Chocia¿ endometrium i endometrioza to nie to samo, wci±¿ zdarza siê, ¿e te terminy s± stosowane zamiennie. Tymczasem: wszystkie mamy endometrium, ale nie endometriozê - tak jak wszystkie mamy tarczycê, ale niedoczynno¶æ tarczycy ju¿ tylko czê¶æ z nas.
Endometrioza, endometrium: definicje
Endometrium to naturalnie wystêpuj±ca b³ona ¶luzowa (¶luzówka) macicy. Jest ona wra¿liwa na hormony kobiece, zw³aszcza estrogeny i gestageny (w tym progesteron ). Pod ich wp³ywem endometrium zmienia siê w ci±gu miesi±ca: staje siê nawet kilkakrotnie grubsze, gdy przygotowuje siê na ewentualne przyjêcie zarodka i z³uszcza, kiedy do zap³odnienia nie dojdzie ( menstruacja ).
Je¶li ¶luzówka typowa dla macicy umiejscowi siê poza ni± (mechanizmu wci±¿ nie znamy), zaczynaj± siê problemy. Podczas miesi±czki endometrium z³uszcza siê tak¿e w narz±dach, do których siê przenios³o, a krwawienia i sama obecno¶æ ¶luzówki powoduje ró¿ne problemy.
Endometrium bywa odkrywane w odleg³ych narz±dach, np. w p³ucach i wówczas endometrioza objawia siê krwiopluciem. Je¶li ¶luzówka przedostanie siê do jelit, pojawia siê krew w stolcu , etc.
To jednak rzadko¶æ. Najczê¶ciej endometrium przenosi siê do narz±dów w okolicy macicy: do jajowodów, jajników, otrzewnej , czyli ochronnej b³ony otaczaj±cej narz±dy jamy brzusznej.
Myl±ce objawy endometriozy
Typowe dolegliwo¶ci miesi±czkuj±cych kobiet to zarazem charakterystyczne objawy endometriozy. Najczê¶ciej kobiety uskar¿aj± siê na:
- obfite miesi±czki
- bóle w podbrzuszu
- bóle w okolicy krzy¿owej
- miesi±czki bolesne i przed³u¿aj±ce siê
- ból podczas stosunku
- plamienia miêdzy miesi±czkami.
Takie objawy s± podstaw± do podejrzewania endometriozy, ale na pewno nie do ostatecznego rozpoznania choroby. W diagnostyce pomocne bywa badanie usg, ale nie rozpozna jej ostatecznie. To jest mo¿liwe wy³±cznie na podstawie badania histopatologicznego wycinków pobranych podczas badania laparoskopowego.
Niektóre pacjentki maj± bardzo nasilone objawy, a diagnostyka dowodzi, ¿e zmiany s± niewielkie. Zarazem: zdarza siê, ¿e kobieta nie ma ¿adnych objawów wskazuj±cych na endometriozê, a zmiany s± bardzo zaawansowane i gro¼ne dla jej zdrowia. Choroba bywa wykrywana przypadkiem, np, podczas zabiegów chirurgicznych z innego powodu.
Endometrioza to "dziwna" choroba, w której nasilenie objawów nie koreluje ze stopniem zaawansowania choroby.
Endometrioza: to nie rak, ale...
Endometriozy nie da siê trwale wyleczyæ. W koñcu ustêpuje sama: kiedy kobieta przechodzi menopauzê. Endometrium przestaje byæ aktywne w macicy i analogicznie wszêdzie tam, gdzie siê przenios³o.
Dla wielu kobiet to marne pocieszenie, bo endometrioza to przede wszystkim schorzenie sprzyjaj±ce niep³odno¶ci . Mo¿e chocia¿by powodowaæ niedro¿no¶æ jajowodów, a poniewa¿ jej rozpoznanie bywa opó¼nione (szczególnie, gdy nie ma innych objawów poza brakiem ci±¿y), na upragnione macierzyñstwo te¿ bywa czasem pó¼no. St±d tak istotne jest jak najszybsze skuteczne leczenie niep³odno¶ci, niezale¿nie od przyczyny, gdy twoim wrogiem jest czas.
Obecna wiedza naukowa wci±¿ dowodzi, ¿e najskuteczniejsz± metod± leczenia niep³odno¶ci jest in vitro . W przypadku kobiet z endometrioz± zabieg wykonuje siê jak najszybciej po usuniêciu ognisk endometrium poza macic±. Nie mo¿na pozwoliæ, ¿eby zd±¿y³y odrosn±æ. A dlaczego nie wystarczy zdaæ siê na naturê? Jajowody, z których usuniêto ogniska, chocia¿ s± dro¿ne, najczê¶ciej nadal nie funkcjonuj± w pe³ni sprawnie. Ich funkcje s± trwale uszkodzone i nie mo¿e doj¶æ do naturalnego zap³odnienia lub potem zagnie¿d¿enia zarodka w macicy.
Sk±d siê bierze przekonanie pacjentek, ¿e nawet lekarze lekcewa¿± to schorzenie i dlatego mówi±: "endometrioza to nie rak"? Czêsta, rozpoznawana podczas usg forma endometriozy to tzw. torbiel czekoladowata (endometrialna). To charakterystyczna, wype³niona p³ynem zmiana nowotworowa. Chocia¿ wymaga usuniêcia (bo mo¿e pêkn±æ, powa¿nie zagra¿aj±c zdrowiu kobiety), nie jest z³o¶liwa, nie zabija. Informacja "to nie rak" ma na celu uspokojenie pacjentki przed zabiegiem operacyjnym.
Konsultacja: dr Marzena Dêbska, ginekolog po³o¿nik ze Szpitala Bielañskiego i poradni Dêbski Clinic w Warszawie.
Czytaj tak¿e: Miesi±czki bolesne, zbyt obfite, przed³u¿aj±ce siê - to musisz wiedzieæ
