Krew w moczu często świadczy o problemach z nerkami lub innym odcinkiem układu moczowego, ale nie musi tak być. W przypadku kobiet może się tak objawiać choćby endometrioza. Jeśli jej ogniska są zlokalizowane np. w pobliżu pęcherza, krew może przedostawać się do moczu.
Krew w moczu - upewnij się, że to stan chorobowy
Czasem wystarczą buraczki do obiadu, by mocz zmienił kolor na ciemnopomarańczowy, czasem niemal czerwony. Brązowawy bywa po niektórych warzywach strączkowych, różowawy po lekach (także często stosowanych, np. przeciwbólowych).
Zatem, nim zaczniesz dramatyzować, że "sikasz krwią", zastanów się czy za tym objawem nie stoi choćby twoja dieta.
Jeśli mocz ma zmienioną barwę w trakcie miesiączki, warto wziąć pod uwagę, że to krew menstruacyjna przedostała się do moczu, więc objaw nie jest chorobowy.
Krew w moczu rzadko pokrywa całe pole widzenia, chociaż bywa i tak. Czasem pojawiają się jej drobinki, sprawiające wrażenie "zawieszonych". Zdarza się też, że nie widać jej wcale, a jest obecna i sygnalizuje poważny problem zdrowotny.
Krwiomocz i krwinkomocz
Krew w moczu dzieli się zasadniczo na dwa typy:
- krwiomocz makroskopowy - krew jest w moczu wyraźnie widoczna (makrohematuria).
- krwiomocz mikroskopowy (mikrohematuria lub krwinkomocz), czyli sytuacja, gdy krwinki czerwone (erytrocyty) można stwierdzić dopiero w badaniu mikroskopowym osadu moczu.
Niewielka ilość erytrocytów w moczu jest dopuszczalna. Przyjmuje się, że 3-4 krwinki w jednym polu widzenia (duże powiększenie mikroskopu) to wciąż norma. Większa ilość wymaga wyjaśnienia. Krwinki czerwone obecne w moczu mogą pochodzić z każdej części układu moczowego - od cewki moczowej począwszy, a na nerkach skończywszy.
Obecność krwinek w moczu nie musi zresztą mieć związku z układem moczowym. Czasem niewielka ilość erytrocytów przenika do moczu przy intensywnym wysiłku (hematuria wysiłkowa, krwinkomocz powysiłkowy). Zjawisko jest typowe dla sportowców. Gdy parametry są nieznacznie podniesione, to może być jedyna przyczyna i nie musi oznaczać problemu ze zdrowiem. Kiedy jednak ilość krwinek w polu widzenia to liczba dwucyfrowa, sprawę już bezwzględnie trzeba wyjaśnić. Sportowcy też miewają problemy ze zdrowiem.
Krwinkomocz bywa rzekomy, czyli znajduje się w próbce moczu, ale nie pochodzi z dróg moczowych. Bywa tak, że krew przedostaje się z dróg rodnych i jest objawem problemu ginekologicznego. Oczywiście, możliwe jest pobranie moczu tak, by nie zanieczyścić próbki (najprostsza metoda to zastosowanie tamponu dopochwowo). Coraz częściej laboratoria i lekarze wydają specjalne instrukcje pobierania moczu, by uniknąć tego problemu.
Krew w moczu a płeć
Nawet prawidłowo pobrana krew podczas miesiączki może zawierać krew z powodu endometriozy. Nie warto więc w czasie menstruacji przeprowadzać tego badania laboratoryjnego. Do diagnozowania endometriozy służą inne metody. W przypadku kobiet problemy z drogami moczowymi nieraz współwystępują z problemem ginekologicznym, stąd przy objawach typowych dla zaburzeń pracy pęcherza (częste uczucie parcia na pęcherz, bóle w okolicach pęcherza, ból odczuwany podczas oddawania moczu i trudności w utrzymaniu moczu) warto odwiedzić także ginekologa. Jeśli nie byłaś u niego od roku, trzeba się wybrać także bez objawów.
U mężczyzn krew w moczu może świadczyć na przykład o zapaleniu gruczołu krokowego lub rozroście gruczołu krokowego (prostaty, stercza). Powiększenie gruczołu krokowego lub jego zapalenie to przypadłość, która dotyczy dużej części mężczyzn, którzy ukończyli 50 lat. Objawiają się zazwyczaj trudnościami w oddawaniu moczu, częstomoczem, a czasami także krwiomoczem.
Uwaga, to może być nowotwór
Pojawienie się krwi podczas oddawania moczu może wskazywać również na występowanie zmian nowotworowych, takich jak rak prostaty, rak pęcherza moczowego, rak nerek, rak cewki moczowej czy rak moczowodu. Nowotwory z tej grupy stwierdza się najczęściej u pacjentów po 55. roku życia, u których występują czynniki zwiększające ryzyko zachorowania, takie jak obciążenie genetyczne czy palenie tytoniu.
Niestety, problem nie dotyczy tylko dorosłych. W przypadku nowotworu występującego w obszarze dróg moczowych, oprócz krwi w moczu pojawiają się ogólnoustrojowe objawy choroby. U dzieci krwiomocz, jeżeli towarzyszą mu bóle brzucha, powiększenie obwodu brzucha, infekcje dróg moczowych, gorączka, wymioty lub podwyższone ciśnienie krwi, może wskazywać na nowotwór złośliwy nerek, tak zwany guz Wilmsa. Skuteczność leczenia tego nowotworu jest bardzo wysoka. Istotne jednak, żeby szybko zdiagnozować problem i rozpocząć leczenie.
Krew w moczu - częste przyczyny i postępowanie
Oczywiście, krew w moczu nie musi być związana z nowotworem i często nie jest. Zarazem: z pewnością tego objawu nie należy lekceważyć. Podobnie jak profilaktycznej diagnostyki układu moczowego. Przynajmniej raz w roku należy wykonać badanie ogólne moczu, by na czas wykryć ewentualny problem. Krwi w moczu nie musi być widać, nie odczuwasz wyraźnych dolegliwości, a choroba już się rozwija i można ją wyłapać na etapie w pełni uleczalnym.
Obecność krwi w moczu może świadczyć o różnych chorobach. Najpopularniejsze:
- zapalenie dróg moczowych
- kamica nerek lub dróg moczowych (także piasek w nerkach)
- schorzenia kłębuszków nerkowych, np. nefropatia IgA, zespół Alporta
- gruźlica układu moczowego
- torbielowatość nerek
W zależności od prawdopodobnej przyczyny lekarz pierwszego kontaktu zapewne skieruje cię do urologa lub nefrologa. Czasem decyduje o tym dopiero pogłębiona diagnostyka, choćby usg. Nefrolog zajmuje się problemami czynnościowymi (np. stanami zapalnymi), urolog rozwiązuje zwykle problemy zabiegowo (operacyjnie, laparoskopowo itd.). Oczywiście, jeśli to pierwszy stan zapalny pęcherza, niewykluczone, że internista sam dobierze leki i na tym zakończy się historia. Zazwyczaj jednak krew w moczu nie jest lekceważona i bez dodatkowych badań oraz konsultacji raczej się nie obędzie.
