Tekst został zaktualizowany 27 lutego 2022
Goździki są wyjątkowo aromatyczną przyprawą korzenną o charakterystycznym smaku. Mają właściwości znieczulające i odświeżające, są też uważane za naturalny afrodyzjak. W Chinach wykorzystywane są już od ponad 2000 lat.
Goździki - co to za roślina?
Goździki są niedojrzałymi, nieotwartymi pączkami kwiatów wiecznie zielonego drzewa - goździkowca korzennego. W naturze drzewa te rosną na indonezyjskich Wyspach Korzennych (Moluki), ale też w Ameryce Południowej, Ameryce Północnej, w Afryce, Australii. Świeże goździki mają kolor różowy, a suszone rdzawo-brązowy. Goździki wyglądają jak małe gwoździe (clavus), ze stożkowym trzpieniem. W smaku są piekące, ale charakterystyczny zapach goździków ma ciepłą, słodką, korzenną nutę.
Goździki w walce z infekcjami
Swoje liczne zdrowotne właściwości goździki zawdzięczają zawartym w nich składnikom, takim jak:
- eugenol
- błonnik
- witaminy A, B6, C, E, K
- kwas foliowy
- mikro i makroelementy
- kwasy tłuszczowe
- przeciwutleniacze
Oczywiście przyprawy i generalnie zioła nie służą do uzupełniania niedoborów substancji odżywczych w organizmie, jednak ich unikalne składniki, nawet w niewielkiej ilości, mogą już mieć wpływ na nasze samopoczucie, a czasem nawet zdrowie. Wspomniany eugenol zmniejsza aktywność enzymów powodujących stany zapalne. Dzięki temu goździki mogą hamować rozwój infekcji spowodowanej przez grzyby, a nawet w pewnym stopniu zapobiegać procesom nowotworzenia. Dokuczliwe objawy grypy lub przeziębienia ustępują szybciej, gdy zastosujemy preparaty z goździkami. To dzięki przeciwzapalnym i przeciwbólowym właściwościom goździków szybciej ustąpią katar, kaszel czy ból gardła.
Goździki znieczulają i odświeżają
Eugenol sprawia też, że goździki mają właściwości znieczulające i odświeżające. Żucie lub ssanie goździka przynosi ulgę w bólu zęba, a sprawdzonym sposobem na ból głowy jest smarowanie czoła pastą ze sproszkowanym goździkiem. Uwaga, goździki zębów nie leczą, a ich ból to sygnał, że sytuacja jest już bardzo poważna. Trzeba czym prędzej udać się do dentysty, nie zapominając, że infekcje w jamie ustnej sprzyjają poważnym powikłaniom w narządach odległych, nawet zapaleniu mięśnia sercowego.
Inne dobroczynne właściwości goździków
Badania wykazały, że regularne spożywanie niewielkich ilości goździków:
- obniża poziom cholesterolu
- wspomaga produkcję insuliny
- reguluje poziom glukozy i trójglicerydów
- wpływa na obniżenie ryzyka zawału serca
- ogranicza ryzyko występowania pasożytów jelit
- może działać grzybobójczo czy bakteriobójczo
- przynosi ulgę również w problemach trawiennych, wymiotach czy wzdęciach
- pomaga przy wrzodach żołądka
- działa osłonowo na przewód pokarmowy.
Odpowiednią dawkę zdrowotnych właściwości goździków możemy sobie zapewnić stosując je na co dzień w kuchni jako przyprawę do różnych potraw.
Goździki dobre do ciężkostrawnych potraw i wypieków
Dzięki walorom smakowym i charakterystycznemu aromatowi, przyprawy z goździkami stosuje się do bardzo wielu potraw. Pasują do wieprzowiny, baraniny i dziczyzny. Poprawiają smak potraw z grzybów i ryb. Dodaje się je do rosołu, pizzy i spaghetti. Ciasta i ciasteczka bożonarodzeniowe nie mogą się obyć bez dodatku goździków. Cenimy je również w ponczu, grzanym winie czy gruszkach w occie.
W okresie jesienno-zimowym popularne są: rozgrzewająca herbatka z goździkami i grzane wino z pomarańczą i goździkami, my jednak proponujemy dodać kilka goździków do wody na poranną owsiankę lub jaglankę. Będzie lżej na żołądku, a to cenne przez cały rok.
Ponieważ goździki niewątpliwie pachną świętami, ostatnio stały się też modne jako element unikalnych ozdób świątecznych. Najszybszą i najprostszą w wykonaniu jest dekoracja świąteczna z pomarańczy czy innych cytrusów. Wystarczy świeży owoc i goździki. Goździkami nabijamy skórkę pomarańczy i dzięki temu zabiegowi mamy w kilka minut cudownie pachnącą świąteczną dekorację. Oczywiście, nadaje się do spożycia. Z tego duetu polecamy przede wszystkim cytrusy - goździki spożywane solo to jednak przysmak dla amatora. Już lepiej korzystać z ich mocy w daniach wieloskładnikowych.
Goździki nie dla każdego
Goździki pomimo właściwości leczniczych, jak każda substancja w nadmiarze może być szkodliwa. Goździków nie powinny stosować kobiety w ciąży, osoby z nadciśnieniem, osoby cierpiące na zaburzenia krzepliwości krwi oraz hipoglikemię.
