Sos sojowy używany jest w wielu kuchniach azjatyckich i w każdej z nich ma nieco inny smak i wygląd. Tradycyjny japoński sos sojowy jest słony i rzadki, Chińczycy wolą gęsty i słony, natomiast w Indonezji preferuje się rzadki i słodki.
W sprzedaży możemy spotkać się przede wszystkim z dwoma rodzajami sosu sojowego:
Klasyczny japoński sos sojowy występuje w pięciu odmianach:
koikuchi - najbardziej popularny w Japonii i na świecie. Produkują go firmy Kikkoman oraz Yamasa. Wyrabiany jest z soi i pszenicy w równych proporcjach z dodatkiem soli (16 proc.) Niepasteryzowany nosi nazwę kijoyu lub namashoyu.
usukuchi - zawiera więcej soli (18-19 proc.), jest jaśniejsze niż koikuchi, składa się z sfermentowanego ryżu, glutenu pszennego oraz amazake (japoński napój alkoholowy)
tamari - pochodzi z rejonu Chubu w Japonii. Produkowany z soji i niewielkich ilości pszenicy (lub w ogóle jej nie dodaje się tego zboża). Wtedy nie zawiera glutenu.
saishikomi - pochodzi z prefektury Yamaguchi, jest dwukrotnie warzony, ciemny, o silnym smaku, zwany jest także kanro (słodki)
shiro - produkowany w regionie o nazwie Kansai, a wyrabiany jest głównie z pszenicy. Ma słodszy smak, niż pozostałe rodzaje sosów, jest słodszy i służy do urozmaicania wyglądu potraw.
Powinien obywać się bez sztucznych barwników i aromatów. Jeśli został odpowiednio starannie wyprodukowany będzie długo nadawał się do spożycia bez utrwalaczy.
W skład sosu wchodzą tylko soja, ziarna pszenicy i woda. Dlatego, jeśli producent umieścił na etykiecie długą listę innych składników to może to oznaczać, że dodał "chemię". Zaleca się szukać sosu z prostym składem. Wtedy dostaniemy prawdziwy sos sojowy.
Oprócz białka i nienasyconych kwasów tłuszczowych sos sojowy pełen jest witamin z grupy B, minerałów i błonnika, dzięki czemu walczy z cholesterolem.
W składzie sosu sojowego (100 g) znajdziemy między innymi:
Ponadto: wapń, żelazo, magnez, potas, sód i inne minerały.
Ten produkt roślinny zawiera niewiele kalorii, za to posiada w swoim składzie błonnik, który pomaga walczyć z cholesterolem i nadwagą, wspomagając trawienie. Ponadto, używając tej przyprawy nie musimy już dodatkowo solić potrawy. Sos sojowy bez obaw mogą go też spożywać dzieci i osoby starsze.
Azjaci uwielbiają tę przyprawę i dodają do wielu potraw. W Japonii właściwie każdy posiłek komponuje się z sosem sojowym, a już potraw z ryżem prawie nie sposób sobie wyobrazić bez tego sosu.
Sos sojowy lubią Włosi i dodają go do np. pizzy czy makaronów, a Amerykanie do hamburgerów.
W naszej kuchni sos sojowy możemy używać do różnych potraw. Świetnie się sprawdza dodany do zup, pieczeni lub smażonego mięsa. Ma intensywny smak, więc wystarczy dodać dosłownie łyżeczkę sosu, aby poprawić smak.
Poleca się sos sojowy jako dodatek do sałatek, dipów, a także marynat. Podobno pasuje nawet do niektórych deserów.