucha (zanikowa) oraz postać mokra (wysiękowa). Pierwsza przebiega łagodnie i rozwija się stosunkowo powoli. Na szczęście to aż 90 procent przypadków wystąpienia AMD. Druga postać, mokra, jest znacznie poważniejsza. Degeneracja wzroku przebiega niezwykle szybko - bywa, że trwa jedynie kilka dni czy tygodni. Na postać wysiękową narażeni są ludzie młodzi. Zdarza się, że po wysiękowym zwyrodnieniu plamki żółtej wzrok jest w katastrofalnym stopniu osłabiony, jednak wciąż "działać".
Zwyrodnienie plamki żółtej: przyczyny
Nie wiadomo dokładnie, z czego wynika degeneracja plamki żółtej. Jak już wspomnieliśmy, im człowiek starszy, tym większe ryzyko wystąpienia tej choroby. Ważną rolę odgrywa tu też płeć (częściej chorują kobiety) oraz rasa (bardziej narażona jest rasa biała). Istnieją jednak czynniki środowiskowe, które podwyższają ryzyko zachorowania na degenerację plamki żółtej. Przyczyny zwyrodnienia plamki żółtej, które są uzależnione od trybu życia, to:
- niezdrowa dieta (niewystarczający poziom określonych witamin czy składników odżywczych),
- nadwaga i otyłość,
- palenie papierosów,
- długotrwałe, wieloletnie przebywanie w ostrym świetle (na przykład praca w bardzo naświetlonym miejscu).
Mieć się na baczności powinni również ci, którzy cierpią na dolegliwości układu sercowo-naczyniowego, a więc na przykład nadciśnienie tętnicze, zawał serca, udar mózgu, oraz te osoby, w których rodzinie wystąpiło już zwyrodnienie plamki żółtej.
Zwyrodnienie plamki żółtej: objawy
Degeneracja plamki żółtej prowadzi do pogorszenia wzroku, a w ostateczności ślepoty. Objawy zwyrodnienia plamki żółtej to:
- widzenie linii prostych jako falistych,
- postępujące problemy z czytaniem,
- trudności z dostrzeganiem szczegółów,
- gorsza umiejętność rozpoznawania barw.
Zwyrodnienie plamki żółtej: diagnoza
Najprostszą (lecz wstępną) metodą diagnozy zwyrodnienia plamki żółtej jest tak zwany test Amslera. Do jego wykonania potrzebna jest specjalna siatka Amslera, którą umieszczamy poniżej. Na środku siatki umieszczona jest kropka. Jeżeli wpatrujemy się w nią i linie ulegają zniekształceniu i falowaniu, oznacza to, iż coś jest nie w porządku i trzeba iść do lekarza.
Siatka Amslera, dzięki której można wstępnie zdiagnozować zwyrodnienie plamki żółtej CC BY 2.0 / National Eye Institute / Flickr.com
Dalsza diagnoza obejmuje między innymi badanie dna oka. Inne przydatne badania to tomografia oka lub angiografia.
Zwyrodnienie plamki żółtej: leczenie
Postać sucha zwyrodnienia plamki żółtej może być leczona (w istocie silnie hamowana) przez odpowiednią dietę (dużo owoców i warzyw) i dbanie o poziom cholesterolu. Pomagają też leki wspomagające prawidłowe krążenie.
Warto stosować dietę śródziemnomorską, jeść wiele produktów z dużą zawartością karotenoidów (na przykład marchwi, szpinaku, pomidorów, słodkich ziemniaków, dyni, jarmużu, pietruszki naciowej, moreli czy brokułów) oraz pokarmów z kwasami tłuszczowymi z ryb. Dobrze jest ograniczyć alkohol oraz jedzenie dużej ilości mięsa.
Postać mokra degeneracji plamki żółtej jest o wiele trudniejsza do leczenia, a terapia jest bez wątpienia bardziej niebezpieczna. Stosuje się do niej laser (niszczy nieprawidłowe naczynia krwionośne), metodę fotodynamiczną (wprowadzaniu specjalnego barwnika) czy iniekcje doszklistkowe i okołotwardówkowe.
![10 najzdrowszych WARZYW, których nie może zabraknąć w twojej diecie [ranking subiektywny]](https://bi.im-g.pl/im/08/8c/13/z20497416II,Bogactwo-witamin-i-soli-mineralnych--smak--aromat-.jpg)
