Witamina E to związek rozpuszczalny w tłuszczach, występujący w kilku formach, przy czym dla organizmu ludzkiego ważny jest jedynie alfa-tokoferol. Witamina E została po raz pierwszy opisana w 1922 roku przez Herberta M Evansa i Katherine Bishop. W 1936 roku natomiast udało się ją wyizolować (z kiełków pszenicy) i opisać od strony biochemicznej. Nowo poznany związek nazwano tokoferolem (z greckiego „tocos", co oznacza potomstwo i „phero" - urodzenie).
Witamina E to tak naprawdę mieszanina kilku związków: tokoferoli (alfa-tokoferol, beta-tokoferol, gamma-tokoferol oraz delta-tokoferol) i tokotrienoli, jednak najsilniejszą aktywność biologiczną wykazuje alfa-tokoferol.
Po tym chemicznym wstępie czas na opisanie właściwości witaminy E i roli, jaką pełni w organizmie.
Do czego jest nam niezbędna witamina E?
Alfa-tokoferol, czyli ten składnik witaminy E, który jest wykorzystywany przez nasz organizm, ma silne właściwości przeciwutleniające. Oznacza to, że "wymiata" z organizmu wolne rodniki (czyli niesparowane elektrony, które powstają na skutek przemian metabolicznych zachodzących w organizmie). Dzięki temu chroni komórki przed uszkodzeniami i starzeniem. Witamina E ponadto przeciwdziała zakrzepom, ma także wpływ na działanie układu odpornościowego. Bierze udział w wielu procesach biochemicznych w naszym ciele.
Źródła witaminy E
Witamina E znajduje się w olejach roślinnych, orzechach, nasionach, owocach i warzywach. Najbogatsze źródła witaminy E to:
- olej rzepakowy
- oliwa z oliwek
- olej z kiełków pszenicy
- olej słonecznikowy, rydzowy i sojowy
- ziarna słonecznika
- migdały
- orzeszki ziemne
- masło orzechowe
- warzywa zielone, szparagi, a także papryka i awokado oraz dynia
- mięso i nabiał
Co się dzieje, gdy brakuje nam witaminy E?
Niedobory witaminy E zdarzają się stosunkowo rzadko, ponieważ jest jej wystarczająco dużo w pożywieniu. Jeśli racjonalnie się odżywiamy, dostarczamy ją organizmowi w ilościach, które w zupełności zaspokajają jego potrzeby. Problem pojawia się, gdy mamy poważne zaburzenia wchłaniania, związane z kilkoma chorobami, takimi jak zapalenie trzustki, mukowiscydoza, celiakia, zespół złego wchłaniania, zaburzenia w pracy dróg żółciowych u dzieci, niedokrwistość hemolityczna wcześniaków oraz abetalipoproteinemia (zespół Bassena-Kornzweiga - choroba genetyczna, spowodowana mutacją genu kodującego białko MTP).
Objawy niedoborów witaminy E:
- retinopatia (uszkodzenie siatkówki oczu, pogorszenie widzenia)
- neuropatia obwodowa (uszkodzenie nerwów obwodowych, zwykle rąk lub stóp, powodujące osłabienie lub ból kończyn)
- ataksja (utrata kontroli nad ruchami ciała)
- obniżenie odporności
Jakie zatem konkretne objawy mogą wskazywać na niedobory witaminy E? Jednym z takich sygnałów jest osłabienie siły mięśni, mrowienie odczuwane w kończynach, drętwienie mięśni, problemy z koordynacją ruchów i chodzeniem (objawy neuropatii obwodowej), pogorszenie wzroku i częste infekcje.
Więcej na temat zdrowia przeczytasz na stronie głównej Gazeta.pl.
Uwaga z suplementami!
Zapotrzebowanie na witaminę E zależy od wieku oraz płci. Zalecana ilość dla dorosłych osób wynosi 15 miligramów na dzień.
- Jeśli przyjmujesz witaminę E ze względu na jej właściwości przeciwutleniające, pamiętaj, że suplement może nie oferować takich samych korzyści, jak przeciwutleniacze naturalnie występujące w żywności - przestrzegają eksperci Mayo Clinic w USA.
Nie ma dowodów na toksyczne działanie witaminy E występującej naturalnie w żywności, jeśli jednak ją suplementujemy, zachowajmy umiar. Przy dawkach większych niż 1000 mg na dobę istnieje ryzyko nadmiernego krwawienia, szczególnie jeśli zażywamy jednocześnie leki rozrzedzające krew.
Ponadto doustne stosowanie witaminy E może zwiększać ryzyko raka prostaty. Stosowanie suplementu, szczególnie przy wysokich dawkach oraz w przypadku schorzeń, takich jak zawał serca lub udar mózgu, może jeszcze bardziej zaszkodzić. Zatem aby zapewnić sobie odpowiednią ilość witaminy najlepiej zadbać o zrównoważoną dietę.
- Suplementy z witaminą E mogą działać niekorzystnie w przypadku kilku schorzeń. Na przykład, niektóre badania sugerują, że doustne stosowanie witaminy E może zwiększyć ryzyko raka prostaty. Inne badania sugerują, że stosowanie witaminy E może być związane z wyższym ryzykiem śmierci u osób z ciężką historią chorób serca, takich jak zawał serca lub udar - przestrzegają amerykańscy eksperci.
Źródła: mayoclinic.org
