Wątroba to największy narząd w naszym ciele (może ważyć nawet półtora kilograma). Do jej najważniejszych zadań należy przekształcanie szkodliwych produktów przemiany materii w bezpieczne związki, które następnie usuwane są z moczem i kałem. Dodatkowo wątroba wydziela żółć niezbędną do trawienia tłuszczów. Przechowuje glikogen (czyli przetworzoną glukozę, z której organizm w razie potrzeby może skorzystać), niektóre witaminy (A, D i B12) oraz żelazo i miedź. Wytwarza także heparynę, która odpowiada za prawidłową krzepliwość krwi oraz niektóre białka wzmacniające naszą odporność. Zniszczona nawet w 75 proc. jest w stanie pracować.
Marskość wątroby, nazywana też zwłóknieniem wątroby to proces, którego nie da się zatrzymać, ale można go spowolnić. Ze względu na przyczynę marskości wątroby dzieli się na:
- marskość alkoholową
- marskość zastoinową
- marskość pozapalną
- marskość żółciową
- marskość uwarunkowaną genetycznie
Największym zagrożeniem dla wątroby jest alkohol. Zawarte w nim związki blokują rozkład białek, węglowodanów i tłuszczów, a to prowadzi do uszkodzenia narządu. Jednak nie tylko on odpowiada za marskość. Zdaniem specjalistów schodzenie pojawia się zaledwie u 15 proc. tych, którzy przez co najmniej 10 lat regularnie piją alkohol. W pozostałych przypadkach winne jest zakażenie wirusem HCV, odpowiedzialnym za wirusowe zapalenie wątroby typu C (rzadziej typu B). Czasem u pacjentów z zaawansowaną niewydolnością prawej komory serca, na skutek zastoju krwi w dolnej części ciała, może rozwinąć się marskość wątroby.
Warto pamiętać, że za postępującym zwłóknieniem, które bardzo często prowadzi do marskości wątroby mogą stać niektóre choroby genetyczne, stłuszczenie wątroby, typowe dla osób otyłych, chorych na cukrzycę lub chorobę wieńcową. Może być też konsekwencją zamknięcia przewodów żółciowych (nadmiar żółci może uszkadzać miąższ). W skrajnych przypadkach to sam organizm zaczyna wytwarzać przeciwciała, które niszczą wątrobę. Na pytanie dlaczego tak się dzieje, medycyna nie potrafi udzielić jednoznacznej odpowiedzi.
Objawy marskości wątroby
Pierwsze objawy marskości wątroby zazwyczaj są lekceważone, bo w żaden sposób nie kojarzą się chorą wątrobą. Pacjenci początkowo czują się zmęczeni i osłabieni. Z czasem zaczynają tracić apetyt, chudną, mają nudności i dokuczają im bóle brzucha. W niektórych przypadkach może wystąpić ginekomastia (powiększenie piersi spowodowane m.in. zaburzeniami hormonalnymi, pojawia się przede wszystkim u mężczyzn), powiększenie śledziony, wodobrzusze czy hipogonadyzm (deformacja jajników lub jąder).
Mimo że sama wątroba nie boli, bo nie jest unerwiona to jej powiększenie może oddziaływać na okoliczne nerwy i wywoływać ból oraz dyskomfort w jej obrębie. Warto jednak pamiętać, że rozwój i postęp choroby może wyglądać zupełnie inaczej. W niektórych przypadkach dopiero powikłania typowe dla marskości wątroby sprawiają, że pacjent zgłasza się do lekarza. Do najczęstszych należą wybroczyny i krwawienia, żółtaczka, swędzenie skóry czy nadciśnienie wtórne. Czasem zdarza się, że encefalopatia, insulinooporność, cukrzyca typu 2 czy rak wątroby są powikłaniem właśnie po marskości wątroby.
Diagnoza marskości wątroby
Sam wywiad i analiza objawów to za mało, aby jednoznacznie stwierdzić marskość wątroby. Niezbędne jest wykonanie tzw. prób wątrobowych (badanie krwi, a konkretnie enzymów, które pozwala ocenić czy wątroba pracuje prawidłowo i czy nie doszło do jej uszkodzenia) oraz sprawdzenie poziomu bilirubiny (główny barwnik żółci).
W surowicy krwi szuka się także przeciwciał, aby potwierdzić bądź wykluczyć wirusowe zapalenie wątroby typu B lub C. Dodatkowo lekarz (hepatolog) może zalecić wykonanie USG, tomografii komputerowej, scyntygrafii lub rezonansu magnetycznego. Jeśli będzie taka potrzeba lekarz może zlecić biopsję wątroby, czyli pobranie wycinka do badania histopatologicznego.
Marskość wątroby – leczenie
Sposób i zakres leczenia zależą przede wszystkim od tego, co wywołało marskość i w jakim stanie jest sam narząd. Jeśli przyczyną problemu jest zakażenie wirusem HCV, czyli wirusowe zapalenie wątroby wprowadza się terapię stosowaną w leczeniu WZW. Dzięki nowoczesnym lekom leczenie trwa kilka tygodni i jest bardzo skuteczna. W przypadku gdy za marskością stoi choroba genetyczna należy opanować chorobę podstawą i ewentualnie wprowadzić odpowiednie leczenie objawowe.
Jeśli marskość spowodował alkohol konieczne jest jego natychmiastowe odstawienie, zastosowanie się do zaleceń lekarza i przyjmowanie leków.
Chorzy muszą mieć jednak świadomość, że włóknienia wątroby nie da się odwrócić, ale dzięki wczesnemu rozpoznaniu i trzymaniu się zaleceń można ten proces kontrolować i spowolnić. Odpowiednio wcześnie wprowadzone leczenie pozwala także uniknąć groźnych powikłań (m.in. encefalopatia wątrobowa, insulinooporność, cukrzyca typu 2 czy pierwotny rak wątroby).
Jeśli chory nie będzie przyjmował leków i nie zrezygnuje z używek, z alkoholem na czele jedynym ratunkiem może być dla niego przeszczep wątroby. Jednak na to nie wszyscy mają szanse.
To również może cię zainteresować:
