Glukoza to podstawowe źródło energii. U całkowicie zdrowej osoby trzustka wytwarza insulinę i przekłada cukier na energię. Przy cukrzycy w ciąży, choć trzustka działa prawidłowo, to organizm nie odbiera sygnału, że otrzymał glukozę, którą trzeba zamienić na energię. Choć medycyna nie poznała jeszcze działania tego mechanizmu, przypuszcza się, że cukrzyca w ciąży może mieć związek z zaburzeniami hormonalnymi. Zdaniem badaczy, ten rodzaj zaburzenia dotyczy przede wszystkim tych kobiet, które:
- mają więcej niż 35 lat i rodziły już dzieci,
- urodziły dziecko przed terminem lub ich dziecko przyszło na świat z wadą wrodzoną,
- poprzednie dziecko ważyło więcej niż 4 kg,
- są otyłe lub mają nadwagę,
- mają w rodzinie kobiety chorujące na cukrzyce w czasie ciąży lub mają w rodzinie osoby chore na cukrzycę typu 2,
- chorują na nadciśnienie tętnicze.
Cukrzyca w ciąży – objawy
Cukrzyca charakteryzuje się nieprawidłowym stężeniem glukozy we krwi. Nie inaczej jest w przypadku cukrzycy w ciąży. Jedyna różnica jest taka, że u większości chorych bardzo często nie pojawiają się żadne objawy, tylko u niewielkiej grupy pań pojawiają się:
- zawroty głowy,
- omdlenia,
- nadmierne pragnienie.
Trzeba mieć jednak na uwadze, że brak dolegliwości wcale nie oznacza, że w organizmie nic się dzieje i dziecko jest bezpieczne. Nic bardziej mylnego. Pozostawiona bez kontroli i leczenia cukrzyca w ciąży może doprowadzić do przedwczesnego porodu, niedorozwoju układu oddechowego, przerostu mięśnia sercowego, co może skutkować problemami z sercem u dziecka już po porodzie. Powikłaniem po cukrzycy ciążowej jest również makrosomia, czyli nadmierna wielkość lub masa płodu. Dzieci, których matki miały cukrzycę ciążową gorzej i dłużej przechodzą żółtaczkę. Aby uniknąć tego rodzaju problemów i powikłań, każda kobieta w ciąży powinna być pod stałą kontrolą lekarza i regularnie sprawdzać poziom glukozy we krwi.
Cukrzyca w ciąży – diagnostyka
W Polsce każda kobieta w ciąży, bez względu na wiek, powinna mieć wykonane badanie krwi i oznaczony poziom glukozy we krwi. Pierwszy taki test wykonuje się między 5 a 8 tygodniem ciąży. Jeśli wynik przekracza 126 mg/dl, należy go powtórzyć, jeśli wynik będzie taki sam, zazwyczaj nie ma wątpliwości, że kobieta ma cukrzycę ciążową.
U kobiet, u których badanie nie wykazało odchyleń, nie powodów do obaw. Dla pewności test powtarza się między 24 a 28 tygodniem. Test ten nazywany jest obciążeniem glukozą. W pierwszej kolejności pielęgniarka pobiera krew (nie trzeba być na czczo), następnie kobieta wypija 50 proc. roztwór glukozy, po godzinie znowu pobiera się krew do badania. Jeśli wynik nie przekroczył 140 mg/dl wszystko jest w porządku.
Jeśli wynik był wyższy, ale nie przekroczył 180 mg/dl konieczne jest dodatkowe badanie. Podczas trzeciego testu trzeba być na czczo, a sam test niewiele różni się od poprzedniego badania. Przyszła mama tym razem musi wypić 75 proc. roztwór glukozy, a druga próbka krwi pobierana jest po dwóch godzinach.
W sytuacji, gdy wynik z pierwszego pobrania przekroczy 95 mg/dl, a drugiego 140 mg/dl konieczna będzie konsultacja u diabetologa.
Cukrzyca w ciąży – leczenie
Decyzja o formie i zakresie leczenia zależy od oceny diabetologa. Każda chora musi sobie jednak zdawać sprawę, że im szybciej trafi do specjalisty tym lepiej, odpowiednio wcześnie wprowadzona terapia to jedyny sposób, aby uniknąć groźnych powikłań, takich jak:
- stan przedrzucawkowy,
- zakażenie układu pokarmowego,
- obumarcie płodu,
- chorób okołoporodowych u niemowlaka.
Zazwyczaj walka z cukrzycą w ciąży ogranicza się do zmiany diety (jej skład i proporcje zależą od masy ciała, tygodnia ciąży oraz od aktywności fizycznej ciężarnej). Bardzo ważne jest, aby chora ograniczyła spożycie cukrów prostych i zaczęła, na ile to możliwe, więcej się ruszać. Kobiety z cukrzycą w ciąży powinny:
- jeść od 4 do 6 posiłków o stałych porach, w 2-3 godzinowych odstępach, co pozwoli utrzymać poziom glukozy na bezpiecznym poziomie. Porcje powinny być małe, ale obfite w błonnik pokarmowy;
- unikać słodyczy, słodkich napojów, w szczególności gazowanych;
- sporadycznie sięgać po owoce i soki owocowe, bo one też zawierają sporo cukru;
- wystrzegać się tłustych produktów mlecznych, tłustych mięs i wędlin, tłustego drobiu (kaczek, gęsi), podrobów, masła, śmietany, margaryny twardej, fast foodów;
- częściej sięgać po produkty pełnoziarniste, chudy nabiał, mięso, ryby, chude wędliny, niezdrowe zwierzęce tłuszcze zastąpić roślinnymi;
- wybierać produkty o tzw. niskim indeksie glikemicznym (indeks określa szybkość z jaką podnosi się stężenie glukozy po zjedzeniu danego produktu, im niższy IG tym lepiej).
Poprawa powinna pojawić się już po tygodniu stosowania diety i zaleceń lekarza. Jeśli tak się nie dzieje, a wyniki badan dalej są niepokojące, konieczne jest wprowadzenie insulinoterapii. Przy cukrzycy w ciąży wykorzystuje się najczęściej insuliny krótko i długo działające. Odpowiednio dobiera się także miejsce wstrzyknięcia. Lekarz ustala stałe pory wstrzykiwania insuliny tak, by wahania glikemii były zminimalizowane. Ważne jest przestrzeganie wyznaczonych pór wstrzyknięć, regularne pory posiłków i ćwiczenia.
To również powinno cię zainteresować:
