Retinopatia cukrzycowa, czyli jedno z najczęstszych powikłań cukrzycy. Jak się przed nią ustrzec?

Retinopatia cukrzycowa to jedno z częściej występujących (obok neuropatii i nefropatii cukrzycowej) powikłań będących bezpośrednią przyczyną zachorowania na cukrzycę. Jak się objawia i jakiego wymaga leczenia?

Co to jest retinopatia? Dlaczego grozi ona cukrzykom?

Retinopatia cukrzycowa jest to rodzaj uszkodzenia naczyń krwionośnych, do którego dochodzi w siatkówce oka. Rozwija się ona równolegle do rozwoju cukrzycy, dlatego w jej powstrzymywaniu bardzo ważna jest stała kontrola cukru. Co ważne, nieleczona retinopatia może doprowadzić do utraty wzroku. 

O tym, co to jest retinopatia cukrzycowa, większość diabetyków dowiaduje się od swojego lekarza diabetologa. Rozpoznanie cukrzycy, zarówno typu 1. jak i 2. jest bowiem wskazaniem do częstszej kontroli wzroku. Diabetycy są bowiem grupą ryzyka jeśli chodzi o wiele chorób oczu, w tym zaćmę, jaskrę czy właśnie retinopatię cukrzycową, którą według statystyk po około 20 latach od zdiagnozowania cukrzycy posiada około 80 proc. pacjentów. 

Jak dochodzi do powstania retinopatii cukrzycowej? Otóż podwyższony poziom cukru przyczynia się do obumierania komórek odpowiedzialnych za utrzymywanie właściwego kształtu naczyń krwionośnych w siatkówce. Uszkodzenie naczyń, a także zwiększona gęstość krwi, która występuje u diabetyków, prowadzą do niedotlenienia siatkówki i jej uszkodzenia, które w najgorszym wypadku może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku. 

Retinopatia cukrzycowa - objawy najczęściej występujące

Objawy retinopatii cukrzycowej są odczuwalne dla pacjenta, jednak często nie dzieje się to od razu. Retinopatia cukrzycowa objawia się bowiem stopniowym pogorszeniem widzenia, ale także:

• chwilowymi zaburzeniami ostrości widzenia
• nocnym upośledzeniem widzenia
• pojawianiem się mroczków przed oczami

Mimo że w początkowej fazie cukrzycy można nie odczuwać zaburzeń widzenia, to jednak postęp choroby może być istotny, dlatego tak ważne jest regularne badanie wzroku. Dla rozwoju retinopatii i jej kontrolowania ważny jest także typ cukrzycy, jaki obciąża pacjenta. W przypadku:

• chorych na cukrzycę typu 1. - problemy z naczyniami krwionośnymi w siatkówce rozwijają się proporcjonalnie do przebiegu cukrzycy
• chorych na cukrzycę typu 2. - rozwój retinopatii cukrzycowej może nastąpić na wiele lat wcześniej, nim zostanie zdiagnozowana sama cukrzyca.

Retinopatia cukrzycowa - leczenie. Jak wygląda terapia?

Podobnie jak w przypadku innych schorzeń, które są powikłaniami cukrzycowymi, kluczowe dla terapii jest opanowanie poziomu glukozy we krwi. W pierwszej kolejności należy zatem zająć się uregulowaniem stężenia cukru, poprzez wdrożenie odpowiednich nawyków żywieniowych, a także jeśli to konieczne preparatów farmakologicznych. 

Leczenie retinopatii cukrzycowej sprowadza się natomiast do kilku różnych działań, w zależności od stopnia zaawansowania zmian.

• W przypadku chorych, u których nie doszło do poważnych uszkodzeń, pomocna może okazać się laseroterapia, dzięki której usuwane są patologiczne naczynia, co zabezpiecza przed dalszym pogorszeniem wzroku.
• Pacjenci z mocno zaawansowaną retinopatią cukrzycową wymagają leczenia operacyjnego. Witrektomia to operacja, która jest przeprowadzana w celu usunięcia ciała szklistego wraz z wylewem. Widzenie po zabiegu jest w pełni uzależnione od stopnia uszkodzenia siatkówki. Jeśli zmiany w siatkówce były niewielkie, to po operacji może ono wrócić praktycznie w 100 proc.

Warto podkreślić, że aby nie doszło mocno zaawansowanej retinopatii cukrzycowej, należy regularnie poddawać się badaniom profilaktycznym. Diabetycy, nawet ci którzy nie odczuwają żadnych niepokojących zmian, powinni regularnie poddawać się badaniu dna oka, bo tylko w ten sposób mogą zminimalizować ryzyko rozwinięcia się retinopatii do rozmiarów, kiedy niezbędne są poważne interwencje chirurgiczne. 

Zobacz też: Badanie cukru we krwi. Jak przygotować się do pobrania krwi w celach diagnostycznych?